Belatxinga mokogorri

Belatxinga mokogorri
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Klasea	Aves
Ordena	Passeriformes
Familia	Corvidae
Generoa	Pyrrhocorax
Espeziea	Pyrrhocorax pyrrhocorax; Linneaus, 1758
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Masa	arra: 312 g ; emea: 263 g
Zabalera	82 cm
Kumaldiaren tamaina	3,9
Errute denbora	17 egun

Belatxinga mokogorria (Pyrrhocorax pyrrhocorax) Corvidae familiako eta Pyrrhocorax generoko hegaztia da.

Deskribapena

Belatxinga mokogorri helduak 39-43 cmko luzera, 76-80(90) cmko hego luzera eta 280-360 gramoko pisua izaten du. Lumadia beltz-beltza, distira more, berde edo urdinekin eta hanka gorriak ditu. Moko gorria, luzea eta makotua. Aski antzekoa den Belatxinga mokohoriak moko laburragoa, zuzena eta horia du. Gazteak antzekoak dira baino kolore hitsagoa dute.

Hots ohikoenak: dyiooo luze eta zorrotza eta chee-ow ozen eta karrankaria, beletxiki oihuaren antza duena ^[1].

Banaketa eta bizilekua

Eurasian eta Ipar Afrikan bizi da. Ipar Europako populazioak Irlanda, Britainia Handia, Man Uhartea eta Bretainiako kostaldekoak dira. Hego Europan Mediterraneoaren inguruko herrialdeetan eta Alpeak, Pirinioak eta Frantziako Erdialdeko Mendigunean hedatuak dira. Europatik kanpo, Erdialdeko Asia, India eta Txinako mediguneetan bizi dira eta baita Ipar Afrikan (Atlas eta Etiopiako mendietan). Sedentarioak badira ere, neguan haranetara jaits daitezke.

Belatxinga mokogorriaren bizileku nagusia goi mendia da. Ipar Afrikan 2 000 eta 2 500 metro artean egoten dira eta Himalaian 2 400 eta 3 000 metro artean, udan 6 000 metrotaraino iristen direlarik. Hala ere, garaiera txikiko inguruetara ere egokitzen dira: esate baterako, Irlanda, Britainia Handia eta Bretainian itsaslabarretan bizi dira.

Euskal Herrian mendialdean (Pirinioak, Aralar, Urbasa, Urkiola, Gorbeia) eta isurialde mediterraneoan bizi dira batez ere.^[2] ^[3] ^[4]

Elikadura

Gehienbat lur gainean atzematen dituzten ornogabeak jaten dituzte: armiarmak, inurriak, kakalardoak, diptero eta tximeleta larbak, barraskiloak eta bareak. Kostaldetik hurbil bizi direnek krustazeo eta moluskuak harrapatzen dituzte. Hazi eta fruituak ere jaten dituzte, udazken eta neguan bereziki. Aurkitzen dituzten hildako animaliei ere lotzen dira.

Ohiturak

Ugalketa garaian lurraldekoiak dira eta habiaren inguruko lurraldea defendatzen dute. Neguan taldekoiak dira eta batzuetan ehunka Belatxinga mokogorri elkarrekin ibiltzen dira jaki bila. Hegalari bikainak dira, akrobazia eta gainbehera ikusgarriak egiten dituztelarik.

Ugalketa

Urtean behin ugaltzen dira. Habia itsaslabar, haitzulo eta harkaitzetako arrailduretan egiten dute. Batzuetan, Nafarroa Garaiko Bardean adibidez, eraikinetan umatzen dira ^[5]. Emeak 4 edo 5 arrautza errun eta 17-18(21) egunez txitatzen ditu. Egun horietan arrak bazkatuko du emea. Arrautzak zabaldu eta gero, txitak 31-41 egunez egonen dira habian. Tarte horretan bi gurasoek intsektu heldu eta larbez elikatuko dituzte.

Taxonomia

Subespezie hauek deskribatu dira:

Pyrrhocorax pyrrhocorax pyrrhocorax
Pyrrhocorax pyrrhocorax erythroramphus
Pyrrhocorax pyrrhocorax barbarus
Pyrrhocorax pyrrhocorax baileyi
Pyrrhocorax pyrrhocorax docilis
Pyrrhocorax pyrrhocorax himalayanus
Pyrrhocorax pyrrhocorax centralis
Pyrrhocorax pyrrhocorax brachypus
Pyrrhocorax pyrrhocorax primigenius (iraungia)

Erreferentziak

↑ Sture Palmér eta Jeffery Boswall. A field guide to the bird songs of Britain and Europe. Swedish Radio Company, 1981
↑ http://www.mma.es/secciones/biodiversidad/inventarios/inb/atlas_aves_reproductoras/pdf/chova_piquirroja.pdf^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ https://web.archive.org/web/20091223181934/http://www.biodiversidad.navarra.es/Especie.aspx?id=818
↑ http://natura2000.environnement.gouv.fr/especes/A346.html
↑ Jesus Elósegui. Navarra, Atlas de Aves Nidificantes. CAN. 1985 (ISBN 84-505-1248-4)

Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Datuak: Q643836
Multimedia: Pyrrhocorax pyrrhocorax / Q643836
Espezieak: Pyrrhocorax pyrrhocorax

[1] Sture Palmér eta Jeffery Boswall. A field guide to the bird songs of Britain and Europe. Swedish Radio Company, 1981

[2] ttp://www.mma.es/secciones/biodiversidad/inventarios/inb/atlas_aves_reproductoras/pdf/chova_piquirroja.pdf^{[Betiko hautsitako esteka]}

[3] ttps://web.archive.org/web/20091223181934/http://www.biodiversidad.navarra.es/Especie.aspx?id=818

[4] ttp://natura2000.environnement.gouv.fr/especes/A346.html

[5] Jesus Elósegui. Navarra, Atlas de Aves Nidificantes. CAN. 1985 (ISBN 84-505-1248-4)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]