C bitamina
C bitamina, azido askorbiko izenaz ere ezaguna, gizakiak batik bat barazkien, esnearen eta fruta zitrikoen bidez lortzen duen bitamina bat da.
| C bitamina | |
|---|---|
 | |
 | |
| Formula kimikoa | C6H8O6 |
| SMILES kanonikoa | [CH(O)[CH]1OC(=O)C(=C1O)O&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua] |
| SMILES isomerikoa | OC[C@H](O)[C@H]1OC(=O)C(O)=C1O |
| MolView | [CH(O)[CH]1OC(=O)C(=C1O)O 3D eredua] |
| Mota | tetronic acid (en)  eta DL-ascorbic acid (en) |
| Estereoisomeroa | D-ascorbic acid (en) , erythorbic acid (en) eta L-isoascorbic acid (en) |
| Ezaugarriak | |
| Fusio-puntua | 192 °C |
| Masa molekularra | 176,032087976 Da |
| Erabilera | |
| Konposatu aktiboa | Ascor L 500 (en) |
| Rola | free radical scavengers (en) , Antioxidatzaile eta Bitamina |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | CIWBSHSKHKDKBQ-JLAZNSOCSA-N |
| CAS zenbakia | 50-81-7 |
| ChemSpider | 10189562 |
| PubChem | 54670067 |
| Reaxys | 3549814 |
| Gmelin | 29073 |
| ChEBI | 506552 |
| ChEMBL | CHEMBL196 |
| ZVG | 40250 |
| EC zenbakia | 200-066-2 |
| ECHA | 100.000.061 |
| CosIng | 74328 |
| RxNorm | 1151 |
| Human Metabolome Database | HMDB0000044 |
| KNApSAcK | C00001179 |
| UNII | PQ6CK8PD0R |
| NDF-RT | N0000146025 |
| KEGG | C00072 |
| PDB Ligand | ASC |
Oso apurkorra da, beroak, argiak eta lehortzeak suntsitzen baitute. Horregatik, kontserbek eta esne esterilizatuak ez dute.
Animalia eta landare ugarik ekoizten dute: bide anaboliko horien molekula aitzindaria glukosa da. Gizakiak, aldiz, ezin du sintetizatu, eta dietaren bitartez lortzen du.
Bitaminaren gabezia
aldatuAbitaminosi edo bitamina honen faltak, eskorbuto izeneko gaixotasuna eragiten du. Gainera, "askorbiko" izena, gaixotasun honetatik datorkio C bitaminari.
Bitamina honen landare-iturri garrantzitsuak
aldatuFuntzioa
aldatuA bitamina bezala, C bitamina ere bitamina antioxidatzailea da eta erradikal askeen eraginagandik babesten du gorputza, horrela, zahartzaro goiztiarra eragotziz. Gainera, beste mineral eta bitamina batzuen absortzioa errazten du (esaterako, burdinarena), Alzheimerra eta arteriosklerosia bezalako gaixotasunetatik babesten du, hortz eta hortzoien garapenean parte hartzen du, zaurien orbaintza-prozesuan eta kolagenoaren eraketan ere, bihotzeko gaixotasunetatik babesten du... Linus Paulingek egindako aurkikuntzek C bitaminak gorputzaren immunitate-sistema indartzen zuela eta gripetik babesten zuela zioten, baina 1990etik aurrera eginiko ikerketek hori guztia ezeztatzen dute.
Bitamina horren eguneroko dosia
aldatuEz dago batere argi zein den gorputzak behar duen bitamina horren kopurua. Izan ere, gizakiak beste edozein primatek baino 50 aldiz gutxiago behar du. Hainbat erakunderen arabera, honela izango litzateke: Erresuma Batuko Food Standards Agencyk dioen eguneko 40 miligramoko kopurutik, Robert Cathcartek dioen gehienezko 200.000 miligramoko kopurua arte. Azken horrek dosia igotzen du, pertsonari beherakoa egiten zaion arte. Orduan, beherakoa eragiten ez duen gehienezko dosia gomendatzen du. Baina, berez, ohituraz 60 miligramoko dosia gomendatzen da eguneko.
Beste erabilera batzuk
aldatuProduktu enbasatu askoren kontserbarako gehigarri gisa ere erabiltzen da. Kasu horretan, edukiontzian E 330 jartzen du.
Kanpo estekak
aldatu- (Gaztelaniaz) C bitaminari buruzko artikulua
- (Gaztelaniaz) Beste artikulu bat botanical-online.com-en
- (Gaztelaniaz) artikulu bat nutrinfo.com.ar-en[Betiko hautsitako esteka]
Datuak: Q199678
Multimedia: Ascorbic acid / Q199678