2014ko Thailandiako estatu-kolpea

2014ko Thailandiako estatu-kolpea
	Militarrak Chiang Main, 2014ko maiatzaren 26an.
Data	2014-05-22
Lekua	Thailandia
Koordenatuak	14°N 101°E / 14°N 101°E
Emaitza	Monarkia parlamentarioa batzorde militar militarraren menpe
Buruzagiak
Bhumibol Adulyadej (erregea) Niwatthamrong Boonsongpaisan (jarduneko lehen ministroa)	Bhumibol Adulyadej (erregea), Prayut Chan-o-cha (Bakerako Kontseilu Nazionalaren burua)
	Thailandiako protestak (2013-2014) eta krisi politikoa eta protestak daude jatorrian

2014ko Thailandiako estatu-kolpea Thailandiako Indar Armatu Errealak egindako ekintza da, 2014ko maiatzaren 22an, Prayut Chan-ocha jeneralak, Thailandiako Armada Errealeko Komandanteak (RTA), bultzatuta. Thailandiako barne gobernuaren aurkako estatu-kolpea jarri zuen martxan, krisi politikoak sei hilabete iraun ostean. Armadak Bakerako Batzorde Nazionala eta Ordena Mantentzeko Kontseilua (NPOMC) jarri zituen martxan nazioa gobernatzeko eta Konstituzioa bertan behera utzi zuen.

Aurrekariak

Sakontzeko, irakurri: «Thailandiako protestak (2013-2014)» eta «2014ko Thailandiako hauteskunde orokorrak»

Gertakarien kronologia

Estatu-kolpearen aurreko egoera

Gerra-legearen inposaketa

2014ko maiatzaren 20an, RTAk esku hartu zuen, Prayuth komandante nagusiak gerra-legea estatu guztian martxan jarri zuenean 03:00etatik aurrera (bertako ordutegia). Indarkeria hainbat aldetatik zetorrenez gerra-legea ezarri zuela adierazi zuen telebistan, telebista bereganatu ondoren. Bere esanetan, gerra-egoeraren bitartez armadak bakea mantendu eta jartzeko aukera zuen ahalik eta modu eraginkorrenean.^[1]^[2]^[3]

Kolpea

BannerBangkok Banner, 2014ko ekainaren 30ean behatu, publikoak 'bezalako' edo 'share' jarduera hedabide sozialetan horiek lur izan kartzelan informatzea.

Estatu-kolpea jeneralek indar politiko ezberdinek (azken sei hilabeteetan enfrentamenduak izan zituztenak) akordioa egiteko bultzatutako bilerak porrot egin ondoren agindu zen. Armadak estatu guztiaren kontrola hartu zuen eta konstituzio-eskubideak bertan behera utzi zituzten. Prayut Chan-Ocha telebistan herritarrei zuzendu zitzaien eta estatu-kolpea estatuaren egonkortasuna ezartzeko modurik azkarrena eta eraginkorrena zela esan zuen. Aurreko zazpi hilabeteetan krisi politikoa eta zazpi hildako egon ziren. Manifestari ofizialistak eta opositoreak ere atxilotu zituzten.

Oposiziak, bestalde, estatu-kolpea gobernua kanporatzeko azken mugimendua izan zela esan zuen. Azken gobernua, Yingluck Shinawatra lehen ministroa kanporatu ondoren ezarri zen. Berari Thaksin anaiaren menpekoa izatea egotzi zitzaion. Bere anaia 2006ko Thailandiako estatu-kolpean kanporatu zuten eta deserriratu egin zen.

Armadak, besteak beste, etxeratze-agindua, telebista eta irratien emisioa bertan behera uztea, konstituzioa bertan behera uztea (monarkiaren babesa) eta gerra-legea (maiatzaren 20an ezarria) baldintzak ezarri zituen.

Prayuth jeneral kolpistak koroa babestu zuela esan zuen adierazpen hauetan: "monarkia babestuko dugu".

Thailandiako politikako azken mendea jauregitarren eta militarren kolpeek baldintzatu dute eta 2014koa militarren hamabigarren matxinada izan da. 1932tik gaur egun arte, militarrek 19 altxamendu burutu dituzte eta Bhumibol erregeak hamar altxamenduei eutsi zien.

Hauteskundeak

Prayutek azaldu zuenez, urtebete eta hiru hilabete behar ziren hauteskundeak egiteko eta erreforma politikoak martxan jartzeko.

Estatu Batuek Thailandiako Batzarrarena maiatzaren 30eko proposamena guztiz ukatu zuten. Jennifer Psaki, Estatuko Departamentuaren bozeramailearen iritziz, 15 hilabetetako egutegia luzeegia zen.

2014ko uztailaren 25ean, junta militarrak aste horretan Thailandian ezarritako konstituzioa diktaduratzat jo zuen Human Rights Watch giza eskubideen aldeko erakundeak. Militarrek agindutakoarekin bat ez zetorrela zioen erakundeak. «Kontrola areagotzeak ez du agindutako demokrazia ekarriko». Militarrek botere legegile eta betearazleak zeuzkaten, eta justiziatik kanpo erabakiak hartzeko eskumena zuten^[4].

Abuztuaren 21ean, Prayut Chan-o-cha jenerala, Thailandiako junta militarreko burua iragan maiatzaren 22an armadak estatu kolpea eman zuenetik, lehen ministro izendatu zuen militarrek berek ezarritako parlamentuak. Yingluck Shinawatrak gidatutako gobernuaren kontrako protesten ondorioz —Bangkokeko eliteak urte erdian sustatuak—, agintea hartu zuten militarrek^[5].

Irailaren 30ean, Junta Militarreko buru eta Thailandiako lehen ministro izango zen Prayuth Chan-ocha, baina maiatzaren 22ko estatu kolpearen gidariak Udomdej Sitabutr jeneralari utzi zion armadako buruzagitza^[6].

Erreferentziak

↑ Makazaga, Xabin. «Gerra legea Thailandia baketzeko» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).
↑ https://web.archive.org/web/20140520002030/http://www.manager.co.th/Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9570000055656
↑ http://www.cnbc.com/id/101668507
↑ https://web.archive.org/web/20140729193815/http://www.berria.eus/paperekoa/5101918/013/004/2014-07-26/diktaduratzat_jo_dute_thailandian_ezarritako_konstituzio_berria.htm Berria, 2014-07-25
↑ «Thailandiako junta militarreko burua lehen ministro izendatu dute», Berria, 2014-08-22
↑ «Armadako buruzagitza utzi du Thailandian Chan-ocha jeneralak», Berria, 2014-10-01

Kanpo estekak

Datuak: Q16914766
Multimedia: 2014 coup d'état in Thailand / Q16914766

[1] Makazaga, Xabin. «Gerra legea Thailandia baketzeko» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-23).

[2] ttps://web.archive.org/web/20140520002030/http://www.manager.co.th/Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9570000055656

[3] ttp://www.cnbc.com/id/101668507

[4] ttps://web.archive.org/web/20140729193815/http://www.berria.eus/paperekoa/5101918/013/004/2014-07-26/diktaduratzat_jo_dute_thailandian_ezarritako_konstituzio_berria.htm Berria, 2014-07-25

[5] «Thailandiako junta militarreko burua lehen ministro izendatu dute», Berria, 2014-08-22

[6] «Armadako buruzagitza utzi du Thailandian Chan-ocha jeneralak», Berria, 2014-10-01

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]