Diktatoro

Diktatoro estas estro de diktatoreca reĝimo. Plej ofte la diktatoro regas en sistemo de unika partio.^[1]^[2]

La vorto "diktatoro" (el la latina: dictator, "diktanta, parolanta", t.e. "diktanto de la leĝoj") komence signifis politikan postenon en la antikva Romo.^[3] En kriza stato la konsulo kaj la senato nomis diktatoron, kiu regis senrestrikte la ŝtaton kaj la armeon. Ĉiuj ceteraj magistratoj restis submetitaj al li, escepte de la etnotribunusoj. Lia estreco estis limigita por ses monatoj.

Diktaturoj kiel tiu de ekzemple la germana naziismo ('Mein Kampf') foje estas bazitaj sur teorioj kiuj estas dise de la realeco^[4].

Konataj romiaj diktatoroj estis Cincinnatus, Fabio Maksimo, Sulla kaj Gaius Julius Caesar—ĉi tiu iniciatis, ke oni nomu lin "Diktatoro dumviva" (latine: Dictator perpetuus).

Gravaj diktatoroj

En Afriko

En Ameriko

Ĉilio

Augusto Pinochet (1973-1990)

Paragvajo

Alfredo Stroessner (1954-1989)

Haitio

François Duvalier (1957-1971)

En Azio

Ĉinujo

Mao Zedong (1949-1976)

Japanio

Hideki Tojo (1941-1944)

Filipinoj

Ferdinand Marcos (1965-1986)

Irano

Ruhollah Ĥomejni (1979-1989)

En Eŭropo

Francujo

Napoléon Bonaparte (1799-1814; 1815)

Germanujo

Adolf Hitler (1933-1945)

Hispanujo

Francisco Franco (1936-1975)

Italujo

Benito Mussolini (1922-1943)

Rusujo

Josif Stalin (1924-1953)
Vladimir Lenin (1917-1924)

Notoj

↑ Papaioannou, Kostadis; vanZanden, Jan Luiten (2015). "The Dictator Effect: How long years in office affect economic development". Journal of Institutional Economics. 11 (1): 111–139. doi:10.1017/S1744137414000356.
↑ Olson, Mancur (1993). "Dictatorship, Democracy, and Development". American Political Science Review. 87 (3).
↑ "dictator – Definition from the Merriam-Webster Online Dictionary". Merriam-Webster. Arkivita el la originalo la 16an de majo 2008. Alirita la 22an de septembro 2020.
↑ (fr) Boris Cyrulnik, La force de penser par soi-même (La povo pensi per si mem), YouTube-filmeto, la 28-an de novembro 2022

Vidu ankaŭ

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). Bonvolu aldoni parametron por plibone kategoriigi la paĝon.

Bibliotekoj

[1] Papaioannou, Kostadis; vanZanden, Jan Luiten (2015). "The Dictator Effect: How long years in office affect economic development". Journal of Institutional Economics. 11 (1): 111–139. doi:10.1017/S1744137414000356.

[2] Olson, Mancur (1993). "Dictatorship, Democracy, and Development". American Political Science Review. 87 (3).

[3] "dictator – Definition from the Merriam-Webster Online Dictionary". Merriam-Webster. Arkivita el la originalo la 16an de majo 2008. Alirita la 22an de septembro 2020.

[4] (fr) Boris Cyrulnik, La force de penser par soi-même (La povo pensi per si mem), YouTube-filmeto, la 28-an de novembro 2022

[1]

[2]

[3]

[4]