ΤοΠανεπιστήμιο της Βίλνιους (λιθουανικά: Vilniaus universitetas) είναι το παλαιότερο πανεπιστήμιο στις χώρες της Βαλτικής, ένα από τα παλαιότερα καιπιο διάσημα στηνΑνατολική Ευρώπη[1], μεταγενέστερο μόνο των πανεπιστημίων της Πράγας, της Κρακοβίας, του Πετς, της Βουδαπέστης, της Μπρατισλάβα καιτου Königsberg. Σήμερα είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Λιθουανίας.
Το πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1579 ως Ιησουητική Ακαδημία (Κολλέγιο) της Βίλνιους από τον Μεγάλο Δούκα της Λιθουανίας καιΒασιλιά της Πολωνίας, Στέφανο Μπάτορυ. Ήταν το τρίτο παλαιότερο πανεπιστήμιο (μετά την Ακαδημία της Κρακοβίας καιτην Αλμπερτίνα) στηνΚοινοπολιτεία Πολωνίας-Λιθουανίας. Μετά την Τρίτη Διάσπαση της Πολωνίας (1795) καιτην εξέγερση του Νοεμβρίου (1830-1831), το πανεπιστήμιο έκλεισε και ανέστειλε τη λειτουργία του μέχρι το 1919. Μετά τονΑ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πανεπιστήμιο επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς να επανεκκινήσει από τηΛιθουανία (Δεκέμβριος 1918) και τις σοβιετικές δυνάμεις κατοχής (Μάρτιος 1919). Τελικά επανέλαβε τη λειτουργία του ως Πανεπιστήμιου Στέφανου Μπάτορυ στηνΠολωνία (Αύγουστος 1919), περίοδος που ακολουθήθηκε από νέα σοβιετική κατοχήτο 1920 και λιγότερο από δύο χρόνια της Δημοκρατίας της Κεντρικής Λιθουανίας, που ενσωματώθηκε στην Πολωνία το 1922.
Μετά τησοβιετική εισβολή στην Πολωνίατον Σεπτέμβριο του 1939, το πανεπιστήμιο διοικήθηκε για μικρό διάστημα από τις λιθουανικές αρχές (από τον Οκτώβριο του 1939) καιστη συνέχεια μετά τη σοβιετική προσάρτηση της Λιθουανίας (Ιούνιος 1940), μεμια περίοδο γερμανικής κατοχής μετά τηγερμανική εισβολή (1941-1944), διοικήθηκε ως κρατικό πανεπιστήμιο της Βίλνιους από τηΣοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λιθουανίας. Το 1945 η πολωνική κοινότητα φοιτητών και μελετητών του Πανεπιστημίου Στέφανου Μπάτορυ μεταφέρθηκε στο Πανεπιστήμιο Κοπέρνικου στο Τορούν[2]. Αφού η Λιθουανία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1990, μετά τηδιάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επανήλθε στο καθεστώς του ως ένα από τα εξέχοντα πανεπιστήμια της Λιθουανίας.
