Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|1|09|2024}}
Μετον όρο ιταλική λογοτεχνία χαρακτηρίζεται ηλογοτεχνίαπου έχει γραφεί στηνιταλική γλώσσα, ανεξάρτητα από τοαν γράφηκε από Ιταλούς ή άλλους ιταλόφωνους, π.χ. Ελβετούς. Ο όρος μπορεί επίσης να αναφέρεται σε λογοτεχνία που έχει γραφεί σε διαλέκτους της ιταλικής γλώσσας ομιλούμενες στηνΙταλία. Π.χ. από τα πρώιμα δείγματα ιταλικής λογοτεχνίας θεωρούνται δημοτικά λυρικά ποιήματαστηνοξιτανική γλώσσα, που έφθασε στην Ιταλία στα τέλη του 12ου αιώνα. Το 1230 ησικελική σχολή υπό τονΤζάκομο ντα Λεντίνι γίνεται η πρώτη που εκφράζεται σε διάλεκτο της ιταλικής, τη σικελική. Λίγο μετά εμφανίζεται οΔάντης Αλιγκέρι, κατά πολλούς ο σημαντικότερος Ιταλός ποιητής όλων των εποχών, μετηΘεία Κωμωδίατου. Δυο γενιές αργότερα, οΠετράρχης ερεύνησε τους κλασικούς και έγραψε λυρική ποίηση, εκφράζοντας την πρώιμη Αναγέννησηστην Ιταλία. Ο ιταλικός αναγεννησιακός ανθρωπισμός (ουμανισμός) αναπτύχθηκε κατά τον 14οκαι στις αρχές του 15ου αιώνα. Οι ανθρωπιστές συγγραφείς αποζήτησαν να διαμορφώσουν λαό ικανό να μιλά καινα γράφει με καθαρότητα και ευγλωττία. Οι πρώτοι από αυτούς, όπως ο Πετράρχης, ήταν σημαντικοί συλλέκτες αρχαίων χειρογράφων. ΟΛαυρέντιος των Μεδίκων θεμελίωσε την καθοριστική επιρροή της Φλωρεντίαςστην Αναγέννηση. Η μεγάλη ανάπτυξη του δράματος κατά τον 15ο αιώνα υπήρξε επίσης σημαντική εξέλιξη. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της εποχής που ακολούθησε την Αναγέννηση είναι ότι τελειοποίησε τον χαρακτήρα της ιταλικής γλώσσας. Οι Μακιαβέλλι καιΓκουιτσαρντίνι ανέπτυξαν τη δοκιμιακή γραφή καιτην ιστοριογραφία. ΟΠιέτρο Μπέμπο υπήρξε μία μορφή με μεγάλη επιρροή στην παραπέρα ανάπτυξη της ιταλικής γλώσσας.
Κατά τα τέλη του 17ου αιώνα εμφανίζεται ένα κίνημα γιατην «αποκατάσταση» της λογοτεχνίας δια της μιμήσεως της απλότητας των αρχαίων ποιμενικών ειδυλλίων μεσονέτα, μαδριγάλια, canzonetteκαι έμμετρη αλλά ανομοιοκατάληκτη ποίηση. Τον ίδιο αιώνα, μερικοί ισχυροί και ανεξάρτητοι διανοητές, όπως οιΤελέσιο, Βανίνι, Μπρούνο και Καμπανέλλα έστρεψαν τον φιλοσοφικό λόγο προς νέους διαύλους και άνοιξαν τον δρόμο για τις επαναστατικές επιστημονικές θεωρίες τουΓαλιλαίου, ο οποίος είναι αξιοσημείωτος καιγιατην ποιότητα της γραφής του. Τον 18ο αιώνα η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία άρχισε να βελτιώνεται. Ο κρητικής καταγωγής Απόστολος ΖένοκαιοΠιέτρο Μεταστάσιο είναι δύο από τις αξιόλογες μορφές της εποχής αυτής. Ο Βενετός Κάρλο Γκολντόνι δημιούργησε την κωμωδία χαρακτήρων, ενώ η ηγετική μορφή γιατη λογοτεχνική αναζωογόνηση του 18ου αιώνα ήταν ο Λομβαρδός Τζουζέπε Παρίνι.
Οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 προσέδωσαν μία ιδιαίτερη κατεύθυνση στην ιταλική λογοτεχνία κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Η αγάπη γιατην ελευθερία καιο πόθος για ισότητα δημιούργησαν μία λογοτεχνία στραμμένη προς πανεθνικούς στόχους. Ο πατριωτισμός καιο κλασικισμός υπήρξαν οι δύο αρχές που ενέπνευσαν το ρεύμα που άρχισε μετονΒιττόριο Αλφιέρι, ενώ άλλοι πατριώτες ήταν οΒιτσέντσο Μόντικαιο Ελληνοϊταλός Ούγκο Φόσκολο. Ηρομαντική σχολή θεμελιώνεται στο Μιλάνο γύρω από το έντυπο Conciliatore (ιδρ. 1818) με κυριότερο υποκινητή τον Μαντσόνι, ενώ ο μεγάλος ποιητής της περιόδου ήταν οΤζάκομο Λεοπάρντι. Ακολούθησε το λογοτεχνικό κίνημα που προηγήθηκε και συγχρονίσθηκε μετην πολιτική επανάσταση του 1848, και μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύεται από 4 συγγραφείς: τονΤζούστι, τονΓκουερράτσι, τονΤζομπέρτικαιτονΤσεζάρε Μπάλμπο. Μετά τοΡισορτζιμέντο, η πολιτική λογοτεχνία υποχωρεί. Το πρώτο μέρος αυτής της περιόδου χαρακτηρίζεται από δύο αποκλίνουσες λογοτεχνικές τάσεις, αμφότερες αντιτιθέμενες στον ρομαντισμό: τηScapigliaturaκαιτονβερισμό. Σημαντικοί συγγραφείς των αρχών του 20ού αιώνα είναι μεταξύ άλλων οιΊταλο ΣβέβοκαιΛουίτζι Πιραντέλλο (κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1934). Οιταλικός νεορεαλισμός επεκτάθηκε και πέρα από τον κινηματογράφο από τονΑλμπέρτο Μοράβια. ΟΟυμπέρτο Έκο έγινε διάσημος διεθνώς μετο μεσαιωνικό αστυνομικό μυθιστόρημα Το Όνομα του Ρόδου (1980) καιμετα έργα που ακολούθησαν.
