przypadek

Old Polish

Etymology

From przypaść +‎ -ek. First attested in 1487. Compare Old Czech případek.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝ipaːdɛk/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝ipɒdɛk/

Noun

przypadek m animacy unattested

1. that what someone may be entitled to in addition to the inheritance share
   • 1856-1870 [1487], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[1], volume IX, number 973:

     Vendidit (sc. Zophia) partem suam totam aduocacie... cum omnibus prouentibus, censibus, obuencionibus, cessionibus al. z przypadky ac emolimentis

     [Vendidit (sc. Zofija) partem suam totam aduocacie... cum omnibus prouentibus, censibus, obuencionibus, cessionibus al. z przypadki ac emolimentis]

Related terms

adjectives

• przypadły

 

nouns

• przypad
• przypadnienie
• przypadzenie

 

verbs

• paść pf
• przypaść pf

 

Descendants

• Polish: przypadek
• Silesian: przipŏdek

References

• Boryś, Wiesław (2005) “przypadek”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “przypadek”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “przypadek 1”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przypadek”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish przypadek. By surface analysis, przypadać +‎ -ek. Sense 1 is a semantic loan from Latin cāsus, which displaced spadek. Compare Czech případek, Kashubian przëpôdk, and Russian припа́док (pripádok). Further compare Hungarian eset.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pʂɘˈpa.dɛk/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /pr̝ɨˈpɒ.dɛk/, (17^th–18^th c.) /pʂɨˈpɒ.dɛk/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -adɛk
• Syllabification: przy‧pa‧dek

Noun

przypadek m inan (abbreviation przyp.)

1. chance, accident; coincidence (situation which occurred that could not have been predicted)

   Synonyms: traf, zbieg okoliczności

2. event, instance, case (something that happened)

   Synonyms: wydarzenie, wypadek

   w takim przypadku ― in that case

3. (medicine) case (instance of a specific condition or set of symptoms)

   Synonyms: kazus, syndrom

4. (medicine) case (person representing said condition or set of symptoms)
5. (obsolete) adventure; event
6. (obsolete, chiefly in the plural) facts; events (that which occurred in someone's life)
7. (Middle Polish) characteristic (that which defines a person's features or behaviors)
8. (Middle Polish) shift (established order of performing duties)

   Synonym: zmiana

9. (Middle Polish) fate

   Synonyms: los, przeznaczenie

10. (Middle Polish) assets, income (that which belongs to someone)
11. (Middle Polish) tribute, tax
12. (Middle Polish) will; regulations, commandments (that what someone wants)
13. (Middle Polish) property (that which belongs to or is located in a particular area)
14. (Middle Polish, of land) addition, adjacency

Declension

Declension of przypadek

	singular	plural
nominative	przypadek	przypadki
genitive	przypadku	przypadków
dative	przypadkowi	przypadkom
accusative	przypadek	przypadki
instrumental	przypadkiem	przypadkami
locative	przypadku	przypadkach
vocative	przypadku	przypadki

Noun

przypadek m inan

2. (grammar) case

Declension

Declension of przypadek

	singular	plural
nominative	przypadek	przypadki
genitive	przypadka	przypadków
dative	przypadkowi	przypadkom
accusative	przypadek	przypadki
instrumental	przypadkiem	przypadkami
locative	przypadku	przypadkach
vocative	przypadku	przypadki

Derived terms

adjectives

• przypadkowy

 

adverbs

• od przypadku do przypadku
• przypadkiem

 

nouns

• studium przypadku

 

verbs

• być dziełem przypadku impf
• odmieniać przez wszystkie przypadki impf

 

verbs

• przypadkować impf

 

Related terms

adverbs

• przypadkowo

 

nouns

• przypadkowość

 

verbs

• paść pf, padać impf
• przypaść pf, przypadać impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), przypadek is one of the most used words in Polish, appearing 90 times in scientific texts, 6 times in news, 30 times in essays, 12 times in fiction, and 13 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 151 times, making it the 380th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• przypadek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przypadek in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przypadek”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PRZYPADEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2020 December 15
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przypadek”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “przypadek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przypadek”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 335
• przypadek in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego