Ταψευδονέα ή ψευδείς ειδήσεις ή πλαστές ειδήσεις ή κατασκευασμένες ειδήσεις (γνωστά και ως fake news), είναι ένα είδος κίτρινου τύπου ή προπαγάνδαςπου γίνεται με σκόπιμη παραπληροφόρηση ή με φάρσες που διαδίδονται με παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης ή μεταμέσα κοινωνικής δικτύωσης.[1]Η διασπορά ψευδών ειδήσεων προκαλείται συχνά από δημοσιογράφους που πληρώνουν πηγές πληροφοριών, μια αμφιλεγόμενη πρακτική που ονομάζεται πληρωμένη δημοσιογραφία. Οι ειδήσεις τελικά συχνά αναστέλλονται ως παραπληροφόρηση, αλλά περιστασιακά καταφέρνουν να φθάσουν μέχρι τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης[2].
Τα ψευδονέα γράφονται και δημοσιεύονται συνήθως με σκοπό να παραπλανήσουν, προκειμένου να βλάψουν έναν οργανισμό, ένα νομικό ή φυσικό πρόσωπο, ή καιγια οικονομικά ή πολιτικά οφέλη[3][4][5], συχνά χρησιμοποιώντας τίτλους με εντυπωσιασμό, ή εξ ολοκλήρου κατασκευασμένους γιατην αύξηση της αναγνωσιμότητας.
Η σημασία των ψεύτικων ειδήσεων έχει αυξηθεί στον σύγχρονο πολιτικό βίο. Γιατα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η δυνατότητα προσέλκυσης επισκεπτών στους ιστοτόπους τους είναι απαραίτητη γιατη δημιουργία εσόδων από διαφημίσεις μέσω διαδικτύου. Εάν δημοσιεύσουν μια ιστορία με ψευδές περιεχόμενο θα προσελκύσουν χρήστες, προς όφελος των διαφημιζομένων καιθα βελτιώσουν τις αξιολογήσεις. Η εύκολη πρόσβαση στα έσοδα από διαφημίσεις μέσω διαδικτύου, η αυξημένη πολιτική πόλωση καιη δημοτικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως τοFacebook News Feed[1], έχουν εμπλακεί στη διάδοση ψευδών ειδήσεων[3][6]που ανταγωνίζονται με νόμιμες ειδήσεις. Εχθρικοί κρατικοί παράγοντες έχουν επίσης εμπλακεί στη δημιουργία και διάδοση ψευδονέων, ιδίως κατά τη διάρκεια των εκλογών[7].
Τα ψευδονέα υπονομεύουν τη σοβαρή κάλυψη των μέσων ενημέρωσης και δυσκολεύουν τους δημοσιογράφους να καλύπτουν σημαντικές ειδήσεις.[8]Μια ανάλυση από την BuzzFeed διαπίστωσε ότι τα 20 κορυφαία ψευδονέα σχετικά με τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑτο 2016 και διαδόθηκαν περισσότερο στο Facebook από τις 20 κορυφαίες ιστορίες εκλογών από 19 μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης[9]. Οι ανώνυμες ιστοσελίδες που φιλοξενούν ψευδονέα και στερούνται γνωστούς εκδότες έχουν επίσης επικριθεί, επειδή δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο τη δίωξη γιατη δυσφήμηση[10].
Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης μερικές φορές γιανα θέσει σε αμφισβήτηση νόμιμες ειδήσεις που εκφράζουν μία αντίθετη πολιτική άποψη.[11][12]ΟΝτόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια και μετά την προεκλογική του εκστρατεία καιτην εκλογή του, διάπλασε τον όρο ψευδονέα «fake news» με αυτή την έννοια όταν τον χρησιμοποίησε γιανα περιγράψει την αρνητική κάλυψη του ιδίου. Εν μέρει, ως αποτέλεσμα της χρήσης του όρου από τονΤραμπ, ο όρος έχει εξεταστεί ολοένα και περισσότερο καιτον Οκτώβριο του 2018 η Βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε ότι δενθα χρησιμοποιεί πλέον τον όρο επειδή είναι ένας "κακώς καθορισμένος και παραπλανητικός όρος που συγκρίνει μια ετερόκλητη κατηγορία ψευδών πληροφοριών, από αυθεντικό σφάλμα έως ξένες παρεμβάσεις στις δημοκρατικές διαδικασίες".
