Lily Braun
| Lily Braun | |
|---|---|
 (1902) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Amalie von Kretschmann |
| Jaiotza | Halberstadt, 1865eko uztailaren 2a |
| Herrialdea |  Prusiako Erresuma |
| Heriotza | Kleinmachnow, 1916ko abuztuaren 9a (51 urte) |
| Hobiratze lekua | Kleinmachnow Evangelical Forest Cemetery (en)  |
| Familia | |
| Aita | Hans von Kretschmann |
| Ama | Jenny von Kretschmann |
| Ezkontidea(k) | Georg von Gizycki (mul) (1893 - 1895) Heinrich Braun (mul) (1896 - 1916) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea eta editorea |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Alderdi politikoa | .svg){kind=logo} Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata |
  | |
Lily Braun, benetako izena Amalie von Kretschmann (Hardberstad, Alemania 1865eko uztailaren 2a – Berlin, 1916ko abuztuaren 8a)[1] Alderdi Sozialdemokratako (SPD) idazle, politikaria eta feminista alemaniarra izan zen.[2]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Halberstadten jaio zen, Saxoniako probintzia prusiarrean, Hans von Kretschmann armada prusiarreko infanteriako jeneralaren alaba eta haren emazte Jenny, née von Gustedt (1843–1903). Amaren aldeko amona, Jenny von Gustedt baronesa, Jérôme Bonaparteren, Napoleon Bonaparteren anaiaren, alaba ez-legitimoa zen. Jenny von Gustedt idazlea (1811–1890), Jérôme Bonaparteren, Westfaliako erregea zen Napoleonen anaiaren, eta haren maitalea, Diana Rabe von Pappenheim. Lily Braunen iloba, Marianne von Kretschmann, Richard von Weizsäcker Alemaniako presidentearekin ezkonduta egon zen 1984tik 1994ra.[3]
Ordenaren eta diziplinaren dohain prusiarren arabera hazi zen, baina nortasun zuzena eta irekia garatu zuen, Jenny von Gustedt amonak bereziki bultzatua. Handinahia zela-eta, familiak hezkuntza zabala eman zion irakasle pribatu askoren aldetik. Gaztetatik, luteranismoaren eta kalbinismoaren eraginpean zeuden gurasoen balio burgesak zalantzan jartzen hasi zen, baita emakumeek gizarte prusiarrean zuten posizioa ere. Aita 1890ean erretiratu zenean, mantenu jasangarria ezarri behar izan zuen.[3]
1893an ezkondu zen Berlingo Frederick William Unibertsitateko Filosofiako Georg von Gizycki irakaslearekin, zein Alderdi Sozialdemokratarekin elkartuta baitzegoen kide izan gabe. Harekin batera, mugimendu etikoan sartu zen, erlijio tradizionalen ordez moraltasun-sistema bat ezarri nahi baitzuen. Gainera, sozialismoaren eta mugimendu feministaren ideiez arduratu zen, Minna Cauer-ek emandako Die Fallenbewegung (El Movimiento de la Mujer) egunkari feministan kazetari gisa.[3]
Lehen senarra hil ondoren, 1896an ezkondu zen Heinrich Braunekin, politikari sozialdemokrata eta publizistarekin. Bikoteak seme bat izan zuen, Otto Braun, Lehen Mundu Gerraren azken hilabeteetan Mendebaldeko Frontean hil zuten poeta trebea.
Lily Braun adin goiztiar batean sartu zen SPDan, eta mugimendu feminista alemanaren aitzindarietako bat bihurtu zen. Alderdiaren barruan, bera SPDren barruko oposizio erreboltistakoa zen, ez zuen sinesten materialismo historikoaren teorietan, horregatik gizartean pixkanakako aldaketa bilatzen zuen, iraultza sozialista baino gehiago. Talde feminista proletario eta burgesen artean bitartekari izateko egin zituen saiakerak kritikatu egin zituzten; halaber, familia eta lana uztartzeari buruzko proposamenak baztertu egin zituzten. Emakumeari buruzko galderaren erantzunak bereziki kritikatu zituzten autore sozialistek, hala nola Clara Zetkin, klase ertaineko zirkuluek beren ideiak erradikalegiak zirela uste zuten.
Helene Stöcker lankide aktibista politikoan bezala, Friedrich Nietzschek eragin handia izan zuen Lily Braunengan; hark eta haren senarrak, denak berdindu beharrean, SPDa nortasunaren eta banakotasunaren garapenean oinarritzea nahi zuten. Emakumeek beren nortasuna izan behar zuten eta ez ziren bakarrik (etorkizunean) ama eta emaztetzat hartuko. Askatasun ekonomikoa nahi zuen emakumeentzat, eta harreman pertsonal berrien alde egiten zuen, legezko ezkontza indargabetu arte.
Bere semearen patuaz oso kezkatuta, Zehlendorfen (gaur egun Berlinen) hil zen Lily Braun, 51 urterekin Lehen Mundu Gerraren erdian izandako garuneko isuriaren ondorioengatik. Hil ondoren, bere bigarren senarra, Heinrich Braun, Julie Braun-Vogelsteinekin[4] ezkondu zen, eta bera izan zen Lily Braunen lanen editorea.[5]
.
Lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Die Frauenfrage. Ihre geschichtliche Entwicklung und wirtschaftliche Seite.
- Wahrheit oder Legende. Ein Wort zu den Kriegsbriefen des Generals von Kretschman
- Die Mutterschaftsversicherung. Ein Beitrag zur Frage der Fürsorge für Schwangere und Wöchnerinnen
- Die Frauen und die Politik
- Memoiren einer Sozialistin – Lehrjahre (Roman). Autobiografía
- Memoiren einer Sozialistin – Kampfjahre. Autobiografía
- Mutterschaft. Ein Sammelwerk für die Probleme des Weibes als Mutter
- Die Liebesbriefe der Marquise
- Die Frauen und der Krieg
- Im Schatten der Titanen. Erinnerungen an Baronin Jenny von Gustedt
- Lebenssucher (Roman)
- Frauenarbeit und Beruf
- Die Frauenfrage. Neuausgabe, Norderstedt 2008, ISBN 978-3-8370-5774-4
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) Kollwitz, Käthe. (1988). The Diary and Letters of Kaethe Kollwitz. Northwestern University Press ISBN 978-0-8101-0761-8. (Noiz kontsultatua: 2022-03-13).
- ↑ (Ingelesez) Lischke-McNab, Ute; Lischke, Ursula. (2000). Lily Braun, 1865-1916: German Writer, Feminist, Socialist. Camden House ISBN 978-1-57113-169-0. (Noiz kontsultatua: 2022-03-13).
- ↑ a b c (Ingelesez) Rappaport, Helen. (2001). Encyclopedia of Women Social Reformers. ABC-CLIO ISBN 978-1-57607-101-4. (Noiz kontsultatua: 2022-03-13).
- ↑ The Center for Jewish History. .
- ↑ (Ingelesez) Lischke-McNab, Ute; Lischke, Ursula. (2000). Lily Braun, 1865-1916: German Writer, Feminist, Socialist. Camden House ISBN 978-1-57113-169-0. (Noiz kontsultatua: 2022-03-13).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q71372
Multimedia: Lily Braun / Q71372