arcybiskup

Old Polish

Alternative forms

• jarcybiskup

Etymology

Borrowed from Old Czech arcibiskup.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /art͡sɨbiskup/
• IPA^(key): (15^th CE) /art͡sɨbiskup/

Noun

arcybiskup m animacy unattested

1. (Roman Catholicism, attested in Masovia) archbishop
   • 1868 [1443], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[1], volume XII, page 108:

     Then liszt, k[t]horemw kszadz arcibiskwp przyganil... ge[he]st *sprauidliwy

     [Ten list, k[t]oremu ksiądz arcybiskup przyganił... je[he]st sprawi[e]dliwy]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 6:

     Z radi vczonego w bodze oczcza xandza Iaroslawa, swanthey gneznenskey cirekwye arcibyskvpa (ecclesiae Gnesnensis archiepiscopi)

     [Z rady uczonego w Bodze oćca księdza Jarosława, świętej gnieźnieńskiej cyrekwie arcybiskupa (ecclesiae Gnesnensis archiepiscopi)]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 64:

     Vyną themv tho ksządzv arczibyskvpowy (eidem domino archiepiscopo)... zaplaczicz ma

     [Winę temu to księdzu arcybiskupowi (eidem domino archiepiscopo)... zapłacić ma]

   • 1876-1929 [1402], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[2], volume VI, page 204:

     Proboscz s kszandzem jarcibiscupem dal cztirdzesczi grziwen

     [Proboszcz z księdzem jarcybiskupem dał cztyrdzieści grzywien]

Derived terms

adjective

• arcybiskupi

 

Descendants

• Polish: arcybiskup, archibiskup (Middle Polish)
  • → Vilamovian: arcybisku̇p
• Silesian: arcybiskup

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “arcybiskup, jarcybiskup”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• archibiskup (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish arcybiskup. By surface analysis, arcy- +‎ biskup.

Pronunciation

• IPA^(key): /ar.t͡sɨˈbis.kup/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ar.t͡sɨˈbis.kup/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -iskup
• Syllabification: ar‧cy‧bis‧kup

Noun

arcybiskup m pers (abbreviation abp or arcybp)

1. (Roman Catholicism) archbishop

Declension

Declension of arcybiskup

	singular	plural
nominative	arcybiskup	arcybiskupi/arcybiskupy (deprecative)
genitive	arcybiskupa	arcybiskupów
dative	arcybiskupowi	arcybiskupom
accusative	arcybiskupa	arcybiskupów
instrumental	arcybiskupem	arcybiskupami
locative	arcybiskupie	arcybiskupach
vocative	arcybiskupie	arcybiskupi

Derived terms

adjective

• arcybiskupi

 

noun

• arcybiskupstwo

 

Related terms

adjective

• biskupi

 

nouns

• biskup
• biskupstwo
• biskupszczyzna

 

verb

• biskupować

 

Descendants

• → Vilamovian: arcybisku̇p

Further reading

• arcybiskup in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• arcybiskup in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “arcybiskup”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (08.02.2023) “ARCYBISKUP”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “arcybiskup”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “arcybiskup”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “arcybiskup”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 54

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish arcybiskup. By surface analysis, arcy- +‎ biskup.

Pronunciation

• IPA^(key): /art͡sɪˈbiskup/
• Rhymes: -iskup
• Syllabification: ar‧cy‧bis‧kup

Noun

arcybiskup m pers (related adjective arcybiskupski)

1. (Roman Catholicism) archbishop

Derived terms

nouns

• arcybiskupstwo

 

Further reading

• arcybiskup in silling.org
• Aleksandra Wencel (2023) “arcybiskup”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 26

Vilamovian

Etymology

From Polish arcybiskup. By surface analysis, arcy- +‎ bisku̇p.

Noun

arcybisku̇p m (plural arcybisku̇pa)

1. (Roman Catholicism) archbishop