Orgensimfonio
Orgensimfonio estas granda komponaĵo por orgeno, kiu klare tenas en si elementojn de simfonio por orkestro (ekz. oftas movimentoj en sonata formo, kion ĝi tamen do havas komuna kun la orgensonato), kaj ankaŭ pro sia registrado sonigas la orgenon orkestreca.
La ĝenro ekestis en Francio dum la 19-a jarcento per la Grande Piéce Symphonique de César Franck. La plej gravajn tiajn pecojn kontribuis Charles-Marie Widor kaj Louis Vierne. La simfonioj de ĉilasta komponisto validas kiel la plej eminentaj de la ĝenro. Aparta signo de multaj orgensimfonioj estas sia movimentnombro, kiu plejofte superas la tradician kvarmovimentecon. Ekz. Widor verkis simfoniojn ĝis sep movimentoj. Vierne post sia sesmovimenta unua simfonio normigis en siaj ceteraj verkoj la kvinmovimentecon. Pluaj orgensimfoniaj komponistoj estis Marcel Dupré kaj Charles Tournemire.
Ke la ĝenro orgensimfonio estis nur malmulte kulturita ekster Francio (ekz. per la orgensimfonio de Sigfrid Karg-Elert), kaŭzas la apartaĵoj de la franca orgenkonstuarto. Ĝia plej elstara reprezentanto Aristide Cavaillé-Coll fakte formis siajn orgenoj tiel, ke ĝiaj sono akiris eksplicite simfonian karakteron. Ĉi tiu konstrumaniero ekzistis nur sporade en aliaj landoj.
Post la morto de ĝiaj ĉefreprezentantoj la ĝenro perdis je graveco kaj nuntempe preskaŭ neniu orgensimfonio estas komponata.
Grandaj verkoj por malkovri la orgensimfonion – listo de sondiskoj
[redakti | redakti fonton]Jen kelkaj verkoj de la ĝenro orgensimfonio, akirebaj kiel sondisko:
 |
| ||||
| Ĉu problemoj aŭdigi ĉi tiun dosieron? Vidu helpon. | |||||
- César Franck : la Grande pièce symphonique (opus 17).
- L’œuvre pour orgue par Susan Landale – CALLIOPE CAL 9941.2
- Charles-Marie Widor : la 5e symphonie et sa célèbre toccata finale.
- 5e et 6e symphonie - Olivier Latry à ND de Paris – BNL 112617
- Les 10 symphonies - Pierre Pincemaille – Solstice SOCD 181-185
- Louis Vierne : les 6 symphonies sans exception, les 4 premières étant les plus connues.
- Les 6 symphonies par Pierre Cochereau – FYCD 028, SOCD 812, FYCD 029/30
- Les 6 symphonies par Ben Van Oosten – DG (Digital Reconding) MD+GL 3211/12, MG+GL3213/14
- Marcel Dupré : la Symphonie-Passion (opus 23).
- Marcel Dupré par Pierre Cochereau – FYCD 020
- Jean Guillou : la Symphonie initiatique pour 3 orgues.
- Symphonie Initiatique pour 3 orgues par Jean Guillou – Philips 6504 038 (LP enregistré en 1971)
Simfonioj por solorgeno
[redakti | redakti fonton]César Franck (1822-1890)
- Grande pièce symphonique opus 17 (1863)
Charles-Marie Widor (1844-1937)
- Symphonie n° 1 pour orgue en do mineur opus 13
- Symphonie n° 2 pour orgue en ré majeur opus 13
- Symphonie n° 3 pour orgue en mi mineur opus 13
- Symphonie n° 4 pour orgue en fa mineur opus 13
- Symphonie n° 5 pour orgue en fa mineur opus 42
- Symphonie n° 6 pour orgue en sol mineur opus 42
- Symphonie n° 7 pour orgue en la mineur opus 42
- Symphonie n° 8 pour orgue en si majeur opus 42
- Symphonie n° 9 pour orgue opus 70 « Gothique »
- Symphonie n° 10 pour orgue opus 73 « Romane »
Louis Vierne (1870-1937)
- Symphonie n° 1 pour orgue opus 14 (1899)
- Symphonie n° 2 pour orgue opus 20 (1903)
- Symphonie n° 3 pour orgue opus 28 (1911)
- Symphonie n° 4 pour orgue opus 32 (1914)
- Symphonie n° 5 pour orgue opus 47 (1924)
- Symphonie n° 6 pour orgue opus 59 (1930)
Joseph-Ermend Bonnal (1880 - 1944)
- Symphonie d'après Media Vita (1932)
Charles Tournemire (1870-1939)
- Pièce symphonique opus 16 (1899)
- Fantaisie symphonique pour orgue opus 64 (1934)
- Symphonie-choral d'orgue en 6 parties enchaînées opus 69 (1935)
- Symphonie sacrée pour orgue en 4 parties enchaînées opus 71 (1936)
- Deux fresques symphoniques sacrées opus 75 et 76 (1939)
Émile Bourdon (1884-1974)
- Symphonie opus 10
- Allegro symphonique opus 32
Fernand de La Tombelle (1854 - 1928)
- Symphonie pascale pour orgue (Entrée épiscopale – Offertoire – Sortie)
Augustin Barié (1883-1915)
- Symphonie pour orgue opus 5 (1911)
Alexandre Cellier (1883 - 1968)
- Suite symphonique pour orgue en sol majeur (1906)
- Pièce symphonique (1911)
Clarence Dickinson (1873 - 1969)
- Organ Symphony “Storm King” (1920) – (Symphonie pour orgue « Tempête du roi »)
Charles Quef (1873 - 1931)
- Pièce symphonique – opus 11
Georges Jacob (1877 - 1950)
- Symphonie en mi majeur pour Orgue (1906)
Marcel Dupré (1886-1971)
- Symphonie-Passion opus 23 pour orgue (1924)
- Symphonie n° 2 en do mineur opus 26 pour orgue (1929)
André Fleury (1903-1995)
- Allegro symphonique (1927)
- Symphonie n° 1 (1938/1943)
- Symphonie n° 2 (1946/1947)
Jean Langlais (1907-1991)
- Symphonie n° 1 pour orgue (1941)
- Symphonie n° 2 pour orgue (1976)
- Symphonie n° 3 pour orgue (1979)
Pierre Cochereau (1924-1984)
- Symphonie pour orgue (1950-1955)
- Innombrables symphonies improvisées immortalisées dans des enregistrements
Pierre Pincemaille (1956-2018)
- Nombreuses symphonies improvisées immortalisées dans des enregistrements
Jean Guillou (1930-2019)
- Simfonietta pour orgue – opus 4 (1958)
- Symphonie initiatique pour 3 orgues – opus 18 (1969 - 1971)
- Symphonie initiatique pour quatre mains (transcription de la précédente) opus 18 (1990)
Jean-Louis Florentz (1947-2004)
- La Croix du Sud, poème symphonique pour orgue (opus 15 - 1999)
- L’Enfant noir, conte symphonique pour Grand-Orgue en 14 tableaŭ (opus 17 - 2002)
Marc Giacone (1954)
- Symphonie cosmique pour orgue (1981)
- Poème symphonique (2001)
- Fresque symphonique « Ombres et lumières » pour orgue (2004)
Simfonioj por orkestro kun deviga orgeno
[redakti | redakti fonton]Estas notenda, ke ekzistas nur malmultege da simfonioj kun deviga orgeno, verkoj, kiujn oni ne intermiksu kun konĉerto kun orgeno kiel soloinstrumento. La limiton inter «simfonio kun orgeno» kaj «konĉerto por orgeno» oni povas difini jene:
- La konĉerto estas dialogo inter la soloinstrumento kaj l' orkestro, je kio ĉi lasta servas esence kie akompananto kaj enkondukanto de la solopasaĝoj. Do estas klare, ke en konĉerto la solisto ludas dominantan rolon.
- La simfonio kun orgeno estas unuavice simfonio. Ĝi aktivas ene de verko baziĝanta sur la orkestra amaso, en kiu ĉiu instrumentisto ludas sian rolon. Tie la orgeno donas al la orkestro kroman apartan koloron al la sono de la kutima simfoniorkestro.
- Sed fakte la komponisto decidas, kiun taskon plenumu la orgeno en la orkestra kadro. Jospeh Jongen, kiu i.a. komponis verkon kun la dusenca titolo « symphonie concertante », kiun oni povus same rigardi kiel simfonio kun konĉertecaj emfazoj aŭ kiel konĉerto de simfonia karaktero.
Camille Saint-Saëns (1835-1921)
- Symphonie n° 3 avec orgue en ut mineur – opus 78 (1886)
Joseph Jongen (1873-1953)
- Symphonie concertante pour orgue et orchestre – opus 81 (1926)
Marcel Dupré (1886-1971)
- Symphonie en sol mineur pour orgue et orchestre – opus 25 (1928)