|
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|22|06|2024}} |
Ο Ζουζέπ Πλα ι Καζαδεβάλ (Josep Pla i Casadevall, Παλαφρουζέλ, 8 Μαρτίου 1897 - Λιοφρίου, 23 Απριλίου 1981) ήταν Καταλανός συγγραφέας και δημοσιογράφος, ένας από τους μεγαλύτερους αντιπροσώπους των καταλανικών γραμμάτων όλων των εποχών.
Υπήρξε ο πλέον πολυγραφότερος συγγραφέας στα καταλανικά με πάνω από έξι δεκαετίες συνεχούς λογοτεχνικής παραγωγής και 30.000 σελίδες και συνέβαλε στα μέγιστα στον εκσυγχρονισμό της σύγχρονης καταλανικής γλώσσας. Από την άλλη, τα άρθρα και τα χρονικά που δημοσίευσε στον τύπο αποτελούν μια ιδιαίτερη μαρτυρία για την ιστορία του 20ού αιώνα.
Ο Πλα είναι ακόμη ο πιο πολυδιαβασμένος συγγραφέας στην καταλανική γλώσσα και θεωρείται ο σημαντικότερος πεζογράφος της καταλανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.
Γεννήθηκε το 1897 στην κωμόπολη του Παλαφρουζέλ, στην επαρχία του Κάτων Ενπορδά στη Ζιρόνα. Μετά από μια ταραχώδη σχολική πανεπιστημιακή πορεία κατέληξε να σπουδάζει Νομική στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Παράλληλα ωστόσο ανέπτυξε μια βαθειά σχέση με την πολιτισμική πραγματικότητα της Βαρκελώνης, μέσα από το πολιτισμικό όμιλο της πόλης. Γνώρισε τις κυρίαρχες προσωπικότητες της καταλανικής κουλτούρας της εποχής του (Ζουζέπ Μαρία δε Σεγάρα, Ευζένι δ' Ορς, Φρανσέσκ Πουζόλς) και απέκτησε ένα μεγάλο θαυμασμό για τον Πίο Μπαρόχα. Από εκείνη την περίοδο φαίνεται να απομακρύνεται από τις λογοτεχνικές προσταγές του Νοουσεντίσμε και να ρέπει αποφασιστικά προς ένα πιο ξεκάθαρο και απλό ύφος, προσιτό σε όλους.
Με την αποφοίτησή του από τη νομική, ο Πλα εντάσσεται ως δημοσιογράφος και αποστέλεται ως ανταποκριτής σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Πολιτικά ήταν μετριοπαθής καταλανιστής και το 1921 εκλέχθηκε με την Λίγα Ρεζιοναλίστα βουλευτής στην Ένωση των Επαρχιών της Καταλονίας. Το 1924, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πρίμο δε Ριβέρα στην Ισπανία, εξορίστηκε λόγω της δημοσίευσης ενός άρθρου κριτικού με την κρατική πολιτική γύρω από το Ισπανικό Προτεκτοράτο του Μαρόκου. Όντας στην εξορία γνώρισε τον Φρανσέσκ Μασιά, μετέπειτα πρόεδρο της Ζενεραλιτάτ και αντίπαλο του δικτάτορα, και ταξίδεψε στην Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα των ταξιδιών του έκδοσε το 1925 τα πρώτα του βιβλία, Coses vistes ('Πράγματα που είδα') και Rússia ('Ρωσία'). Με την επιστροφή του στην Ισπανία το 1927 συνδέθηκε στενά με τον σημαντικό καταλανό καταλανιστή και συντηρητικό πολιτικό, Φρανσέσκ Καμπό.
Η Β΄ Ισπανική Δημοκρατία και η δικτατορία του Φράνκο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την κήρυξη της Β΄ Ισπανικής Δημοκρατίας, στάλθηκε από την εφημερίδα La Veu de Catalunya ('Η φωνή της Καταλονίας') στη Μαδρίτη, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του νέου καθεστώτος ως πολιτικός ανταποκριτής. Καρπός της περιόδου αυτής, κατά την οποία ο Πλα είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον ισπανικό πολιτικό κόσμο της εποχής, είναι το βιβλίο του Madrid. L'adveniment de la República ('Μαδρίτη. Ο ερχομός της Δημοκρατίας'). Η ιδεολογική του σχέση με τη δημοκρατία σταδιακά μεταλλάχθηκε: από παθητικός υποστηρικτής της εκσυγχρονιστικής της δυναμικής, έφτασε να τη θεωρεί προς το τέλος μια «φρενετική και καταστρεπτική τρέλα».
Με τη δικαιολογία ενός προβλήματος υγείας, ο Πλα μετέβη, μαζί με τη νορβηγή σύντροφό του Άνι Έντμπεργκ, αρχικά στη Βαρκελώνη και μετέπειτα στη Μασσαλία, όπου συνεργάστηκε με τις μυστικές υπηρεσίες των εθνικιστών ισπανών, κάτω από την προστασία του Καμπό. Από τη Μασσαλία πήγε στη Ρώμη, όπου συνέγραψε το έργο Història de la Segona República Espanyola ('Ιστορία της Ισπανικής Δεύτερης Δημοκρατίας'), και από εκεί επέστρεψε στην Ισπανία, στη ζώνη επιρροής των εθνικιστών στο Σαν Σεμπαστιάν. Με το πέρας του εμφυλίου έγινε προσωρινά διευθυντής της εφημερίδας La Vanguardia. Με την απόλυσή του, γυρίζει στο Ενπορδά και ξεκίνησε ένα είδος εσωτερικής εξορίας και απομόνωσης, επαναπροσέγγισης με τη φύση και τους απλούς ανθρώπους. Η εκ νέου ανακάλυψη της άμεσης πραγματικότητας που τον περιτριγύριζε, έγινε η βάση της πιο ώριμης λογοτεχνικής του παραγωγής.
Συνεργάστηκε με το περιοδικό Destino και έκδοσε διάφορα βιβλία στα ισπανικά. Η χαλάρωση της λογοκρισίας και η δυνατότητα έκδοσης βιβλίων στα καταλανικά τον επανέφεραν στην παραγωγή στη μητρική του γλώσσα. Η επανάκτηση της επαφής του με την καταλανική λογοτεχνία οδηγούν στην σταδιακή έκδοση των Απάντων του τη δεκαετία του 1950 ενώ παράλληλα συνεχίζει τα δημοσιογραφικά του ταξίδια στο εξωτερικό. Το 1951 του αποδόθηκε το λογοτεχνικό βραβείο Ζοανότ Μαρτορέλ για τοο μυθιστόρημά του El carrer Estret ('Η οδός Εστρέτ') εν μέσω της απαξίωσης που λαμβάνει από τους καταλανικούς κύκλους λόγω της συνεργασίας του με το καθεστώς.
Αυτή η απαξίωση διατηρήθηκε μέχρι και τον ερχομό της δημοκρατίας, παρά το γεγονός ότι ο Πλα είχε συμβάλει τα μέγιστα στην διατήρηση της καταλανικής γλώσσας. Έναν χρόνο πριν τον θάνατό του το 1981 στο Λιοφρίου, τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο της Ζενεραλιτάτ της Καταλονίας από τον πρόεδρό της, Ζουζέπ Ταραδέλιας.
Ο Πλα έγραψε πάνω από 25.000 σελίδες, κυρίως στα καταλανικά, και όταν δεν μπορούσε, στα ισπανικά. Όσον αφορά τα γραμματειακά είδη, ασχολήθηκε με την κατεξοχήν λογοτεχνία (μυθιστορήματα όπως το El carrer Estret), με τη βιογραφία (π.χ. το Santiago Rusiñol i el seu temps, σχετικό με τη ζωή του ζωγράφου Σαντιάγο Ρουζινιόλ), τα ταξίδια, τα δημοσιογραφικά χρονικά και το ανθρωπολογικό δοκίμιο. Οι σημαντικότερες, ωστόσο, δημιουργίες του υπήρξαν τα ημερολόγιά του, που ενσωματώνουν πλήθος στοιχείων και τεχνικών από άλλα είδη (μυθιστόρημα, βιογραφία, προσωπικές σημειώσεις). Κύριο θέμα τους αποτελεί η καθημερινότητα και η φύση της μητρικής του γης και ο αγώνας ενός νέου συγγραφέα να μάθει πώς να γράφει.
- Badosa, Cristina. Josep Pla. Biografia del solitari. Barcelona: Edicions 62, 1996. ISBN 978-84-297-4210-7.
- Bonada, Lluís. Josep Pla. Barcelona: Empúries, 1991. ISBN 84-7596-286-6.
- Bonada, Lluís. L'obra de Josep Pla. Barcelona: Teide, 1991 (El Blau Marí). ISBN 84-307-8434-9.
- Febrés, Xavier. Josep Pla: biografia de l'homenot. Barcelona: Plaza & Janés Editores, 1990. ISBN 84-01-34119-1.
- Cortadellas, Xavier. «Introducció». A: Contraban. Destino, desembre de 2003. ISBN 84-8437-651-6.
Πολυμέσα σχετικά 