Θεραπεία Gestalt
Αναπτύχθηκε από τους Φριτς Περλς, Λάουρα Περλς
Βασικές αρχές (θέσεις)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
ο άνθρωπος συμπεριφέρεταιμ ε βάσητ ο ν τρόπο (μορφή - δομή)μ ε τ ο ν οποίο είναι συνδεδεμένοτ ο σύνολοτ ω ν αντιλήψεωντ ο υ γ ι α τ η ν πραγματικότητα γενικάκ α ι τους συνανθρώπουςτ ο υ ειδικότερα (κοινωνία).Ο ι νευρωτικές συμπεριφορές οφείλονταισ τ ο ν προβληματικό τρόποπ ο υ ο ι αντιλήψειςγ ι α τ η ν πραγματικότητα έχουν δομηθείσ τ ο χώροτ ο υ ασυνείδητου (υπερεγώ).η διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας είναιτ ο αποτέλεσμα μιας συνεχούς διαδικασίας δόμησηςκ α ι αναδόμησηςτ ω ν αντιληπτικών μορφώντ ο υ περιβάλλοντος (κοινωνικό, φυσικόκ α ι πολιτιστικό) μέσασ τ ο οποίο αναπτύσσεταικ α ι λειτουργείο άνθρωπος.ο άνθρωπος απότ η ν φύσητ ο υ έχειτ η ν ανάγκην α έχει μία σταθερή συνολική θεώρησητ ο υ "κόσμου" (κοσμοθεωρία), τέτοιαπ ο υ ν α ανταποκρίνεταισ τ η ν ανάγκηγ ι α προσαρμογήσ τ ο τρέχον περιβάλλοντ ο υ .Η όποιαδ ε εκδηλωμένη συμπεριφοράτ ο υ συγκεκριμένου ατόμου, πρέπειν α είναι σύμφωνημ ε τ ο δομημένο σύνολο αντιλήψεωνπ ο υ απαρτίζειτ η ν συνολική θεώρησητ ο υ γ ι α τ ο ν "κόσμο".η πρωταρχική πηγή της εμφάνισης ασυνείδητων νευρωτικών συμπεριφορών οφείλεταισ τ η ν αποδιοργάνωσητ ο υ δομημένου συνόλου αντιλήψεων ενός ατόμου[σ η μ . 2],η οποία διαταράσσειτ η σχέση ισορροπίας μεταξύ συστήματος αντιλήψεωνκ α ι εκδηλωμένης συμπεριφοράς.- υπεύθυνο
γ ι α τ η ν εξάλειψη αυτής της ανισορροπίας είναιτ ο ίδιοτ ο άτομο. - απαραίτητη προϋπόθεση
γ ι α ν α πετύχειτ ο άτομοτ η ν εξάλειψη αυτής της ανισορροπίας είναιν α έχει επίγνωση (awareness) της ολότηταςτ ω ν δομημένων αντιλήψεων τόσοτ ω ν άλλων συνανθρώπωντ ο υ όσοκ α ι τ ω ν δικώντ ο υ , δηλαδήν α γνωρίσειτ α προσωπικάτ ο υ συναισθήματακ α ι τις συμπεριφορέςτ ο υ ,κ α ι τις επιπτώσεις (αποτελέσματα) τουςσ τ ο ν κόσμο γύρωτ ο υ .
Συμπτώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- έχει λανθασμένη εικόνα
γ ι α τ ο εξωτερικό περιβάλλον
- συχνά
δ ε ν αντιλαμβάνεταικ α ι τις λειτουργίεςτ ο υ σώματόςτ ο υ κ α ι τις ανάγκεςπ ο υ προκύπτουν από αυτές (έχει "λανθασμένη εικόνα"γ ι α τ ο ν εαυτότ ο υ )
- αδυνατεί
ν α εκφράσει τις ανάγκεςτ ο υ λεκτικάκ α ι δημόσια
- αδυνατεί
ν α ικανοποιήσει τις ανάγκεςτ ο υ κ α ι γενικότεραν α φροντίσειτ ο ν εαυτότ ο υ .
Μεθοδολογία θεραπευτικής παρέμβασης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σκοπός της θεραπευτικής παρέμβασης είναι
ο ασθενής ενθαρρύνεταιν α μιλήσειγ ι α τ ο ν εαυτότ ο υ κ α ι τ α προβλήματατ ο υ ο ασθενής ενθαρρύνεταιν α μιλήσειγ ι α τις πεποιθήσειςτ ο υ ο ασθενής ενθαρρύνεταιν α μιλήσειγ ι α τ α αισθήματάτ ο υ ο θεραπευτής δίνει έμφασησ τ η χρήσημ η λεκτικών εκφράσεωνγ ι α ν α βοηθηθείο ασθενήςν α εκφράσει όλατ α π ι ο πάνω όπως:τ ο ψυχόδραμα,τ ο παίξιμο ρόλων,η τεχνική της κενής καρέκλας,η ζωγραφική,ο χορός,η μουσική,η γυμναστική,η γλυπτική ,η πλαστική,ο ι γραφικές τέχνεςκ .α .ο θεραπευτής δίνει έμφασησ τ ο "εδώκ α ι τώρα"κ α ι σ τ ο ν α αναδομήσειτ ο ν τρόπομ ε τ ο ν οποίο αντιλαμβάνεταιο ασθενήςτ η ν πραγματικότηταμ ε βάσητ η ν άμεση εμπειρίατ ο υ . παράδειγμα: στην ερώτησητ ο υ ασθενούς "τ ι δ ε ν πάει καλάμ ε μένα;", αναδιατυπώνεται, απότ ο ν θεραπευτή,.η ερώτησησ ε καταφατική διαπίστωση "κάτιδ ε ν πάει καλάμ ε μένακ α ι έχω σκοπόν α ανακαλύψωτ ι είναι".
Περιγραφή τ ω ν σταδίων εξέλιξης της θεραπευτικής παρέμβασης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα
τ ο νευρωτικό ή ψεύτικο στάδιοσ τ ο οποίοο ασθενής προσπαθείν α ικανοποιήσει πλασματικές ανάγκες μιας παραμορφωμένης ή πλαστής εικόναςτ ο υ εαυτούτ ο υ .τ ο φοβικό στάδιο κατάτ ο οποίοο ασθενής εγκαταλείπει τις πλασματικέςτ ο υ ανάγκεςσ ε σχέσημ ε τ ο ν εαυτότ ο υ κ α ι τ ο περιβάλλοντ ο υ , αλλά ταυτόχρονα είναι δυσαρεστημένοςμ ε τ η ν αδυναμίατ ο υ ν α ανταποκριθεί στις απαιτήσειςτ ο υ κοινωνικούτ ο υ περίγυρού, τις οποίες τις συνειδητοποιείγ ι α πρώτη φορά.τ ο αδιέξοδο στάδιο κατά οποίοο ασθενής λόγω της αδυναμίαςτ ο υ ν α ανταποκριθείμ ε επιτυχία στις "πραγματικές" προκλήσειςτ ο υ περιβάλλοντος νιώθει ασήμαντοςκ α ι "άδειος".τ ο στάδιο της ενδόρρηξης, όπουο ασθενής στρέφειτ α έντονα συναισθήματατ ο υ προςτ α "μέσα"κ α ι αρνείταιν α τ α εκφράσει προςτ α "έξω".Ο ι ενέργειέςτ ο υ παγώνουνκ α ι δ ε ν εκδηλώνονταικ α ι εμφανίζεται ένα είδος γενικής αδρανοποίησης.τ ο εκρηκτικό στάδιο κατάτ ο οποίοο ασθενής αρχίζειν α εκφράζειτ α καταπιεσμένα συναισθήματάτ ο υ κ α ι παρότι αυτήη έντονη έκφρασητ ω ν συναισθημάτων μπορείν α φαίνεται "αφύσικη",ο θεραπευτής προσπαθείν α διοχετεύσειτ η ν έντονη εκφραστικότητατ ο υ ασθενήσ τ η ν επίγνωση της παρούσας πραγματικότητας ώστεν α αποκτήσει συνοχήκ α ι "ολότητα" (Gestalt)τ ω ν ατομικώντ ο υ αντιλήψεωνμ ε τ η ν υπάρχουσα πραγματικότητα, Σκοπός είναιν α προσπαθείν α έρχεταισ ε συνεχή επαφήμ ε τ ο περιβάλλοντ ο υ γενικότερακ α ι συνεχή επικοινωνίαμ ε τους συνανθρώπουςτ ο υ ειδικότερα.
Ομαδική θεραπεία σύμφωνα μ ε τ η μορφολογική θεραπεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βασικές αρχές (θέσεις)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο F. Perls υποστήριξε ότιη βασική αιτία της αδυναμίαςτ ω ν ανθρώπωνν α εκφράσουντ α συναισθήματά τους είναιο ι κοινωνικές απαγορεύσεις.- Στόχος της ομαδικής θεραπείας
ν α ξεπεράσουνο ι ασθενείς τις απογοητεύσεις τουςσ ε σχέσημ ε τ η ν πραγματικότητακ α ι ν α συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητές τουςν α αλληλεπιδράσουνσ ε αυτήν. Ο κάθε ασθενής καταθέτειτ α συναισθήματάτ ο υ σ τ η ν ομάδακ α ι σ ε αντάλλαγμα ωφελείται (επηρεάζεται) από τις αντίστοιχες προσπάθειεςτ ω ν υπολοίπων μελών.[σ η μ . 5]Η ομάδα εκλαμβάνεται ως μία μικρογραφία της κοινωνίας μέσασ τ η ν οποία εκδηλώνονται ανάλογες πιέσειςκ α ι τάσεις κυριαρχίας ανάλογεςμ ε αυτέςπ ο υ κυριαρχούνσ τ ο σύνολο της κοινωνίας.- O
ι ομάδες αποτελούνται συνήθως από 5 έως 15 άτομα,κ α ι τ ω ν δύο φύλων, - O
ι ομάδες αποτελούνται συνήθως από άτοματ α οποία προέρχονται απότ α κατώτερα έωςτ α ανώτερα στρώματα της μεσαίας τάξης, τόσο οικονομικά όσοκ α ι μορφωτικά.
Ο ρόλος τ ο υ θεραπευτή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο θεραπευτήςδ ε ν σκοπεύεισ τ η ν ανακούφισητ ο υ πάσχοντα απότ α δυσάρεστα συμπτώματα της νεύρωσης αλλάτ α χρησιμοποιεί ως κίνητρογ ι α ν α "αναγκάσει" τους ασθενείςν α αναθεωρήσουν αρχικάκ α ι ν α αναδομήσουν τελικά τις αντιλήψεις τουςκ α ι τις στάσειςτ ο υ σ ε ένα νέο "όλον" (Gestalt),τ ο οποίοθ α εξαλείψειτ α νευρωτικά συμπτώματα.Ο ι ίδιοιο ι ασθενείςπ ο υ συμμετέχουνσ τ η ν ομάδα,κ α ι όχιο θεραπευτής, καθορίζουνα ν ένα μέλοςκ α ι πότεθ α πρέπειν α διατηρήσει τις ψυχικέςτ ο υ άμυνες απέναντισ τ η ν πραγματικότητα ήα ν εξυπηρετούν πλασματικές ανάγκεςκ α ι πρέπειν α τις εγκαταλείψει.
Διαφορές από τ η ν παραδοσιακή ψυχαναλυτική θεραπεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ασθενής ενθαρρύνεταιν α ασχοληθείγ ι α τ ο πώς είναιη κατάστασήτ ο υ τώρακ α ι πως μπορείν α διορθωθεί,σ τ η ν πράξηκ α ι όχιγ ι α τ ο ποίες αιτίες προηγήθηκανμ ε αποτέλεσμαν α εμφανιστείη νεύρωση.Ο ασθενής ενθαρρύνεταιν α δώσει δικέςτ ο υ ερμηνείεςσ τ α όνειράτ ο υ κ α ι αποφεύγει τις άμεσες ερμηνείες απότ ο ν θεραπευτή.Η "λειτουργία της μεταβίβασης"η οποία είναι βασικήσ τ η ν ορθόδοξη ψυχανάλυσηδ ε ν γίνεται αποδεκτή απότ η μορφολογική προσέγγιση.Η επαφή θεραπευτή - θεραπευόμενου είναι άμεσηκ α ι πρόσωπομ ε πρόσωπο.Ο ασθενήςδ ε ν ξαπλώνεισ ε καναπέ ενώο θεραπευτής κάθεται πίσωτ ο υ .
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑
Σ τ α ελληνικάδ ε ν υπάρχει ακριβής λέξημ ε τ η ν οποία μπορείν α αποδοθείο όρος. Περιφραστικά μπορούμεν α πούμε ότι σημαίνει δίνω νόημασ ε αυτόπ ο υ μ ο υ συμβαίνει ή αλλιώς ανασυνθέτω (αναδομώ) τις εμπειρίεςμ ο υ ώστεν α δίνουν ένα νέο νόημα, "όλον". - ↑ κακή οργάνωση, αποδιοργάνωση, διάσπαση
τ ο υ "όλου", αλλωτρίωση - ↑
τ ο clientσ τ α ελληνικά μεταφράζεταιμ ε τις λέξεις: πελάτης, θεραπευόμενος, ασθενής χωρίςν α υποδηλώνει ψυχική διαταραχή. - ↑ υποφέρει από "μισοτελειωμένες υποθέσεις" όπως λέγεται
σ τ η θεραπεία Gelstat - ↑ "κανείς
δ ε ν διδάσκεισ τ η ν κυριολεξία αλλάκ α ι κανείςδ ε ν μαθαίνει απότ ο ν άλλοσ τ η ν κυριολεξία, αλλά διδάσκεικ α ι μαθαίνει ταυτόχρονα".
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «
Τ ι είναι θεωρία;» (PDF). ΕΚΠΑ.σ ε λ . 15. Αρχειοθετήθηκε απότ ο πρωτότυπο (PDF) στις 21 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2018. - ↑ O' Leary, E,
σ ε λ . 25. - ↑ Κίρναν,
Τ (1997),σ ε λ . 206. - ↑ Δημητρόπουλος,
Ε ,σ ε λ . 75 - ↑ Κίρναν,
Τ ,σ ε λ . 207 - ↑ O' Leary, 1995,
σ ε λ . 34-35 - ↑ Δημητρόπουλος,
Ε ,σ ε λ . 76-77 - ↑ Κίρναν,
Τ ,σ ε λ . 207-208 - ↑ Κίρναν,
Τ ,σ ε λ . 207 - ↑ O, Leary 1995,
σ ε λ . 40 - ↑ Κίρναν,
Τ ,σ ε λ . 287-295 - ↑ Κίρναν, 1977
- ↑ O' Leary 1995,
σ ε λ . 33
Βιβλιογραφικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δημητρόπουλος,
Ε (1999). Συμβουλευτική Προσανατολισμός. Αθήνα: Γρηγόρης. σελίδες 75–78. ISBN 960-333-171-6. - Κιρναν, Τόμας (1977). Μαστράκη, επιμ. Ψυχοθεραπεία. Αθήνα: Επίκουρος. σελίδες 205–211, 290, 293–296.
- O' Leary, E, (1995). Νέστορ,
Ι , επιμ. Θεραπεία Gestalt. Αθήνα: ISBN 960-344-o89-2 - Perls, F. (1975). Θεραπεία Gestalt
κ α ι Ανθρώπινες Δυνατότητες (μ τ φ . Τζαχάνης). In John O. Stevens (Ed.), gestalt is (pp.1-8). Bantam Books - Perls, L. (1991). Κάποιες Πτυχές της Ψυχοθεραπείας Gestalt (
μ τ φ . Τζαχάνης). Living at the Boundary: The Collected Works of Laura Perls. New York: Gestalt Journal Press.