Uruoj
Baluĉoj | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
etno • indigenous peoples in Bolivia | |||||||||
maraj homoj | |||||||||
Ŝtatoj kun signifa populacio | |||||||||
| |||||||||
La Uruoj estas popolo kiu vivas sur la - per pajlo faritaj - insuloj sur la Titikaka lago, en la regiono Puno en Peruo. La Uruoj origine konstruis la artefaritajn insulojn por eskapi de la Inkaoj. La Inkaoj superregis en tiu tempo la firmteron. Hodiaŭ la Uruoj fakte fariĝis turisma allogaĵo.
La insuloj, hispane ankaŭ nomiĝas islas flotantes (flosantaj insuloj), estas farataj de la abunde kreskantaj junkoj. Ĉiufoje oni aldonas novajn junkojn sur la malnovaj, tiel la insuloj pluekzistas kaj ne forputros.
La insuloj konsistas el akvoplanto nomata totoro (Schoenoplectus californicus ssp. Tatora, kano-simila planto), kies kanoj estas sekigitaj kaj aspektas kiel pajlo. Krom la daŭra konstruado de la insuloj, ĉi tiu planto estas uzata de la insulanoj por manĝo, por trakti kapdolorojn, por konstrui siajn domojn (situantajn sur la insuloj) kaj iliajn boatojn kaj por fari diversajn artefaktojn.
Nuntempe vivas ankoraŭ proksimume 3000 posteuloj de la Uruoj, kvankam nur ĉirkaŭ cent de ili ankoraŭ vivas sur la insuloj kaj prizorgas ilin. La plejmulto foriris al la firmtero, kie iliaj infanoj povas iri al la lernejo. La Uruoj ankaŭ enterigas iliajn mortintojn sur la firmtero.
Ili komercas kun la Ajmaroj sur la firmtero kaj intermiksiĝis kun ili pro kio ekestis kruciĝoj de ambaŭ etnoj. Kelkaj 'forlasis' la lingvon de la Uruoj por la Ajmara.
Sur la pli grandaj insuloj loĝas proksimume 10 familiojn, dum sur la pli malgrandaj, ĉirkaŭ 30 metrojn larĝaj, nur estas loko por 2 aŭ 3 familioj.
La lokaj loĝantoj fiŝkaptas, ĉasas birdojn kaj paŝtas brutaron sur la insuletoj. Oni kuiras sur fajroj metitaj sur amaseto da ŝtonoj.
Tipaj ankaŭ estas la boatoj faritaj el sekigitaj junkoj, ofte en belegaj formoj finlaboritaj.