O Ιωάννης Ζαπόλυα (ουγγρικά: Szapolyai/ Zápolya János, κροατικά: Ivan Zapolja, ρουμανικά: Ioan Zápolya, σλοβακικά: Ján Zápoľský, 1490 ή 1491 – 22 Ιουλίου 1540) ήταν Βασιλιάς της Ουγγαρίας (ως Ιωάννης Α΄) από το 1526 έως το 1540 Η κυριαρχία του αμφισβητήθηκε από τον Αρχιδούκα Φερδινάνδο Α', που διεκδικούσε επίσης τον τίτλο Βασιλιάς της Ουγγαρίας.[4] Ήταν Βοεβόδας της Τρανσυλβανίαςπριν από τη στέψη του, από το 1510 έως το 1526.
Ο Ιωάννης ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Κόμη Στέφανου Ζαπόλυακαι της δεύτερης συζύγου του Χέντβιχ του Τσιέσιν.[5][6]Ο Στέφανος Ζαπόλυα καταγόταν από μια κροατική οικογένεια ευγενών από τη Σλαβονία.[5]Το οικογενειακό τους όνομα προήλθε από την κροατική φράση "za polje" (κυριολεκτικά μεταφράζεται ως "πίσω από το χωράφι").[7]Ο Στέφανος έγινε ένας από τους πλουσιότερους άρχοντες στοΒασίλειο της Ουγγαρίας όταν κληρονόμησε τη μεγάλη περιουσία του αδελφού του Eμερικ Ζαπόλυα το 1487.[5][6]Ο γάμος του Στέφανου Ζαπόλυα μετη δούκισσα της Σιλεσίας Χέντβιχ, που ήταν συγγενής τουΑυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α', αύξησε το κύρος της οικογένειας Ζαπόλυα.[8]
ΟΣτέφανος Ζαπόλυαδεν είχε γιους όταν πέθανε στις 6 Απριλίου 1490 οΜατθίας Κορβίνος, Βασιλιάς της Ουγγαρίας, σύμφωνα μεμια πηγή της εποχής, αλλά ένα διάταγμα που εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 1491 ανέφερε ήδη τον Ιωάννη, δείχνοντας ότι ο αυτός γεννήθηκε μεταξύ των δύο ημερομηνιών.[9]Ο Στέφανος Ζαπόλυα έγινε Παλατίνος (πρωθυπουργός) τουΒασιλείου της Ουγγαρίας από το 1492 μέχρι τον θάνατό τουτο 1499.[9]
Ο αδελφός του Βλαδίσλαου, Βασιλιάς Σιγισμούνδος Γιαγκελλόνος της Πολωνίας, ήρθε στην Ουγγαρία γιανα μεσολαβήσει μεταξύ της βασιλικής οικογένειας καιτων Ζαπόλυα στα τέλη Ιουνίου.[10]Ο Αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός είχε ήδη κηρύξει τον Σεπτέμβριο τον πόλεμο στην Ουγγαρία, επειδή ήθελε να προστατεύσει την αξίωσή του (που αναγνωρίστηκε μετην Ειρήνη του Πρέσμπουργκ του 1491) να διαδεχθεί τον Βλαδίσλαο.[10]Ο έφηβος Στέφανος Ζαπόλυα έγινε ένας από τους διοικητές του Ουγγρικού στρατού.[9] Κατά τη διάρκεια του πολέμου οι απεσταλμένοι του Βασιλιά Βλαδισλάου καιτου Μαξιμιλιανού υπέγραψαν μυστική συνθήκη στις 30 Μαρτίου 1506 σχετικά μετον γάμο της κόρης του Βλαδισλάου Άννας Γιαγκελλόνωνμετον εγγονό του Μαξιμιλιανού Φερδινάνδο.
Ο Ιωάννης γεννήθηκε στοΚάστρο του Σπις (στη σημερινή Σλοβακία), που ήταν σημαντικό κέντρο των κτήσεων των Ζαπόλυα.[5][11]Στη Δίαιτα της Ουγγαρίας το 1497 οι αντίπαλοι του Στέφανου Ζαπόλυα κυκλοφόρησαν φήμες σχετικά μετην πρόθεσή τουνα στεφθεί βασιλιάς ο γιος του.[8]Ο Ιωάννης καιο μικρότερος αδερφός του Γεώργιος κληρονόμησαν τις τεράστιες κτήσεις του πατέρα τους το 1499.[5][12]Αυτές βρίσκονταν κυρίως στην Άνω Ουγγαρία (σημερινή Σλοβακία), όπου κατείχαν τα περισσότερα κτήματα σε πέντε κομητείες.[12]Ο Ιωάννης μπορούσε να γράφει επιστολές στα λατινικά, ένδειξη ότι η μητέρα τουτου παρείχε εξαιρετική εκπαίδευση.[9]Η Χέντβιχ του Τσέσυν ήθελε να πείσει τονΒλαδίσλαος Β΄, Βασιλιά της Ουγγαρίας και της Βοημίας, να παντρέψει το μοναχοπαίδι τουΆνναμετον Ιωάννη[9][13] Ωστόσο ο βασιλιάς Βλαδίσλαος απέρριψε την ιδέα του γάμου της πριγκίπισσας Aννας μετον Ιωάννη Ζαπόλυα.
[14][15]Ο Ιωάννης ξεκίνησε τη δημόσια σταδιοδρομία τουτο 1505 ως μέλος της Δίαιτας του Ράκος. Με πρότασή του[4]η νέα Δίαιτα στο Ράκος ψήφισε ένα νόμο που απαγόρευε την εκλογή ενός ξένου ως βασιλιά ανο Βλαδίσλαος πέθαινε χωρίς άρρενα διάδοχο, στις 13 Οκτωβρίου 1505.[13][10][16]Ο νόμος είχε στόχο τη δημιουργία μιας νομικής βάσης γιατην άνοδο στον θρόνο του Ιωάννη μετά τον θάνατο του Βλαδισλάου, αλλά ο βασιλιάς αρνήθηκε νατον επικυρώσει[12]και διέλυσε τη Δίαιτα.[10] Επιπλέον η σύζυγος του Βασιλιά Βλαδισλάου Άννα της Φουά-Καντάλ γέννησε ένα γιο, τονΛουδοβίκο, την 1η Ιουλίου 1506.[17]
Οι σοβαρές συγκρούσεις του Ιωάννη μετη βασιλική αυλή τον είχαν κάνει εντω μεταξύ αρχηγό ενός «εθνικού κόμματος», αποτελούμενου από τους κατώτερους άτιτλους ευγενείς που ήταν αντίθετοι στον προσανατολισμό της ανώτερης αριστοκρατίας, του ανώτερου κλήρου καιτου Βασιλιά Βλαδισλάου υπέρ των Αψβούργων. [18]Ανκαιη Δίαιτα αρχικά αρνήθηκε να θεσπίσει το δικαίωμα του βρέφους διαδόχου Λουδοβίκου να διαδεχθεί τον Βασιλιά Βλαδίσλαο, τελικά ο Λουδοβίκος στέφθηκε κατόπιν απαίτησης του Βλαδισλάου στις 4 Ιουνίου 1508.[12] Σύμφωνα μετον ιστορικό του τέλους του 16ου αιώνα Μίκλος Ιστβανφι ο Ιωάννης προσπάθησε να πείσει τον Βλαδίσλαο νατον παντρέψει μετην πριγκίπισσα Aννα όταν ο βασιλιάς επέστρεψε από τη Βοημία στις αρχές του 1510, αλλά εκείνος το απέρριψε πάλι.[19]
Ο Βλαδίσλαος Β' έκανε τον Ιωάννη Ζαπόλυα Βοεβόδα της Τρανσυλβανίαςκαι Κόμη τωνΣέκελι στις 8 Νοεμβρίου 1510.[9]Ετσι μετακόμισε στην Τρανσυλβανία και εγκαταστάθηκε στο Kόλοζβαρ (σημερινή Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας) τον Μάρτιο του 1511.[20]Οι Οθωμανοί άρχισαν να εισβάλλουν στα νότια σύνορα του Βασιλείου της Ουγγαρίας τον Απρίλιο του 1511.[21][22]Ο Ιωάννης συγκαλούσε τακτικά Δίαιτες για τους εκπροσώπους των «Τριών Εθνών της Τρανσυλβανίας» [23]και ήταν επίσης επικεφαλής των συνελεύσεων τουλαού των Σέκελι.[23]
Ο αδερφός του Βλαδισλάου Βασιλιάς της Πολωνίας Σιγισμούνδος Α΄ ο Γηραιός παντρεύτηκε τη μικρότερη αδερφή του Ιωάννη Βαρβάρα Ζαπόλυα στις αρχές του 1512, γεγονός που μόνο βραχυπρόθεσμα αύξησε περαιτέρω την επιρροή της οικογένειας Ζαπόλυα, καθώς η Βαρβάρα πέθανε στην Κρακοβία το 1515.[24]Γιανα κάνει επίδειξη του πλούτου τουο Ιωάννης πήγε μετη Βαρβάρα στην Πολωνία συνοδευόμενος από 800 ιππείς που φορούσαν επίχρυσα ρούχα.[19]Ο Ιωάννης έκανε επιδρομή στην Οθωμανική Βουλγαρία το καλοκαίρι του 1513.[25]Οταν επέστρεψε στην Τρανσυλβανία κατέπνιξε μια εξέγερση στο Χέρμανσταντ (σημερινό Σιμπίου της Ρουμανίας) και ανάγκασε τους κατοίκους της πόλης να πληρώσουν έναν έκτακτο φόρο.[25]
Ο Θωμάς Μπάκοτς, Αρχιεπίσκοπος τουΈστεργκομ, κήρυξε σταυροφορία κατά των Οθωμανών στις 9 Απριλίου 1514.[26] Περίπου 40.000 αγρότες συμμετείχαν στη σταυροφορία και συγκεντρώθηκαν κοντά στην Πέστη, ανκαιοι άρχοντες τους είχαν προσπαθήσει ναμη τους αφήσουν πριν από τη συγκομιδή.[26][27]Ο Ιωάννης ξεκίνησε μια νέα εκστρατεία στη Βουλγαρία στις αρχές Μαΐου.[25] Ένας στρατός από ένοπλους δουλοπάροικους άφησε επίσης την Πέστη γιανα εισβάλει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.[26] Κατά την πορεία τους άρχισαν να λεηλατούν τα κοντινά φέουδατων ευγενών.[26] Πολλοί χωρικοί αρνήθηκαν να πληρώσουν φόρους και δασμούς.[26][28]Ο βασιλιάς καιο αρχιεπίσκοπος διέταξαν τους χωρικούς να διαλυθούν στις 22 Μαΐου, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν να υπακούσουν.[26]Οι συμμορίες τους πήραν τον έλεγχο των νότιων πεδιάδων κατά μήκος των ποταμών ΔούναβηκαιΤίσακαι δολοφόνησαν πολλούς ευγενείς.[26]Ο κύριος στρατός των αγροτών, που ήταν υπό τη διοίκηση του Γκέργκι Ντέζα, πολιόρκησε το Tέμεσβαρ (σημερινή Τιμισοάρα της Ρουμανίας).[29]Ο Στέφανος Μπάτορι υπερασπίστηκε την πόλη.[29]Ο Ιωάννης Ζαπόλυα, που είχε επιστρέψει από την οθωμανική εκστρατεία του, ήρθε γιανα ανακουφίσει το Tέμεσβαρ[30]καιο στρατός του κατατρόπωσε τους χωρικούς στις 15 Ιουλίου.[30][31]
Οι ηγέτες της εξέγερσης βασανίστηκαν μέχρι θανάτου με πολλή σκληρότητα.[31][32]Ο Ντέζα τοποθετήθηκε σε έναν πυρωμένο σιδερένιο «θρόνο» με ένα πυρωμένο σιδερένιο «στεφάνι» στο κεφάλι τουκαιοι συμπατριώτες του αναγκάστηκαν να φάνε τη σάρκα του, πριν τον εκτελέσουν.[32][31]Τον Οκτώβριο η Δίαιτα στέρησε από τους αγρότες το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης και τους υποχρέωσε να εργάζονται στα εδάφη των κυρίων τους χωρίς αμοιβή μια μέρα την εβδομάδα.[31]Η Δίαιτα χαιρέτισε τον Ιωάννη Ζαπόλυα ως «απελευθερωτή του βασιλείου» καιτον αντάμειψε με πληρωμή 20 δηναρίων για κάθε αγροτικό νοικοκυριό.[33]Στο βασιλικό συμβούλιο τοποθετήθηκαν κατά το πλείστον υποστηρικτές του Ζαπόλυα καιο φίλος του, Γρηγόριος Φράγκοπαν, Αρχιεπίσκοπος της Kάλοτσα, έγινε καγκελάριος.[33]Ο προηγούμενος καγκελάριος Γεώργιος Σάτμαρι Szatmári, Αρχιεπίσκοπος του Έστεργκομ, παρέμεινε εχθρικός προς τον Ζαπόλυα.[34]
Ο Ζαπόλυα, ο Στέφανος Μπάτορι, ο Eμερικ Tέρεκ καιο Μιχαήλ Πάκσι ένωσαν τις δυνάμεις τους γιανα πολιορκήσουν τοΖρνοβ, το οθωμανικό φρούριο κοντά στο Νάντορφεχερβαρ (σημερινό Βελιγράδι της Σερβίας) τον Απρίλιο του 1515.[35] Ωστόσο ο Σινάν, μπέης του Σμεντέρεβο, νίκησε τα ενωμένα στρατεύματά τους,[35] αδυνατίζοντας τη θέση του Ζαπόλυα.
Το 1526 ηΟθωμανική Αυτοκρατορία συνέτριψε τον στρατό του Βασιλείου της Ουγγαρίας στηΜάχη του Μόχατς, σκοτώνοντας τον Βασιλιά Λουδοβίκο Β'. Ο Ζαπόλυα ήταν καθ' οδόν προς το πεδίο της μάχης μετον μεγάλο στρατό του, αλλά δεν συμμετείχε στη μάχη για άγνωστους λόγους. Οι Οθωμανοί λεηλάτησαν τη βασιλική πρωτεύουσα της Βούδας, κατέλαβαν τη Σύρμια καιστη συνέχεια αποχώρησαν από την Ουγγαρία. Οι τελευταίοι τρεις μήνες του έτους χαρακτηρίστηκαν από κενό εξουσίας, καθώς η πολιτική εξουσία τελούσε υπό κατάρρευση, ωστόσο οι νικητές επέλεξαν ναμην επιβάλουν την κυριαρχία τους.
Η πλειονότητα των άτιτλων κατώτερων ευγενών της Ουγγαρίας υποστήριξε τον Ζαπόλυα πουγια δεκαπέντε χρόνια έπαιζε ηγετικό ρόλο στην ουγγρική πολιτική ζωή. Μέρος της αριστοκρατίας αναγνώρισε την ηγεσία τουκαι απολάμβανε την ενθουσιώδη υποστήριξη —όχι πάντα ανταποδοτική— των κατώτερων ευγενών. Οι περισσότεροι από τους αντιπάλους του υπέκυψαν στο Μόχατς: ο ουγγρικός κλάδος της δυναστείας των Γιαγκελλόνων εξέλιπε καιοι οπαδοί της που ήταν υπέρ των Αψβούργων αποδεκατίστηκαν. Οι ανώτεροι ευγενείς της Ουγγαρίας (οι άρχοντες ή βαρόνοι) τάχθηκαν στο πλευρό του Φερδινάνδου και συγκεντρώθηκαν στο Πόζονι (Μπρατισλάβα) γιατην εκλογή του. Το κύριο επιχείρημα της γερμανικής δυναστείας - αυτό που πολλοί ιστορικοί θα έκριναν ως αποφασιστικό - ήταν ότι η δυναστεία των Αψβούργων θα μπορούσε να βοηθήσει την Ουγγαρία να πολεμήσει εναντίον των Οθωμανών. Αλλά το 1526 η υπόσχεση αποδείχθηκε φρούδα. Η Ουγγαρία πολεμούσε τους Οθωμανούς για περισσότερο από έναν αιώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου η Αυτοκρατορία καιοι Αψβούργοι της πρόσφεραν μεγάλη ενθάρρυνση αλλά καμία απτή βοήθεια. Η πιθανότητα βοήθειας μειώθηκε περαιτέρω από τη σύγκρουση του μεγαλύτερου αδερφού του Φερδινάνδου, Αυτοκράτορα Καρόλου Ε', μετον Βασιλιά Φραγκίσκο Α' της Γαλλίαςπου ξέσπασε ξανά σε ανοιχτό πόλεμο το καλοκαίρι του 1526. Αυτή η κατάσταση έκανε τον Βοεβόδα να απορρίψει την απειλή που κρυβόταν πίσω από την υποψηφιότητα των Αψβούργων, ότι δηλαδή η Ουγγαρία της Zápolya θα έπρεπε να αντιμετωπίσει όχι μόνο τους Οθωμανούς, αλλά καιμια επίθεση από τη Δύση.
Έτσι ο Ζαπόλυα αγνόησε τις διαμαρτυρίες του αντιπάλου τουκαι αυτές που εκφράστηκαν από τους λίγους Ούγγρους που συσπειρώθηκαν υπό τον Φερδινάνδο. Στις 10 Νοεμβρίου 152, ο Ζαπόλυα ανακηρύχθηκε βασιλιάς στη Δίαιτα στοΣέκεσφεχερβαρ από τους κατώτερους ευγενείς και στέφθηκε την επόμενη μέρα. Ο Φερδινάνδος εξελέγη επίσης βασιλιάς από τους άρχοντες, τους βαρόνους καιτον καθολικό κλήρο σεμια Δίαιτα στο Πόζονι στις 17 Δεκεμβρίου 1526.[36]
Επωφελούμενος από εννέα μήνες σχετικής ηρεμίας ο Ιωάννης προσπάθησε να αποκαταστήσει την κρατική εξουσία. Βασίστηκε στην τεράστια ιδιωτική του περιουσία, την άνευ όρων υποστήριξη των κατώτερων ευγενών καιτη βοήθεια ορισμένων αριστοκρατών γιανα επιβάλει την πολιτική του στις εσωτερικές υποθέσεις. Ωστόσο στον κρίσιμο τομέα των εξωτερικών σχέσεων απέτυχε. Αναζήτησε συνεννόηση με τους Αψβούργους, προτείνοντάς τους να σχηματίσουν συμμαχία κατά των Οθωμανών, αλλά ο Φερδινάνδος απέρριψε κάθε προσπάθεια συμφιλίωσης. Οι απεσταλμένοι του Ιωάννη ξεχύθηκαν σε όλη την Ευρώπη αναζητώντας υποστήριξη. Μόνο στη Γαλλία βρήκαν θετική απάντηση, αλλά ακόμη κι αυτό ήταν αναποτελεσματικό, καθώς ο Φραγκίσκος δεν είχε σκοπό να συμφιλιώσει την Ουγγαρία και τους Αψβούργους, αλλά να παρασύρει την Ουγγαρία σε πόλεμο εναντίον του Καρόλου και της οικογένειάς του.
Η Γαλλοουγγρική συμμαχία του 1528.
Η πολιτική ισορροπία στην Ευρώπη υπέστη σημαντική αλλαγή το καλοκαίρι του 1527, όταν, σεμια κάπως απρογραμμάτιστη επιχείρηση, οι μισθοφορικές δυνάμεις του Αυτοκράτορα κατέλαβαν τη Ρώμηκαι υποχρέωσαν τονΠάπα Κλήμη Ζ', έναν από τους κύριους συμμάχους της Γαλλίας, να συνθηκολογήσει. Αυτή η εξέλιξη απελευθέρωσε τον Φερδινάνδο - που απέκτησε επίσης τον θρόνο της Βοημίας στα τέλη του 1526 - από το βάρος της βοήθειας του αδελφού του. Μέχρι τότε ο Φερδινάνδος είχε αναπτύξει μια ουγγρική πολιτική που ήταν πλήρως σύμφωνη μετα συμφέροντα των βασιλείων του. Έκρινε ότι ανη Ουγγαρία, ανίκανη να αντισταθεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αναλάμβανε δράση ανεξάρτητα από την Αυστρία καιτη Βοημία, θα μπορούσε κάλλιστα να συνάψει συμμαχία με τους Οθωμανούς εναντίον των δυτικών γειτόνων της. Ήταν λοιπόν προς το συμφέρον της Αυστρίας και της Βοημίας να αποκτήσουν οι Αψβούργοι τον έλεγχο της Ουγγαρίας, μετη βία αν χρειαζόταν.
Τον Ιούλιο του 1527 ο Φερδινάνδος έστειλε στρατό Γερμανών μισθοφόρων στην Ουγγαρία. Η στιγμή ήταν καλά επιλεγμένη, γιατί οι δυνάμεις του Ιωάννη Ζαπόλυα ήταν δεσμευμένοι στις νότιες κομητείες της Ουγγαρίας, όπου οι Σλάβοι αγρότες, υποκινούμενοι από τον Φερδινάνδο, είχαν επαναστατήσει. Της εξέγερσης ηγήθηκε ο «Μαύρος» Γιόβαν Νέναντ. Μεμια έφοδο οι στρατιώτες που ήταν υπέρ των Αψβούργων κατέλαβαν τη Βούδα. Ο Ιωάννης αναδιάταξε βιαστικά τον στρατό του, αλλά στις 27 Σεπτεμβρίου στη Μάχη του Τάρτσαλ (κοντά στο Tόκαϊ), υπέστη μια αιματηρή ήττα. Με βάση την προηγούμενη εκλογή της Δίαιτας στο Πόζονι ο Φερδινάνδος στέφθηκε στηΒασιλική του Σέκεσφεχερβαρ στις 3 Νοεμβρίου 1527.
Το 1528 ο Ιωάννης έφυγε από την Ουγγαρία γιατην Πολωνία, όπου έμεινε μετον Πρίγκιπα Γιαν Άμορ Ταρνόφσκι.[37]Το 1529 ο Ιωάννης προσέγγισε τους Οθωμανούς και συμφώνησε να κάνει την Ουγγαρία υποτελές κράτος με αντάλλαγμα την αναγνώριση καιτην υποστήριξή της. Ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής δέχτηκε και έστειλε Οθωμανικό στρατό να εισβάλει στην Αυστρία (πουπολιόρκησε τη Βιέννη), πόλεμος που κράτησε μέχρι το 1533. Αυτό επέτρεψε στον Ιωάννη να ανακτήσει τη θέση τουστην Ουγγαρία το 1529, μετη βοήθεια του Αδελφού Γεώργιου Μαρτινούτσι, παρά τη συνεργασία με τους Οθωμανούς πουτον είχαν καταστήσει μίασμα εκείνη την εποχή. Ο Μαρτινούτσι έγινε βασιλικός ταμίας καιοπιο έμπιστος υπουργός του Ιωάννη.
Το 1533 οι Οθωμανοί έκαναν ειρήνη και παραχώρησαν τη δυτική Ουγγαρία στον Φερδινάνδο. Ο Φερδινάνδος άρχισε τώρα να πιέζει τον Ιωάννη γιατον έλεγχο και της υπόλοιπης. Το 1538 μετη Συνθήκη του Νάγκιβαραντ ο Ιωάννης όρισε τον Φερδινάνδο διάδοχό του μετά τον θάνατό του, καθώς ήταν άτεκνος. Ωστόσο στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου του 1539 παντρεύτηκε τηνΙσαβέλλα Γιαγκελλόνωνκαι στις 15 Ιουλίου 1540 απέκτησαν ένα γιο, τονΙωάννη Σιγισμούνδο. Ο βασιλιάς Ιωάννης πέθανε επτά ημέρες αργότερα στις 22 Ιουλίου 1540 στο Σάσεμπες (Σέμπες).
Barta, Gábor; Granasztói, György (1981). "A három részre szakadt ország és a török kiűzése (1526-1605)". In Benda, Kálmán; Péter, Katalin (eds.). Magyarország történeti kronológiája, II: 1526-1848 [Historical Chronology of Hungary, Volume I: 1526-1848] (in Hungarian). Akadémiai Kiadó. pp. 361–430. ISBN 963-05-2662-X.
Cartledge, Bryan (2011). The Will to Survive: A History of Hungary. C. Hurst & Co. ISBN 978-1-84904-112-6.
Engel, Pál; Kristó, Gyula; Kubinyi, András (1998). Magyarország története, 1301-1526 (in Hungarian). Osiris. ISBN 963-379-171-5.
Σχετικά πολυμέσα
