Άγαλμα προς τιμή των συνωμοτών του σχεδίου Βαλκυρία, στοΒερολίνο
Ηεπιχείρηση Βαλκυρία (γερμ.: Operation Walküre) ήταν ένα σχέδιο τουναζιστικού στρατού σε περίπτωση γενικής διάλυσης της πολιτικής τάξης του έθνους, το οποίο στόχευε στη συνέχιση της άσκησης της εξουσίας από τους Ναζί.
Αργότερα, το σχέδιο αυτό χρησιμοποιήθηκε γιατην οργάνωση ενός πραξικοπήματος ενάντια στο χιτλερικό καθεστώς. Στο νέο αυτό σχέδιο περιλαμβανόταν καιη δολοφονία τουΧίτλερ. Η απόπειρα δολοφονίας πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου1944, αλλά απέτυχε. Στη συνέχεια, το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή αλλά οι πιστοί στον Χίτλερ στρατιωτικοί κατέπνιξαν το πραξικόπημα.
To αρχικό σχέδιο Βαλκυρία είχε προταθεί από το επιτελείο τουΣτρατηγούΦρίντριχ Όλμπριχτ, σε περίπτωση εσωτερικών αναταραχών, και είχε εγκριθεί από τονΧίτλερ.[1]Το σχέδιο επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή στην περίπτωση εξέγερσης των εκατομμυρίων αιχμαλώτων ή ξένων εργατών, που εργάζονταν στα κατεχόμενα εδάφη της Γερμανίας, ή ακόμη και από βομβαρδισμό της χώρας από τους Συμμάχους.[εκκρεμεί παραπομπή]Το σχέδιο απέβλεπε στη συνέχιση της άσκησης της εξουσίας από τον ναζιστικό καθεστώς.
Ήδη από το1938, ο επιθετικός γερμανικός επεκτατισμός υποδαύλιζε συνωμοσίες κατά του Χίτλερ, στα ανώτατα κλιμάκια του στρατού.[2]Η παθητική στάση της Βρετανίαςκαι της Γαλλίας (Διάσκεψη του Μονάχου), επανέφερε τα σχέδια αυτά εκ νέου, μετην έναρξη τουΒ' Παγκοσμίου Πολέμου. Βασικοί πρωταγωνιστές των συγκεκριμένων δολοπλοκιών ήταν οιΛούντβιχ Μπεκ, Βίλχελμ ΚανάριςκαιΈρβιν φον Βιτσλέμπεν. Ωστόσο, η επιτυχία τουBlitzkriegσε όλα τα μέτωπα, περιόρισε τον κύκλο των πρόθυμων συμμετεχόντων.[2] Εξάλλου, απ' το1934, όταν ο Χίτλερ κατέλαβε την εξουσία, ως το1944 είχαν πραγματοποιηθεί 27 απόπειρες δολοφονίες εναντίον του.
Το1942οΣυνταγματάρχηςΚλάους φον ΣτάουφενμπεργκκαιοΥποστράτηγοςΧένινγκ φον Τρέσκοβ συνέλαβαν την ιδέα να χρησιμοποιήσουν το σχέδιο Βαλκυρία γιανα ανατρέψουν το χιτλερικό καθεστώς καινα αναλάβουν την εξουσία. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες της περιόδου, τα κίνητρα των συνωμοτών πήγαζαν κυρίως από την πρόθεση να προλάβουν την ολοσχερή καταστροφή της Γερμανίαςκαινα περισώσουν -στα λογικά πλαίσια- το ηθικό της κύρος.[2]
Το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα είχε ως στόχο την πτώση τουΧίτλερ, ως προϋπόθεση διαπραγματεύσεων με τους Συμμάχους.[2] Επιπλέον, οι συμμετέχοντες του σχεδίου ήθελαν μετο παράδειγμά τους να αποδείξουν στις επόμενες γενιές ότι πράγματι υπήρξαν Γερμανοί που είχαν συνείδηση του εγκληματικού ναζιστικού καθεστώτος.[2]
Το σχέδιο προέβλεπε την κατάληψη των υπουργικών κτιρίων στοΒερολίνο, του αρχηγείου τουΧίμλερστην Ανατολική Πρωσία, ραδιοφωνικών σταθμών και τηλεγραφικών γραφείων.[1] Επίσης, σχεδίαζαν την άμεση κατάληψη στρατοπέδων συγκέντρωσης, ώστε να τερματιστεί ηεξόντωση των Εβραίων.[2] Προϋπόθεση γιατην επιτυχία της επιχείρησης καιτην κατάληψη της εξουσίας ήταν η τυφλή υπακοή των διοικητών των μονάδων στους συνωμότες.
Ο Στρατηγός Λούντβιχ ΜπεκκαιοΚαρλ Γκέρντελερ είχαν από κοινού καταρτίσει προσχέδιο Συντάγματοςγιατην επόμενη μέρα της πτώσης του Ναζισμού, και προέβλεπαν σχηματισμό κυβέρνησης εκ προσωπικοτήτων. Μόλις οι πραξικοπηματίες αναλάμβαναν τις τύχες της χώρας, θα προχωρούσαν στη στοιχειώδη αποκατάσταση των θεμελιωδών δημοκρατικών ελευθεριών, όχι όμως καιστην άμεση αποκατάσταση τουκοινοβουλευτισμού.[2]Στη νέα κυβέρνηση, Καγκελάριος της νέας κυβέρνησης θα ήταν οΚαρλ Γκέρντελερ.
Οι εμπλεκόμενοι στη συνωμοσία είχαν προσεγγίσει τουλάχιστον μια φορά τονΧάινριχ Χίμλερ, προσφέροντάς τουτην προστασία τους, εφόσον βοηθούσε στην απομάκρυνση του Χίτλερ και εξασφάλιζε διαπραγματεύσεις ειρήνης μετον εχθρό.[3] Αξίζει να σημειωθεί ότι την εξόντωση του Χίτλερ είχαν θέσει πολλοί αξιωματικοί ως όρο γιατη συμμετοχή τους.[2]
Όλες τις γραπτές εντολές χειριζόντουσαν η σύζυγος του Τρέσκοβ, Έρικα, καιη γραμματέας του, Μαργκαρέτε φον Όβεν.[4]Καιοιδυο γυναίκες φορούσαν γάντια, γιαναμην αφήσουν δακτυλικά αποτυπώματα.[4]
Μετά τηναπόβαση των συμμαχικών δυνάμεων στη Νορμανδίατον Ιούνιο του1944, οι γερμανικές δυνάμεις ήταν ανάμεσα στις δυνάμεις των δυτικών καιτωνΣοβιετικών, χωρίς έτσι να ελπίζουν σεμια θετική κατάληξη του πολέμου. Η απόπειρα επομένως, είχε ελάχιστη σημασία για τους Συμμάχους, οι οποίοι ήταν αποφασισμένοι να επιβάλουν στοΤρίτο Ράιχτην άνευ όρων παράδοση και όχι να διαπραγματευτούν μεμιαστρατιωτική χούντα.[5]Με βάση, ωστόσο, τα τεράστια στρατιωτικά πλεονεκτήματα πουθα αποκόμιζαν οι συμμαχικές δυνάμεις, θεωρείται δεδομένο πως με αυτόν τον τρόπο θα επεσπεύδετο το τέλος του πολέμου καιθα σώζονταν εκατομμύρια άνθρωποι.[2]
Στις αρχές Ιουλίου του 1944, το σχέδιο ήταν έτοιμο να τεθεί σε εφαρμογή. Ο στρατηγός Χέλμουτ Στιφθα δολοφονούσε τον Χίτλερ στις 7 του μήνα κοντά στοΣάλτσμπουργκ, αλλά την τελευταία στιγμή αρνήθηκε. Τελικά, αποφασίστηκε ότι οΣτάουφενμπεργκθα δολοφονούσε τον Χίτλερ τοποθετώντας εκρηκτικά στην αίθουσα συσκέψεων, καθώς ήταν ο μόνος από τους συνωμότες που είχε ως επιτελικός αξιωματικός άμεση πρόσβαση στον Χίτλερ.[2] Στις 11 Ιουλίου, όμως, από τη συνάντηση του επιτελείου απουσίαζαν οΧάινριχ ΧίμλερκαιοΧέρμαν Γκέρινγκ, τους οποίους οι συνωμότες σχεδίαζαν επίσης να σκοτώσουν. Έτσι, ακυρώθηκε καιη απόπειρα αυτή. Άλλη μια απόπειρα θα πραγματοποιούνταν στις 15: στην αίθουσα συσκέψεων, ο Χίμλερ καιο Γκέρινγκ ήταν παρόντες, αλλά ο ίδιος ο Χίτλερ έφυγε την τελευταία στιγμή.
Τελικά, η απόπειρα δολοφονίας πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίουτου1944, στο καταφύγιο του Χίτλερ, Wolfsschanze, στη σημερινή Πολωνία. Ο ίδιος ο Στάουφενμπεργκ τοποθέτησε την εκρηκτική ύλη, κρυμμένη σε χαρτοφύλακα, κοντά στον Χίτλερ και έφυγε από την αίθουσα. Μόνο τέσσερις από τους 24 παρευρισκόμενους τραυματίστηκαν θανάσιμα,[2] ενώ ο στόχος σώθηκε. Εντω μεταξύ, ο Στάουφενμπεργκ κατέφθασε αεροπορικώς στοΒερολίνο, προκειμένου να οδηγήσει το πραξικόπημα. Τελικά οι συνωμότες απέτυχαν καθώς πολλοί αξιωματικοί αρνήθηκαν να εκτελέσουν τις διαταγές, αφότου μαθεύτηκε ότι ο Φύρερ παρέμενε ζωντανός.
Η αποτυχία ανατροπής του καθεστώτος αποτέλεσε την τελευταία δράση της ενδογερμανικής αντίστασης κατά του Ναζισμού. ΟΧίτλερ, πεπεισμένος ότι σώθηκε από θεία πρόνοια,[5] αποφάσισε να πολεμήσει μέχρις εσχάτων και έτσι συνεχίστηκε ο πόλεμος.
Η συνωμοσία γιατην ανατροπή του ναζιστικού καθεστώτος καιτη δολοφονία του Χίτλερ, έχει εμπνεύσει αρκετές ταινίες. Πιο σημαντικές είναι η γερμανική τηλεταινία Stauffenbergκαιη ταινία τουΜπράιαν ΣίνγκερΕπιχείρηση Βαλκυρία (Valkyrie), μετονΤομΚρουζστο ρόλο του Στάουφενμπεργκ.
Αμφίβολη θεωρείται η συμμετοχή του λαοφιλούς στρατάρχη Έρβιν Ρόμελστη συνωμοσία, ο οποίος γνώριζε γιατη συνωμοσία.[2]Ο Χίτλερ, απειλώντας τον ότι ανδεντο έκανε θα σκότωνε καιτην οικογένειά του, τον ανάγκασε να αυτοκτονήσει.[2]
Χένινγκ
Χανς Όστερ, ταξίαρχος της Βέρμαχτ
Λούντβιχ
Έρβιν
Χέλμουτ
Βέρνερ
