ΤαΜετεωρολογικά (λατ.Meteorologica ή Meteora) είναι πραγματεία τουΑριστοτέλη. Το κείμενο της πραγματείας αυτής περιγράφει τις απόψεις του Αριστοτέλη για όλες τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αέρα και νερού, τα μέρη της γης και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Περιλαμβάνει κάποιες από τις πρώτες αναφορές στην ιστορία της επιστήμης σχετικώς μετηνεξάτμισητου νερού, τους σεισμούς, τακαιρικά φαινόμενα, αλλά και αρκετά θέματα αστρονομίαςκαι διαστημικής φυσικής, ιδίως σχετικά με τους κομήτεςκαιταμετέωρα.
Μια σύνοψη τωνΜετεωρολογικώνστηναραβική γλώσσα υπό τον τίτλο Al-Athar al-Ulwiyyah (الآثار العلوية), συντάχθηκε περί το 800 μ.Χ. από τον Αντιοχέα λόγιο Γιαχία ιμπναλ-Μπιτρίκκαι κυκλοφορήθηκε πολύ στον μουσουλμανικό κόσμο κατά τους επόμενους αιώνες. Αυτή μεταφράσθηκε στη λατινική από τονΓεράρδο της Κρεμόναςτον 12ο αιώνα, καιμε αυτή τη μετάφραση εισήλθε στον δυτικοευρωπαϊκό κόσμο τουμεσαιωνικού σχολαστικισμού.[1] Αυτή η «παλαιά μετάφραση» (vetus translatio) ξεπεράσθηκε από τη βελτιωμένη και πλήρη που πραγματοποίησε οΓουλιέλμος του Μέρμπεκε, τηnova translatio, που διαβάστηκε ευρύτατα, καθώς διασώζεται σε πολυάριθμα χειρόγραφα. ΤαΜετεωρολογικά σχολιάσθηκαν έτσι από τονΘωμά Ακινάτηκαι τυπώθηκαν συχνά κατά τηνΑναγέννηση.
Ο Αριστοτέλης αρχίζει το έργο μεμια περίληψη όσων περιγράφηκαν σε ένα προηγούμενη πραγματεία του, τοΠερὶ Κόσμου (του οποίου ωστόσο η πατρότητα αμφισβητείται[2]). Μεταξύ άλλων γράφει:
«...η κίνηση αυτών των σωμάτων είναι δύο ειδών: είτε από το κέντρο, είτε προς το κέντρο.» (339a14-15)
«Επομένως πρέπει να θεωρήσουμε τοπυρκαιτηγηκαιτα παρόμοιά τους στοιχεία ως τις υλικές αιτίες των φαινομένων αυτού του κόσμου (εννοώντας ως υλικές αυτές που υπόκεινται σε μεταβολή και επιδράσεις)...» (339a27-30)
«...τα τέσσερα [στοιχεία] είναι τοπυρ, ο αέρας, το νερό καιηγη.» (339a15-16)
«Τοπυρ καταλαμβάνει τον υψηλότερο χώρο από όλα, ηγητον χαμηλότερο καιτα δύο άλλα στοιχεία αντιστοιχούν προς αυτά μετη σχέση τους, μετον αέρα να είναι πλησιέστερα προς τοπυρκαιτο νερό προς τηγη.» (339a16-19)
«Ισχυριζόμαστε μάλιστα ότι τοπυρ, ο αέρας, το νερό καιηγη παράγονται το ένα από τα άλλα, καιτο καθένα τους υπάρχει εν δυνάμει μέσα στο καθένα από τα άλλα, όπως όλα τα πράγματα που μπορούν να αναλυθούν σε ένα κοινό και έσχατο υπόστρωμα.» (339a36-b2)
Η γήινη ύλη στο σύνολό της αποτελείται από τα παραπάνω τέσσερα στοιχεία. Συνδυαζόμενα αυτά σε διαφορετικές αναλογίες δημιουργούν τα ποικίλα υλικά που βρίσκονται στη φύση.
«Μέρος των υδρατμών που σχηματίζονται την ημέρα δεν ανέρχεται ψηλά, επειδή ο λόγος του πυρός που τους υψώνει προς το νερό που υψώνεται είναι μικρός.» (347a13-15)
«Τόσο ηδρόσος, όσο καιηπάχνη παρατηρούνται όταν ο ουρανός είναι αίθριος καιδεν υπάρχει άνεμος. Επειδή οι υδρατμοί δενθα μπορούσαν να υψωθούν ανο ουρανός δεν ήταν αίθριος, καιαν φυσούσε άνεμος, δενθα μπορούσαν να συμπυκνωθούν.» (347a26-28)
«...το ότι η πάχνη δεν παρατηρείται πάνω στα βουνά συντείνει στονα αποδειχθεί ότι αυτά τα φαινόμενα συμβαίνουν επειδή οι υδρατμοί δεν υψώνονται σε μεγάλα ύψη. Μια αιτία για αυτό είναι ότι υψώνονται προερχόμενοι από κοιλότητες της γης και υδατώδη μέρη, έτσι ώστε η θερμότητα που τους υψώνει, φέροντάς τους ως υπερβολικά μεγάλο φορτίο, δεν μπορεί να τους σηκώσει σε μεγάλα ύψη, αλλά σύντομα τους αφήνει να πέσουν και πάλι.» (347a29-34)
«Επομένως ο ανεμοστρόβιλος προέρχεται από την αδυναμία ενός γεννώμενου τυφώνα να φύγει από το νέφος του: οφείλεται στην αντίσταση που γεννά τη δίνη όταν κατέλθει η έλικα στηγηκαι σύρει μαζί της το νέφος πουδεν μπορεί να αποτινάξει. Κινεί αντικείμενα μετον άνεμό του προς την κατεύθυνση προς την οποία μετακινείται σε σχεδόν ευθεία γραμμή, ενώ συστρέφει και σηκώνει ό,τιβρειστον διάβα τουμετον κυκλικό του στροβιλισμό.» (371a9-15)
«`Οταν υπάρχει μεγάλη ποσότητα αναθυμιάσεων και είναι αραιές και συμπιέζονται μέσα στο ίδιο το νέφος, αυτές γίνονται κεραυνός.» (371a17-19)
Ο Αριστοτέλης περιγράφει εδώ τις ιδιότητες τωνσιφώνωνκαιτωνκεραυνών.
↑Peter L. Schoonheim: Aristotle's Meteorology in the Arabico-Latin Tradition, εκδ. Brill, Leiden 2000
↑Bos, A.P. (2003). The soul and its instrumental Body: A Reinterpretation of Aristotle's Philosophy of Living Nature. Brill's Studies in Intellectual History. 112. Leiden: Brill. σελ. 210. ISBN9789004130166.
