Ηγεννήτρια ή ηλεκτρογεννήτρια, (generator), είναι μηχανή που βασίζεται πάνω στους νόμους της ηλεκτροφυσικής και ιδιαίτερα του φαινομένου της ηλεκτρομαγνητικής επαγωγήςπου ανακάλυψε ο διάσημος Άγγλος φυσικός Μιχαήλ Φαραντέϋ, το 1831, καιπου αφορά την ενέργεια καιτη μετατροπή της από τημια μορφή σεμια άλλη.
Συγκεκριμένα η γεννήτρια μετατρέπει τη μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική, σύμφωνα με φαινόμενο της φυσικής κατά το οποίο εαν ένα πηνίο περιστραφεί μέσα σ' ένα μαγνητικό πεδίο, τότε στις άκρες τουπηνίου παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα.
Η γεννήτρια αποτελείται από δύο μέρη: το ακίνητο μέρος της που λέγεται στάτορας, ή στατόν, ή στάτης, ή επαγωγέας ή πόλοι της μηχανής, στο οποίο υπάρχουν μαγνήτες (μόνιμοι μαγνήτες ή ηλεκτρομαγνήτες) καιτο κινητό μέρος της που λέγεται επαγώγιμο, ή στρεπτόν ή ρότορας (εκτου αγγλικού rotor), στο οποίο υπάρχουν πηνία. Γυρίζοντας το ρότορα μέσα στο στάτορα παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα. Η περιστροφή του ρότορα γίνεται με ατμομηχανή, με υδροστρόβιλο κλπ. Ηπιο γνωστή και απλούστερη ηλεκτρογεννήτρια είναι το γνωστό «δυναμό» των ποδηλάτων.
Ηλεκτρογεννήτριες υπάρχουν παθητικές (Για παράδειγμα τό Δυναμό ή αλλιώς εναλλάκτη του αυτοκινήτου) και Αυτόνομες ( Έχουν δικό τους κινητήρα εσωτερικής καύσης ή χρησιμοποιούν Α.Π.Ε. π.χ. Ανεμογεννήτριες).
Οι παθητικές ηλεκτρογεννήτριες συνήθως δέχονται κίνηση από τον κινητήρα μέσω ιμάντα , καδένας ή άξονα.
Οι Αυτόνομες ηλεκτρογεννήτριες δέχονται κίνηση από κινητήρες εσωτερικής καύσης, βενζινοκινητήρες ή Πετρελαιοκινητήρες. Ο τρόπος μετάδοσης της κίνησης από τον κινητήρα στην γεννήτρια σχεδόν πάντα επιτυγχάνεται μέσω κόμπλερ. Στο εμπόριο υπάρχουν αυτόνομες ηλεκτρογεννήτριες που τροφοδοτούνται από κινητήρες μικρού κυβισμού οι οποίες μπορούν να καλύψουν μικρές καθημερινές ανάγκες αλλά και υπερογκόδεις γεννήτριες με κινητήρες μεγάλου κυβισμού που μπορούν να καλύψουν Μεγάλα Εργοτάξια ή Νοσοκομεία σε περίπτωση που Διακοπής Ηλεκτροδότησης.
Οι γεννήτριες στην έξοδό τους παράγουν είτε εναλλασσόμενο ρεύμα είτε συνεχές ρεύμα («δυναμό»).Οι περισσότερες γεννήτριες συνεχούς ρεύματος μοιάζουν με τις γεννήτριες εναλλασσόμενου ρεύματος. Η διαφορά τους έγκειται στην ύπαρξη ενός συγκεκριμένου μηχανισμού στις γεννήτριες συνεχούς ρεύματος, που ονομάζεται συλλέκτης. Οι γεννήτριες συνεχούς ρεύματος χωρίζονται σε γεννήτριες ανεξάρτητης διέγερσης, γεννήτριες παράλληλης διέγερσης, γεννήτριες διέγερσης σειράς, γεννήτριες με αθροιστική σύνθετη διέγερση και γεννήτριες με διαφορική σύνθετη διέγερση. Οι γεννήτριες συνεχούς ρεύματος είναι αρκετά σπάνιες στα σύγχρονα συστήματα ισχύος, λόγω της αντικατάστασής τους από την συνδυασμένη χρήση γεννήτριας εναλλασσόμενου ρεύματος και ανορθωτή προκειμένου να παραχθεί το συνεχές ρεύμα.[1]
