Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 08/01/2012.
Ηκυτταρική μεμβράνη (κ.μ.) ή πλασματική μεμβράνη[1] είναι η εξωτερική μεμβράνηπου περιβάλλει τοκύτταροκαιτο ξεχωρίζει από το περιβάλλον του. Αποτελείται από διπλό στρώμα φωσφολιπιδίων ενωμένων εκατέρωθεν σε ενδιάμεσο στρώμα αποτελούμενο από πρωτεΐνεςκαισάκχαρα. Συνεπώς η δομή της χαρακτηρίζεται ως τρίστιβη.
Η κυτταρική μεμβράνη είναι ημιπερατή, που σημαίνει ότι επιτρέπει σε ορισμένες μόνο ουσίες να εισέρχονται καινα εξέρχονται. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ηλεκτροχημικής βαθμίδωσης που δημιουργείται στα εξωτερικά άκρα της μεμβράνης, λόγω τουηλεκτρικού φορτίουπου περιέχει αλλά και της διαφοράς της συγκέντρωσηςτου εξωτερικού από το εσωτερικό υγρό με συνέπεια να δημιουργείται διαφορά ωσμωτικών πιέσεων, διά των οποίων προσδιορίζεται οσυντελεστής διαβατότητας της κυτταρικής μεμβράνης.
Οι διαδοχικά διατυπωθείσες θεωρίες περί της δομής της κ.μ. κατά την εξέλιξη της μικροσκοπικής έρευνας ήταν:
Η θεωρία της τρίστιβης λιποπρωτεϊνικής σύστασης. Τα δεδομένα που λήφθηκαν υπόψη γιατην ύπαρξη λιποειδών ουσιών και ανοιγμάτων στηκ.μ. ήταν η παρατηρούμενη μεγαλύτερη διαβατότητα σε λιποδιαλυτές ουσίες καιη ευκολότερη δίοδος μικρών μορίων. Σύμφωνα μετην θεωρία αυτή ηκ.μ. αποτελεί ένα δομικό "σάντουιτς" αποτελούμενο από τρεις στιβάδες, μια διαμοριακή λιποειδούς ουσίας στο μέσον και δύο στιβάδες προσροφημένων πρωτεϊνών εξωτερικά της λιποειδούς.
Η θεωρία των μεμβρανικών μονάδων. Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι ομοίως όλες οι διάφορες μεμβράνες (κυτταρική, οργανιδίων, μυελωδών ελύτρων) αποτελούνται από κυτταρικές κατασκευές της ίδιας χαρακτηριστικής τρίστιβης δομής, μιας λιπιδικής και δύο εκατέρωθεν πρωτεϊνικών. Οι κατασκευές αυτές ονομάζονται μεμβρανικές μονάδες ή μονάδες μεμβράνης. Η θεωρία αυτή βασίστηκε στη μέτρηση της διπλοθλαστικότητας της μεμβράνης αφενός και στις παρατηρήσεις διά του ηλεκτρικού μικροσκοπίου διά του οποίου σημειώνεται ότι εδείχθη η ύπαρξη και στρώματος βλεννοπολυσακχαρίτου επί της εξωτερικής πρωτεϊνικής στιβάδας.
Η θεωρία των σφαιροειδών υπομονάδων. Σύμφωνα μετη θεωρία αυτή, η μεμβρανική μονάδα αποτελείται από μικρότερες μονάδες λεγόμενες εκτου σχήματός τους σφαιροειδείς υπομονάδες επί των οποίων και επιτελούνται οι διάφοροι λειτουργικοί μηχανισμοί. Η σφαιροειδής υπομονάδα φέρει ένα σταθερό δομικό τμήμα και ένα λειτουργικό αποσπώμενο τμήμα. Το δομικό επαναλαμβανόμενο αποτελεί στο ηλεκτρικό μικροσκόπιο εμφανιζόμενη μεμβρανική μονάδα. Στο λειτουργικό όμως τμήμα βρίσκονται τα διάφορα ενζυμικά συμπλέγματα, κανονικά οργανωμένα, τα οποία και συνδέονται μετη δομική πρωτεΐνη. Η θεωρία αυτή βασίστηκε κυρίως στη χημική διαφορά των διαφόρων ειδών και τμημάτων μεμβρανών συντελώντας έτσι στην εμφάνιση ειδικής δομικής διαφοράς. Πράγματι μετο ηλεκτρικό μικροσκόπιο μετά από μονιμοποίηση μεόσμιο βρέθηκε δομική διαφορά ως προς το πάχος καιτην κατασκευή των κυτταρικών μεμβρανών.
Σαφές συμπέρασμα των παραπάνω είναι ότι η δομή των κυτταρικών μεμβρανών δεν είναι σταθερή, και αυτό διότι η διαφορετική περιεκτικότητα σεφωσφολιπίδια προσδίδει καιτην ειδική δομική διαφορά τους.