Το Skyfall είναι βρετανική κατασκοπευτική περιπέτεια παραγωγής 2012. Αποτελεί την 23η προσθήκη στη σειρά ταινιών Τζέιμς Μποντ (James Bond). Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Σαμ Μέντες και το σενάριο έγραψαν οι Τζον Λόγκαν, Νιλ Πέρβις και Ρόμπερτ Γουέιντ. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Τζέιμς Μποντ υποδύεται για τρίτη φορά Ντάνιελ Κρεγκ ενώ επιστρέφει για τελευταία φορά και η Τζούντι Ντεντς στο ρόλο της Μ, μετά από εφτά συνεχόμενες εμφανίσεις. Στο καστ προστίθενται οι Χαβιέρ Μπαρδέμ στο ρόλο του κακού Ραούλ Σίλβα, Ρέιφ Φάινς στο ρόλο του Γκάρεθ Μάλορι, Άλμπερτ Φίνεϊ και Μπερενίς Μαρλό. Το Skyfall σηματοδοτεί επίσης την επιστροφή του χαρακτήρων Q και δεσποινίς Μανιπένι, που υποδύονται οι Μπεν Γουίσοου και Ναόμι Χάρις αντίστοιχα, και οι οποίοι ήταν απόντες στις προηγούμενες δύο ταινίες της σειράς Casino Royale και Quantum of Solace.[1][2]
Στην 23η ταινία, μετά από μια καταστροφική επιχείρηση στην Κωνσταντινούπολη, ο Τζέιμς Μποντ αγνοείται και θεωρείται νεκρός. Όλες οι ταυτότητες κάθε ενεργού μυστικού πράκτορα της MI6 διαρρέουν στο ίντερνετ και η Μ δέχεται επιθεώρηση από την κυβέρνηση για το πως χειρίστηκε την κατάσταση. Όταν η ίδια η υπηρεσία δέχεται επίθεση, η ξαφνική επανεμφάνιση του Μποντ δίνει στην Μ το πρόσχημα που χρειάζεται για να βρει έναν επικίνδυνο κακοποιό με τον οποίο σχετίζεται προσωπικά. Ο Μποντ όμως καθώς ακολουθεί ίχνη από το Λονδίνο μέχρι τη Σανγκάη, η αφοσίωσή του στην Μ κλονίζεται εξαιτίας μυστικών από τον παρελθόν της.
Ο Μέντες προσεγγίστηκε να σκηνοθετήσει την ταινία μετά την κυκλοφορία της ταινίας Quantum of Solace το 2008. Η παραγωγή σταμάτησε όταν η MGM αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες και ξεκίνησε ξανά το Δεκέμβριο του 2010. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Μέντες παρέμεινε στο πρότζεκτ ως σύμβουλος. Ο αρχικός σεναριογράφος Πίτερ Μόργκαν αποχώρησε από το πρότζεκτ όταν η παραγωγή διεκόπη. Οι Λόγκαν, Πέρβις και Γουέιντ ανέλαβαν να γράψουν το σενάριο, ενσωματώνοντας ιδέες του Μόργκαν. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2011 και πραγματοποιήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Κίνα και στην Τουρκία.
Η πρεμιέρα του Skyfall πραγματοποιήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2012 στο Λονδίνο ώστε να συμπέσει με την 50η επέτειο της σειράς ταινιών Τζέιμς Μποντ, η οποία ξεκίνησε το 1962 με την ταινία Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Εναντίον Δόκτωρ Νο (Dr. No)[3] και κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στις 26 Οκτωβρίου 2012. Στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών κυκλοφόρησε στις 9 Νοεμβρίου 2012. Απέσπασε διθυραμβικά σχόλια από τους κριτικούς[4], με αρκετούς να κάνουν λόγο για την καλύτερη ταινία της σειράς[5][6][7] ενώ και εισπρακτικά αποδείχτηκε άκρως επιτυχημένη καθώς έγινε η 14η ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου[8] και η πρώτη της σειράς που ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο δολάρια παγκοσμίως.[9] Έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών στο Ηνωμένο Βασίλειο[10], η εμπορικότερη ταινία της σειράς τόσο στο αμερικανικό box office όσο και παγκοσμίως ξεπερνώντας το Casino Royale[11], η εμπορικότερη ταινία σε παραγωγή της Sony παγκοσμίως[12], η 3η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του 2012[9] και η 28η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών.[9]
Έλαβε 8 υποψηφιότητες για BAFTA μεταξύ των οποίων Β' Ανδρικού και Γυναικείου Ρόλου για τις ερμηνείες των Χαβιέρ Μπαρδέμ και Τζούντι Ντεντς αντίστοιχα κερδίζοντας δύο στις κατηγορίες Καλύτερης Βρετανικής Ταινίας και Μουσικής[13], 5 υποψηφιότητες για Όσκαρ , αριθμός ρεκόρ για ταινία της σειράς, κερδίζοντας δύο στις κατηγορίες Καλύτερου Ηχητικού Μοντάζ και Καλύτερου Τραγουδιού.[14] Βραβεύτηκε επίσης με τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερου Τραγουδιού.[15]
Οι πράκτορες της ΜΙ6 Τζέιμς Μποντ και Ιβ βρίσκονται στην Τουρκία με αποστολή να ανακτήσουν έναν κλεμμένο σκληρό δίσκο από έναν δολοφονημένο πράκτορα της ΜΙ6, ο οποίος περιέχει όλους τους μυστικούς πράκτορες που έχουν διεισδύσει σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Ο Μποντ και η Ιβ κυνηγούν τον δολοφόνο, με το όνομα Πατρίς και προσπαθούν να πάρουν πίσω το δίσκο. Κατά τη διάρκεια της καταδίωξης, ο Μποντ πυροβολείται στον ώμο. Ενώ παλεύει με τον Πατρίς, η Ιβ πυροβολεί κατά λάθος τον Μποντ και ο Βρετανός πράκτορας θεωρείται πλέον αγνοούμενος και μάλλον νεκρός.
Η Μ δέχεται πολιτική πίεση να αποσυρθεί από τη θέση της κατά τη διάρκεια μιας συνάντησής της με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Πληροφοριών και Ασφάλειας, Γκάρεθ Μάλορι. Στην επιστροφή της από τη συνάντηση αυτή, γίνεται έκρηξη στα γραφεία της ΜΙ6 όπου σκοτώνονται αρκετοί υπάλληλοι. Ο Μποντ, έχοντας χρησιμοποιήσει τον υποτιθέμενο θάνατό του για να αποσυρθεί, μαθαίνει για την επίθεση και επιστρέφει στο Λονδίνο. Υπολείμματα σφαίρας από τον ώμο του βοηθάνε να εντοπίσουν τον Πατρίς και ο Μποντ πηγαίνει να τον βρει στη Σανγκάη.
Εν τω μεταξύ, πέντε πράκτορες σκοτώνονται αφού έχουν εκτεθεί οι ταυτότητές τους. Αφού ο Πατρίς σκοτώνει το στόχο του, παλεύει με τον Μποντ. Ο Πατρίς σκοτώνεται και ο Μποντ μαθαίνει για τον εργοδότη του. Ψάχνοντας τον εξοπλισμό του Πατρίς, ο Μποντ βρίσκει μια μάρκα, η οποία τον οδηγεί στο καζίνο. Η Σεβερίν, την οποία ο Μποντ είδε νωρίτερα κατά τη διάρκεια της δολοφονίας, τον προειδοποιεί ότι θα τον σκοτώσουν αλλά του υπόσχεται να τον βοηθήσει αν καταφέρει να σκοτώσει τον εργοδότη της. Ο Μποντ χτυπάει τους σωματοφύλακες της Σεβερίν και πηγαίνει μαζί της στο πλοίο. Ταξιδεύουν σε ένα νησί αιχμάλωτοι όπου παραδίδονται στον εργοδότη της Σεβερίν, Ραούλ Σίλβα. Ένας πρώην πράκτορας της ΜΙ6 που θεωρεί υπεύθυνη την Μ για το βασανισμό του και τη φυλάκισή του από τους Κινέζους. Ο Σίλβα σκοτώνει τη Σεβερίν αλλά ο Μποντ καταφέρνει να νικήσει τους φύλακες και να συλλάβει τον Σίλβα.
Πίσω στα αρχηγεία της ΜΙ6, ο Q προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει το λάπτοπ του Σίλβα αλλά κατά λάθος του δίνει τη δυνατότητα να χακάρει το σύστημα της MI6 επιτρέποντας στο Σίλβα να δραπετεύσει μέσα στο μετρό του Λονδίνου. Κυνηγημένος από τον Μποντ, ο Σίλβα μεταμφιέζεται σε αστυνομικό και επιτίθεται στην Μ κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας ανάκρισης για το πως χειρίστηκε τον κλεμμένο σκληρό δίσκο. Ο Μποντ καταφτάνει εγκαίρως για να αποτρέψει τον Σίλβα να σκοτώσει την Μ και η ίδια καταφέρνει να ξεφύγει με τη βοήθεια του βοηθού της, Μπιλ Τάνερ. Ο Μποντ παίρνει την Μ με το αυτοκίνητο και την πηγαίνει στο άδειο και απομονωμένο πατρικό του σπίτι στη Σκωτία: στην Έπαυλη Skyfall. Καθοδηγεί τον Q να αφήσει ηλεκτρονικά ίχνη για να τα βρει ο Σίλβα, μια απόφαση που υποστήριξε και ο Μάλορι.
Στο Skyfall, ο Μποντ και η Μ συναντούν τον Κινκέιντ, τον φύλακα της έπαυλης των Μποντ. Οι τρεις τους είναι ελαφρά οπλισμένοι αλλά αυτοσχεδιάζουν μια σειρά από παγίδες. Όταν οι άνδρες του Σίλβα καταφτάνουν, ο Μποντ, η Μ και ο Κινκέιντ τα βγάζουν πέρα με την πρώτη επίθεση αν και η Μ τραυματίζεται. Ο Σίλβα φτάνει με ελικόπτερο στην περιοχή και ο Μποντ στέλνει την Μ και τον Κινκέιντ σε ένα μυστικό τούνελ που οδηγεί μακριά από την έπαυλη σε ένα εκκλησάκι. Η δεύτερη επίθεση χρησιμοποιεί πυρά από το ελικόπτερο και ο Σίλβα πετάει χειροβομβίδες στο κτίριο. Ο Μποντ πυροδοτεί δύο φιάλες με γκάζι και μπαίνει μέσα στο μυστικό τούνελ. Η έκρηξη που ακολουθεί συντρίβει το ελικόπτερο, σκοτώνοντας αρκετούς άνδρες του Σίλβα. Ο Σίλβα βλέπει το φως από το φακό του Κινκέιντ, το ακολουθεί και φτάνει σε μια παγωμένη λίμνη πριν προλάβει ο Μποντ. Ο Μποντ επιτίθεται στο μόνο ζωντανό άνδρα του Σίλβα και οι δυο τους πέφτουν μέσα στη λίμνη όπου ο Μποντ τον σκοτώνει. Ο Σίλβα εν τω μεταξύ φτάνει μέχρι το εκκλησάκι και βάζει το όπλο του στο χέρι της Μ και την ικετεύει να τους σκοτώσει και τους δύο. Ο Μποντ καταφτάνει και σκοτώνει τον Σίλβα αλλά η Μ καταρρέει εξαιτίας του τραυματισμού της και τελικά πεθαίνει. Τη θέση της ως επικεφαλής της ΜΙ6, την παίρνει ο Μάλορι ενώ η Ιβ -που συστήνεται ως Ιβ Μανιπένι- αποφασίζει να μην επιστρέψει στην ενεργό δράση σαν πράκτορας αλλά να δουλέψει ως γραμματέας του Μ.
Η παραγωγή του Skyfall σταμάτησε το 2010 εξαιτίας της χρεοκοπίας της MGM. Τον Ιανουάριο του 2011 δόθηκε στην ταινία η ημερομηνία κυκλοφορίας 9 Νοεμβρίου 2012 από την MGM και την οικογένεια Μπροκόλι, με την παραγωγή να αρχίζει τέλη του 2011. Από τότε η MGM και η Sony Pictures ανακοίνωσε ότι η ημερομηνία κυκλοφορίας για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία θα είναι η 26η Οκτωβρίου 2012, δύο εβδομάδες νωρίτερα από την ημερομηνία κυκλοφορίας των Ηνωμένων Πολιτειών.[16] Ο προϋπολογισμός της ταινίας είναι 150 εκατομμύρια δολάρια.[17]
Τον Αύγουστο του 2011, αρκετά δημοσιεύματα έκαναν λόγο ότι ο τίτλος της 23ης ταινίας Τζέιμς Μποντ θα είναι Carte Blanche και θα αποτελεί προσαρμογή της ομότιτλης νουβέλας του Τζέφρεϊ Ντίβερ.[18] Στις 30 Αυγούστου, η Eon Productions επισήμως αρνήθηκε τον όποιο σύνδεσμο της ταινίας με τον τίτλο Carte Blanche, δηλώνοντας "η νέα ταινία δεν θα έχει τον τίτλο 'Carte Blanche' και δεν θα έχει καμία σχέση με το βιβλίο του Τζέφρεϊ Ντίβερ".[19] Το Νοέμβριο του 2011 σε ένα συνέδριο τύπου ανακοινώθηκε ότι ο τίτλος της ταινίας θα είναι Skyfall με την συμπαραγωγό της ταινίας Μπάρμπαρα Μπροκόλι να δηλώνει ότι ο τίτλος "έχει κάποιο συναισθηματικό μήνυμα το οποίο θα αποκαλυφθεί μέσα στην ταινία".[20]
Το αρχικό καστ του Skyfall ανακοινώθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2011 σε συνέντευξη τύπου.[21]
[22] Ο Ντάνιελ Κρεγκ επέστρεψε ως Τζέιμς Μποντ για τρίτη φορά[23], λέγοντας πως αισθάνεται τυχερός που έχει την ευκαιρία να υποδυθεί τον πράκτορα 007.[24] Η Τζούντι Ντεντς επέστρεψε στο ρόλο της Μ στην έβδομη και τελευταία της εμφάνιση.[25] Ο ρόλος του κακού δόθηκε στον Χαβιέρ Μπαρδέμ.[26][27] Ο Σαμ Μέντες παραδέχτηκε ότι πίεσε τον Μπαρδέμ να δεχτεί το ρόλο, καθώς πίστευε ότι ο χαρακτήρας του Ραούλ Σίλβα είχε τη δυνατότητα να γίνει ένας από τους αξιομνημόνευτους χαρακτήρες της σειράς ταινιών και να δημιουργήσει κάτι που το κοινό θεωρούσε πως ήταν απών από τις προηγούμενες ταινίες Μποντ για πολύ καιρό.[28] Ο Ρέιφ Φάινς πήρε το ρόλο του Γκάρεθ Μάλορι[29] ενός πρώην Αντισυνταγματάρχη του Βρετανικού Στρατού που τώρα είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών και Ασφάλειας[30], κάτι που του δίνει την εξουσία να ελέγχει την υπηρεσία ΜΙ6.[31] Στο τέλος της ταινίας, ο Μάλορι γίνεται ο διευθυντής της ΜΙ6, παίρνοντας τον τίτλο από την Μ. Κατά της διάρκεια της παραγωγής, ο Φάινς δήλωσε ότι δεν μπορούσε να πει κάτι συγκεκριμένο για το ρόλο του παρά μόνο ότι είναι ένας πολύ ενδιαφέρον ρόλος, κάτι που είναι πολύ διασκεδαστικό.[32] Ο ρόλος της δεσποινίδας Μανιπένι δόθηκε στη Ναόμι Χάρις.[33] Ο ρόλος της αρχικά παρουσιάστηκε ως αυτός της Ιβ, μιας πράκτορα της ΜΙ6 που δουλεύει στενά με τον Μποντ. Παρά τις συνεχόμενες εικασίες των μέσων ενημέρωσης ότι η Χάρις πήρε το ρόλο της Μις Μανιπένι[34][35], κανένας από την παραγωγή δεν το επιβεβαίωσε με την ίδια τη Χάρις να δηλώνει ότι η Ιβ δεν είναι μια πράκτορας "δεμένη" στο γραφείο, διαψεύδοντας τις φήμες.[36] Άλλος ένας χαρακτήρας που επιστρέφει στη σειρά ταινιών, είναι αυτός του Q, τον οποίο υποδύθηκε ο Μπεν Γουίσο.[37] Ο Μέντες είχε αρχικά αρνηθεί να επιβεβαιώσει ποιο ρόλο θα υποδυόταν ο Γουίσο[23] και αργότερα είπε ότι η ιδέα να επαναφέρουν τον Q ήταν δική του λέγοντας: "Είπα ιδέες σχετικές με τη Μανιπένι, τον Q και έναν φανταχτερό κακοποιό και είπαν ναι".[33] Η Μπερενίς Μαρλό υποδύθηκε τη Σεβερίν, ένα χαρακτήρα που σώθηκε από το δουλεμπόριο από τον Σίλβα και τώρα εργάζεται ως εκπρόσωπός του.[38][39]
Το Skyfall σκηνοθέτησε ο Σαμ Μέντες, ο οποίος υπέγραψε να σκηνοθετήσει την ταινία λίγο μετά την κυκλοφορία του Quantum of Solace και παρέμεινε ως "σύμβουλος" την περίοδο της αβεβαιότητας που αφορούσε την οικονομική κατάσταση της MGM. Φήμες έκαναν λόγο ότι ο Μέντες έκανε αλλαγές στο σενάριο για να αφαιρέσει σκηνές δράσης και να προσθέσει σκηνές που δίνουν έμφαση στους χαρακτήρες και στις ερμηνείες.[40] Ο Μέντες διέψευσε τις φήμες, δηλώνοντας ότι οι σχεδιασμένες σκηνές δράσης είναι σημαντικό μέρος της ολόκληρης ταινίας.
Αρχικά ο Πίτερ Μόργκαν είχε αναλάβει να γράψει το σενάριο, αλλά αποχώρησε από το πρότζεκτ όταν η MGM χρεοκόπησε και η παραγωγή της ταινίας σταμάτησε.[41] Το τελικό σενάριο γράφτηκε από τους "τακτικούς" σεναριογράφους Νιλ Πέρβις και Ρόμπερτ Γουέιντ καθώς και τον Τζον Λόγκαν.[42][43][44]
Ο Ρότζερ Ντίκινς προσελήφθη ως διευθυντής φωτογραφίας, έχοντας πριν συνεργαστεί με τον Μέντες στις ταινίες Σύρριζα (Jarhead, 2005) και Ο Δρόμος της Επανάστασης (Revolutionary Road, 2008).[45] Ο Τόμας Νιούμαν που συνεργάστηκε με τον Μέντες στις ταινίες American Beauty (1999), Ο Δρόμος της Απώλειας (Road to Perdition, 2002), Σύρριζα (Jarhead, 2005) και Ο Δρόμος της Επανάστασης (Revolutionary Road, 2008) αντικατέστησε τον Ντέιβιντ Άρνολντ ως συνθέτης της ταινίας.[46] Ο Άρνολντ σχολίασε ότι η επιλογή του Νιούμαν έγινε εξαιτίας της συνεργασίας του με τον Μέντες και όχι εξαιτίας της υποχρέωσης του Άρνολντ να δουλέψει με τον Ντάνι Μπόιλ ως συνθέτης για την Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων 2012.[47]
Με προϋπολογισμό 200.000.000 δολάρια[9], το Skyfall συγκέντρωσε 304,3 εκατομμύρια δολάρια στο αμερικανικό box office και 804,2 εκατομμύρια δολάρια στον υπόλοιπο κόσμο.[9] Παγκοσμίως ξεπέρασε το 1,1 δισεκατομμύριο δολάρια.[9] Στις Ηνωμένες Πολιτείες η ταινία έκανε άνοιγμα τριημέρου στην 1η θέση με 88,3 εκατομμύρια δολάρια[9], επιτυγχάνοντας το μεγαλύτερο άνοιγμα στην ιστορία της σειράς ταινιών Τζέιμς Μποντ.[48] Στο Ηνωμένο Βασίλειο άνοιξε επίσης στην 1η θέση το πρώτο τριήμερο συγκεντρώνοντας 20,1 εκατομμύρια λίρες,[49] ενώ συνολικά απέφερε 104,5 εκατομμύρια λίρες.[50]
To Skyfall έγινε η 14η ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου[8] και η πρώτη της σειράς που ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια παγκοσμίως.[9] Έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών στο Ηνωμένο Βασίλειο[10], η εμπορικότερη ταινία της σειράς τόσο στο αμερικανικό box office όσο και παγκοσμίως[11], η εμπορικότερη ταινία σε παραγωγή της Sony παγκοσμίως[12], η 3η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του 2012[9] και η 28η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών.[9]
| Βραβείο
|
Κατηγορία
|
Υποψήφιος
|
Αποτέλεσμα
|
| Όσκαρ[14] |
Φωτογραφία |
Ρότζερ Ντίκινς |
Υποψηφιότητα
|
| Ήχος |
Στιούαρτ Γουίλσον, Σκοτ Μίλαν & Γκρεγκ Π. Ράσελ |
Υποψηφιότητα
|
| Μοντάζ Ηχητικών Εφέ |
Περ Χόλμπεργκ & Κάρεν Μπέικερ Λάντερς |
Νίκη
|
| Μουσική |
Τόμας Νιούμαν |
Υποψηφιότητα
|
| Τραγούδι (Skyfall) |
Αντέλ |
Νίκη
|
| Χρυσές Σφαίρες[15] |
Τραγούδι (Skyfall) |
Αντέλ |
Νίκη
|
| Screen Actors Guild Awards[51] |
Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία σε Δευτεραγωνιστικό Ρόλο |
Χαβιέρ Μπαρδέμ |
Υποψηφιότητα
|
| Καλύτερη Συνολική Ερμηνεία από Κασκαντέρ |
|
Νίκη
|
| BAFTA[13] |
Καλύτερη Βρετανική Ταινία |
|
Νίκη
|
| Β' Ανδρικού Ρόλου |
Χαβιέρ Μπαρδέμ |
Υποψηφιότητα
|
| Β' Γυναικείου Ρόλου |
Τζούντι Ντεντς |
Υποψηφιότητα
|
| Φωτογραφία |
Ρότζερ Ντίκινς |
Υποψηφιότητα
|
| Ήχος |
Στιούαρτ Γουίλσον, Σκοτ Μίλαν, Γκρεγκ Π. Ράσελ, Περ Χόλμπεργκ & Κάρεν Μπέικερ Λάντερς |
Υποψηφιότητα
|
| Σχεδιασμός Παραγωγής |
Ντένις Γκάσνερ & Άννα Πίνοκ |
Υποψηφιότητα
|
| Μοντάζ |
Στιούαρτ Μπερντ |
Υποψηφιότητα
|
| Μουσική |
Τόμας Νιούμαν |
Νίκη
|
| Γκράμι |
Μουσική επένδυση ταινίας |
Τόμας Νιούμαν |
Νίκη
|
| Τραγούδι ταινίας (Skyfall) |
Αντέλ και Πολ Έπγουορθ |
Νίκη
|
- ↑ Adam B. Vary (12 Ιουλίου 2012). «'Skyfall' first look: Ben Whishaw is the new Q!». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ Baz Bamigboye και Sarah Hajibagheri (4 Νοεμβρίου 2011). «Moneypenny 2011: First black actress to get role was brought up by single mother and bullied at her London school». dailymail.co.uk. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Ben Moore. «'Skyfall' Set Photos: Javier Bardem as James Bond Villain 'Silva'». ScreenRant. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Skyfall στο Rotten Tomatoes». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Christopher Orr (9 Νοεμβρίου 2012). «'Skyfall': James Bond Rises Again, Spectacularly». The Atlantic. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Richard Corliss (9 Νοεμβρίου 2012). «Skyfall: Bond and Bardem Go Boom». Time. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Lisa Schwarzbaum (9 Νοεμβρίου 2012). «Skyfall (2012)». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ 8,0 8,1 Grady Smith (30 Δεκεμβρίου 2012). «'Skyfall' passes $1 billion worldwide». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2013.
- ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 «Skyfall στο Box Office Mojo». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ 10,0 10,1 Gant, Charles (5 Δεκεμβρίου 2012). «Skyfall windfall is UK box office's biggest ever». The Guardian (London). http://www.guardian.co.uk/film/filmblog/2012/dec/05/skyfall-uk-box-office. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ 11,0 11,1 «Franchises James Bond». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ 12,0 12,1 «Box Office Results: Skyfall Becomes Sony's Highest-Grossing Film Ever». CraveOnline. 17 Δεκεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2012.
- ↑ 13,0 13,1 «British Academy Film Awards Nominations in 2013». bafta.org. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2013.
- ↑ 14,0 14,1 «85th Academy Awards Nominations». oscar.go.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2013.
- ↑ 15,0 15,1 «70th Golden Globe Awards - Nominations». goldenglobes.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ «Bond 23 Release Dates Confirmed». MI6-HQ.com. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ Harlow, John (2 Μαίου 2011). «More than a word from 007's sponsors». The Australian. http://www.theaustralian.com.au/news/world/more-than-a-word-from-007s-sponsors/story-e6frg6so-1226047962752. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Serbian to play cello in Bond movie». Blic Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Eon Productions officially deny bogus 'Carte Blanche' title rumours». MI6-HQ.com. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ Simon Reynolds (3 Νοεμβρίου 2011). «James Bond 23 press conference: Daniel Craig on 'Skyfall'». DigitalSpy. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012. [νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Bradshaw, Peter (3 Νοεμβρίου 2011). «Skyfall, the next James Bond film, has plenty going for it». The Guardian (London). http://www.guardian.co.uk/film/2011/nov/03/skyfall-next-james-bond-film. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «James Bond 'Skyfall' Press Conference». Digital Spy. 3 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ 23,0 23,1 Macnab, Geoffrey (3 Νοεμβρίου 2011). «Bond 23's title confirmed as Skyfall». Screen International.
- ↑ «James Bond 23 to be called 'Skyfall'». The Daily Telegraph (Λονδίνο). 3 Νοεμβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-01-28. https://www.webcitation.org/6E13sSxHg?url=http://www.telegraph.co.uk/culture/film/jamesbond/8866666/James-Bond-23-to-be-called-Skyfall.html. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Coyle, Jake (9 Νοεμβρίου 2012). «Judi Dench On Skyfall & Her Reign As M». The Huffington Post. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «The Secrets of Skyfall». Epix. 5 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Collin, Robbie (24 Οκτωβρίου 2012). «Skyfall, James Bond, review». Λονδίνο: The Daily Telegraph. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Rutter, Clare (31 Αυγούστου 2012). «Sam Mendes On 'Skyfall' Villain Javier Bardem: 'Silva's Up There With The Greats'». Entertainmentwise. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-28. https://web.archive.org/web/20121128205653/http://www.entertainmentwise.com/news/86379/Sam-Mendes-On-Skyfall-Villain-Javier-Bardem-Silvas-Up-There-With-The-Greats. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Crowther, Jane (11 Απριλίου 2012). «Daniel Craig talks Skyfall: On-set report». Total Film. http://www.totalfilm.com/news/daniel-craig-talks-skyfall-james-bond-is-not-in-drag. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «Film Synopsis». Empire. 15 Σεπτεμβρίου 2012. http://www.empirecinemas.co.uk/index.php?page=synopsis&filmid=3077. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «IGN Has Seen the Skyfall». IGN. 16 Απριλίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-04-20. https://web.archive.org/web/20120420034833/http://au.movies.ign.com/articles/122/1222670p2.html. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Vineyard, Jen (7 Νοεμβρίου 2011). «Ralph Fiennes Teases Blofeld Role In New Bond Film 'Skyfall'; Talks Shakespearean Adaptation Of 'Coriolanus'». The Playlist. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-12-11. https://web.archive.org/web/20111211064254/http://blogs.indiewire.com/theplaylist/ralph_fiennes_teases_blofeld_skyfall_shakespearean_adaptation_coriolanus. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ 33,0 33,1 «'Skyfall' director Sam Mendes addresses racial profiling of Bond films». Electronic Urban Report. 18 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-19. https://web.archive.org/web/20121019115048/http://www.eurweb.com/2012/10/the-film-strip-skyfall-director-sam-mendes-addresses-racial-aspect-of-bond-films/. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Child, Ben (11 Ιουλίου 2011). «Naomie Harris set to bring Miss Moneypenny back in Bond 23». The Guardian (London). http://www.guardian.co.uk/film/2011/jul/11/naomie-harris-miss-moneypenny-bond-23. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «Naomie Harris confirmed to play Moneypenny in 'Bond 23'». The Grio. 8 Ιουλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Wilde, Jon (14 Ιανουαρίου 2012). «The new Bond girls: Naomie Harris and Berenice Marlohe take on 007 in 2012». Daily Mail (London). http://www.dailymail.co.uk/home/moslive/article-2085175/James-Bond-Skyfall-girls-Naomie-Harris-Berenice-Marlohe-007.html. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «Ben Whishaw cast as Q in new James Bond film Skyfall». BBC News Online. 25 Νοεμβρίου 2012. http://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-15889689. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «Daniel Craig returns as James Bond in new movie Skyfall». The Sydney Morning Herald. 4 Νοεμβρίου 2011. http://www.smh.com.au/entertainment/movies/daniel-craig-returns-as-james-bond-in-new-movie-skyfall-20111104-1myhm.html. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ Lawless, Jill (4 Νοεμβρίου 2011). «Next Bond title revealed: 'Skyfall'». Chicago Sun-Times (Chicago). http://www.suntimes.com/entertainment/movies/8593232-421/next-bond-title-revealed-skyfall.html. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013.
- ↑ «Bond 23 axes the action, targets an Oscar». Total Film. 25 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Daniel Craig's 'James Bond 23' retains Peter Morgan plot idea - Movies News». Digital Spy. 8 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ McNary, Dave (11 Ιανουαρίου 2011). «Bond to return with Daniel Craig, Sam Mendes». Variety. http://www.variety.com/article/VR1118030077. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «New James Bond film starring Daniel Craig is announced». BBC. 11 Ιανουαρίου 2011. http://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-12168421. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ Tran, Mark (12 Ιανουαρίου 2011). «Bond 23 confirmed: Daniel Craig back as 007 in new film». Guardian (London). http://www.guardian.co.uk/film/2011/jan/12/bond-23-daniel-craig-mgm. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Roger Deakins confirms James Bond 23 involvement». MI6-HQ.com. 1 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Newman On Board For SKYFALL». 007.com (Eon Productions). 9 Ιανουαρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-21. https://www.webcitation.org/6CLlNdeM2?url=http://www.007.com/newman-on-board-for-skyfall/. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «@DavidGArnold: 10 January». Twitter. Twitter Inc. 10 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Franchises James Bond». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Subers, Ray (28 Οκτωβρίου 2012). «Around-the-World Roundup: Bond is Back with $80.6 Million Overseas». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ «Skyfall International». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ «The 19th Annual Screen Actors Guild Awards». sagawards.org. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012.
.svg){kind=small}
26 Οκτωβρίου 2012
9 Νοεμβρίου 2012
1 Νοεμβρίου 2012
Σχετικά πολυμέσα
