Ο όρος παιδείαμετην ευρύτερη έννοια, προσδιορίζεται ως η γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου και συνδέεται με έννοιες, όπως η «μόρφωση», η «αγωγή» καιη «κουλτούρα». Η παροχή παιδείαςκαι αγωγής στους νέους ανθρώπους δεν αποτελεί αποκλειστικό έργο του σχολείου καθώς σε αυτή τη διαδικασία συμμετέχουν κι’ άλλοι φορείς όπως ηοικογένεια, το οικογενειακό περιβάλλον, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η θρησκευτική πίστη, οινόμοικαιοι κανόνες του κράτους και αργότερα ο χώρος εργασίας. Κάθε αγωγή έχει την ευθύνη που της αναλογεί στη διαμόρφωση της νέας γενιάς. Ανηπαιδεία κατορθώσει να δώσει στον άνθρωπο τη δυνατότητα διαμόρφωσης μιας ενιαίας και ολοκληρωμένης προσωπικότητάς τότε θα έχει πετύχει τον πρώτο της στόχο καιθα έχει ήδη προλειάνει το έδαφος γιατον δεύτερο, δηλαδή τη μεθοδική κοινωνικοποίησητου ατόμου.
Στη φράση εγκύκλια παιδεία η λέξη παιδεία χρησιμοποιείται μετην εξής σημασία: «Ο κύκλος των γνώσεων καιτων δεξιοτήτων, που πρέπει να δίνονται καινα καλλιεργούνται μετη διδασκαλία και συνεπώς να αποτελούν το αντικείμενο της παιδείας».
Σύμφωνα μετην κοινωνιολογική προσέγγιση του όρου, "παιδεία" ορίζουμε τη μετάφραση των πολιτιστικών στοιχείων, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια καιη διάρκεια του συστήματος στο πολιτιστικό επίπεδο που έχει επιτευχθεί απ' την προηγούμενη γενιά και ώστε ναμην υπάρχει η πιθανότητα παλινδρόμησης σε παλαιότερα στάδια.
Η λέξη «παιδεία» είναι παράγωγο του αρχαίου ρήματος «παιδεύω» που σημαίνει διδάσκω - παιδεύω. Συνώνυμα: η λέξη παιδεία αναφέρεται στη νοητική και ψυχική καλλιέργεια ενός παιδιού, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της παίδευσης (στις διάφορες βαθμίδες της). Η λέξη κουλτούρα ενσωματώνει τη δήλωση τόσο της πνευματικής καλλιέργειας όσο καιτου πνευματικού πολιτισμού (σε αντιδιαστολή προς τον τεχνικό / υλικό). Εκτός από την παροχή γνώσεων η παίδευση αποσκοπεί στη μόρφωση του ανθρώπου καθώς καιστη διάπλασή του, δηλαδή στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τουκαιστην ανάπτυξη του ήθους του. Οι έννοιες αυτές αποδίδονται επίσης μετον όρο αγωγή.
Η αγωγή, η παίδευση, η διδασκαλία είναι ειδικές και συστηματικές διαδικασίες επηρεασμού και μορφοποίησης. Πιο συγκεκριμένα η αγωγή είναι μια διαδικασία προσανατολισμού, που κατευθύνει τους ανθρώπους στονα συγκροτήσουν καινα αξιολογήσουν τις εμπειρίες τους με ένα γενικά καθορισμένο τρόπο. Η παίδευση οδηγεί τους ανθρώπους στην απόκτηση γνώσεων, αξιών, δεξιοτήτων, προδιαθέσεων κτλ. Τέλος, η διδασκαλία είναι μία διαδικασία μετάδοσης, δημιουργίας συνθηκών γιατην απόκτηση από τους ανθρώπους συγκεκριμένων γνώσεων, γιατην εσωτερίκευση συγκεκριμένων αξιών, την ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων, τον εθισμό σε συγκεκριμένους τρόπους δράσης / αντίδρασης κτλ.
