Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 15/08/2010.
Οορθολογισμός (ή ρασιοναλισμός) είναι η συνολική φιλοσοφική κατεύθυνση που αποδέχεται ως γνώμονα και αφετηρία της γνώσεωςτηλογικήσκέψη. Σύμφωνα με τους ορθολογιστές φιλοσόφους, η γνώση μας γιατον κόσμο προέρχεται κυρίως από τον ίδιο τον ορθό λόγο καιτα βασικά του στοιχεία που μπορούν να αναζητηθούν στονου μας. Από την περίοδο τουΔιαφωτισμούο ορθολογισμός συνδέεται συνήθως μετην εισαγωγή τωνμαθηματικών μεθόδων στη φιλοσοφία, αρχικά μετο έργο τωνΝτεκάρτ, ΛάιμπνιτςκαιΣπινόζα.
Ο ορθολογισμός συχνά έρχεται σε αντιπαράθεση μετονεμπειρισμό. Στη πράξη οι απόψεις αυτές δεν αποκλείονται αμοιβαία, αφού για παράδειγμα ηφιλοσοφία της επιστήμης είναι και ορθολογιστική και εμπειρική. Αν τραβηχτεί όμως στα άκρα ο εμπειρισμός θεωρεί ότι όλες οι ιδέες προέρχονται από την εμπειρία, είτε μέσω των πέντε εξωτερικών αισθήσεων, είτε μέσω των εσωτερικών αισθήσεων όπως ο πόνος καιη ευχαρίστηση, και επομένως ότι η γνώση βασίζεται ουσιαστικά στην εμπειρία. Αντίστοιχα κάποιες εκδοχές ορθολογισμού υποστηρίζουν ότι ξεκινώντας με βασικές θεμελιώδεις αρχές, όπως τα αξιώματα της γεωμετρίας, θα μπορούσε κανείς να αντλήσει επαγωγικάτο σύνολο ολόκληρης της δυνατής γνώσης. Οι φιλόσοφοι που υποστήριζαν περισσότερο την άποψη αυτή ήταν ο Σπινόζα καιο Λάιμπνιτς, οι προσπάθειες των οποίων να αντιμετωπίσουν ταεπιστημολογικάκαιμεταφυσικά προβλήματα που έθεσε ο Ντεκάρτ οδήγησαν σε ανάπτυξη μιας κάπως θεμελιοκρατικής προσέγγισης του ορθολογισμού. Τόσο ο Σπινόζα όσο καιο Λάιμπνιτς υποστήριζαν ότι κατ 'αρχήν τουλάχιστον όλες οι γνώσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιστημονικών γνώσεων, μπορούν να αποκτηθούν μετη χρήση του ορθού λόγου και μόνο. Ανκαιοι δύο παραδέχονταν ότι αυτό δεν είναι δυνατό στην πράξη γιατον άνθρωπο, παρά μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές της επιστήμης όπως είναι τα μαθηματικά.
