Malak Hifni Nasif
| Malak Hifni Nasif | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Al-Jamāliyah (en)  , 1886ko abenduaren 25a |
| Herrialdea |  Otomandar Inperioa (1886 - 1914)Egiptoko sultanerria (1914 - 1918) |
| Heriotza | Kairo, 1918ko urriaren 17a (31 urte) |
| Hobiratze lekua | City of the Dead (en) |
| Heriotza modua | berezko heriotza: Espainiako gripea |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | arabiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, poeta eta irakaslea |
| Izengoitia(k) | Bahithat al-Badiya |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | islama |
Malak Hifni Nasif (arabieraz: ملكحفنيناصف; Kairo, Egipto, 1886ko abenduaren 25a - ib. , 1918ko urriaren 17a) idazle, poeta eta maistra egiptoarra izan zen. Egipton XX. mendearen hasieran emakumeen eskubideak sustatzen lagundu zuen, 'Bahita al-Badiya' izengoitiarekin. Iraultzailea baino erreformatzaileagoa izan zen, eta emakumeen baldintzak hobetzeko, garai hartako gizarte musulmanaren ohiturekin bateragarriak ziren erreformak sustatu zituen.
Irakasle titulua lortu zuen lehen emakume egiptoarra izan zen, eta lan egitea erabaki zuen gizarte-klaseko lehena.[1]3
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Malak Hifni Nasif Kairon jaio zen klase ertaineko familia batean. Zazpi neba-arrebetatik nagusiena izan zen.[2] Haren ama Saniyyah Abd al-Karim Jalal zen, irakurle handia, eta aita, Hifni Bey Nasif, Egipton ezaguna zen jakintsua, Mohamed Abduhen abokatu defendatzailea, Zuzenbide Eskolako eta Egiptoko Unibertsitate berriko irakaslea.[3] Alaba ikastera animatu zuen, neskentzat beharrezkotzat jotzen ez zen garaian. Familia-ingurune liberal batean hazi zen, eta, horri esker, bere garaiko nortasuna eta ideia aurrerakoiak garatu zituen.[1]
Eskola frantses batean ikasi zuen 1893ko urrian al-Saniyya eskolan sartu aurretik. 1900eko lehen mailako ikasketen ziurtagiria prestatzeko neskentzako lehen klaseko kide izan zen. 1903an lortu zuen irakasle-titulua, irakasle-ikasketak egin ondoren. Bi urtez al-Saniuya eskolako irakasleetako kide izan zen. Titulu hori lortu zuen lehen emakume egiptoarra izan zen, eta lan egitea erabaki zuen gizarte-klaseko lehena.[1]
1907an, irakaskuntza utzi zuen Abd al-Satar al-Basilic Pasharekin ezkondu zenean, Egiptoko legeak debekatu egiten zielako emakume ezkonduei irakastea. Senarrarekin basamortura joan zen bizitzera, Faiyungo oasitik hurbil. Hantxe ohartu zen senarrak bazuela beste emazte bat eta seme bat, eta horrek eragina izan zuen kontzientzia feministan.[2]
Bere ezkontzan zoritxarrekoa zenez, aitak idaztera animatu zuen. Beraz, 'Bahithat al Badiya' ('Eremuen esploratzailea') izengoitiarekin idazten hasi zen. Egunkari eta aldizkarietarako artikuluak idatzi zituen eta hitzaldi eta irakurketa publikoak egin zituen. Nesken hezkuntzaren aldeko borrokan jarraitu zuen Kairon erizaintza-eskola bat sortuz, eta Faiyunen, bizi zen herrian, beste eskola bat sortzeko asmoa zuen, baina sortu aurretik hil zen.[1]
Garai hartako beste idazle eta intelektual batzuekin lotura epistolarrak izan zituen, hala nola May Ziade eta Qasim-Amin. May Ziade-rekin izandako elkarrizketan, Malak Hifni Nasif ohartu zen, feminismoa handitu ahala, ezkontzaren zoritxarraz ohartzen zela.[2]
Kairon hil zen 1918ko urriaren 17an, Espainiako gripearen ondorioz, 32 urte zituela. Feministak eta gobernuko kideak hiletara joan ziren.[1]
Ideia feministak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Artikulu eta hitzaldien bidez, Egiptoko emakumeen egoera hobetzen saiatu zen. Bere jarrera feministak mendebaldeko zenbait puntu eta tradizio arabiarreko beste batzuk bateratu zituen. Beraz, bere feminismoa fede musulmanarekin uztartu zuen. Horretarako, emakumeek lege islamiarraren aginduak bete behar zituzten. Erlijioaren izenean egindako gehiegikeriekin amaitu behar zela uste zuen.[1] Emakumearen egoerari, amatasunari eta hezkuntzari buruzko klase ertaineko mendebaldeko nozioak onartzean, tradizionalistek iraingarritzat jotzen zituzten ondorioetara iritsi zen maiz Nasif.[3]
1911n, erreforma-proposamenak aurkeztu zituen Egiptoko Kongresu Nazionalaren aurrean, emakumeen kausaren helmenari begira. “Emakume egiptoarraren aurrerapenerako hamar printzipioak”[2] hauexek ziren:
- Irakaskuntzaren orientazio erlijiosoa.
- Emakumeek meskitetara sarbide librea izatea, islam primitiboan bezala.
- Derrigorrezko lehen hezkuntza bi sexuetarako.
- Emakumeentzako medikuntza eskola bat sortzea, gizonezkoena bezalakoa.
- Gazteei higienearen, haurren zaintzaren eta lehenengo laguntzen printzipioak irakastea.
- Gazteentzako eskola profesionalak eta etxeko ekonomiakoak sortzea.
- Emakumeentzako kontsultategi libreen eta ospitaleen kopurua handitzea.
- Poligamiarako eskubidearen murrizketa.
- Dibortzioa baliogabetzea, emakumea ez zegoenean.
- Udaltzainek eremu publikoan emakumeak babestea.[1]
Kolonialismoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nasif ahots alternatibo, kritiko eta, azkenean, mendebaldeko ohituren aurkakoa izatera iritsi zen (...). Ahots horrek emakumeen subjektibotasuna eta haren baieztapena adierazteko modu bat bilatzen zuen, lekuko diskurtso indigena islamiar batean, gizarte-berrikuntza, kultura-berrikuntza eta erlijio-berrikuntza gisa ohikoa zena.[4]
Margot Badranek adierazi zuenez:
"Egiptoko feminismoa ez zen kolonialismoaren edo "mendebaldeko diskurtsoaren" azpitestua izan, baizik eta diskurtso independentea, zeinak, aldi berean, patriarkatu indigena eta menderatze patriarkal koloniala kritikatu baitzituen".
Nasif pentsamendu feministaren tentsio horren lehen adibideetako bat da.[5][3] Ez zuen kontraesanik ikusten, alde batetik, bere sinesmen erlijiosoen eta mendebaldeko gizarteak inspiratutako bere erreformista delakoaren artean. Hala ere, Mendebaldeko kultura selektiboki onartu zuen Nasifek:
"Tradizioak ez dira baztertu behar, kaltegarriak direnean baino. Europako ohiturak ez dira onartu behar, egoki eta beharrezko jotzen diren arte".
Adibidez, baztertu egin zituen zenbait jarduera, hala nola dantza edo egiptoarrentzako emanaldia, eta kultura arabiarra ezagutzen ez zuten eskola modernoak kritikatu zituen.[3] Qasimi Aminen aurka agertu zen, Egiptorako kolonialismoa aukera bat zela uste baitzuen. Haren ustez, kolonoak eredu bat ziren Egiptoko gizartearentzat eta Egiptoko emakumearentzat. Nasif-ek emakumeen borroka eta kausa nazionalista egiptoarra lotu zituen "Masawi' al-Rijal" (Gizonen Errua) lanean. Kolonoei buruz hauxe idatzi zuen:
"Harritu egiten nau goi-mailako hezkuntzarik onena jaso duten pertsona hezitzaile talde batek emakumeei irakurtzen, idazten, janaria prestatzen eta garbitzen baino ez diezaieten irakats eskatzeak... Publikoki iraintzen ariko balira bezala da: "Zerbitzariak izatea nahi dugu, ez emakume errespetagarriak"- esanda, Nola uka diezazkigukete gure eskubide naturalak eta Konstituzio bat eskatu?".
Europako emakumeen eskubideak defendatzea eta Egiptoko emakumeei eskubide horiek emateari uko egitea aurpegiratzen zien.[3]
Hezkuntza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nasifen borrokarik handiena emakumeen hezkuntza izan zen. Emakumeak hezkuntzara iristea eragozten zuten lege diskriminatzaileen erruz, emakumeek ezjakintasuna jasaten zutela salatzen zuen. Lehen Hezkuntzan irakaskuntza haur guztietara hedatzearen alde zegoen. Hala ere, ez zuen zalantzan jartzen emakumeak gizartean duen zeregina. Uste zuen emakumeen hezkuntzak emakumeei ama eta emazte hobeak izaten erakusteko balio behar zuela.[6] Uste zuen gizarte tradizionalak zigortu zuen emakumearen lausotasuna zela emakumearen gaitz handienetako bat. Bere ideiak adibidetzat hartuta ezarri zituen: alabak zituzten gurasoak konbentzitu zituen haiek irakasten jarraitzeko, etxez etxe joanda irakasle zenean.[6] Haren arabera, emakumeen irakaskuntza ona izango zen gizarte osoarentzat, eragin positiboa izango baitzuen haurren hezkuntzan. Emakumeen Hezkuntzarako Batasuna sortu zuen.[3]
Kolonizazioa ere hezkuntzari buruzko gogoetaren parte izan zen. Britainiar kontrolpean irekitako Egiptoko neskentzako hiru eskoletako baten ondorioz, Nasif neskentzako eskola-sistema zabalago eta osoago baten alde zegoen. Garai hartan, eskola pribatu eta misiolariek gobernukoek baino milaka ikasle gehiago hezten zituzten. Beraz, agintaritza kolonialari dei egin zion bere hezkuntza-sistemaren kontrol handiagoa emateko egiptoarrei, "atzerriko eskolek ematen dutena baino hezkuntza hobea, beren erlijio partikularra zabaltzeko edo beren biztanleriari onura ateratzeko". Halaber, Egiptoko emakumeak bultzatu zituen Europako emakumeak eredu izateko beren seme-alaben hezkuntzan:
"Mendebaldekoek ez dute haurrarekiko inolako lehentasunik egiten, ez dute mutila neskatoaren gainetik jartzen. Bakoitzari behar dituen zainketak ematen dizkiote".[3]
Ezkontza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Neskentzako ezkontza goiztiarrak kritikatzen zituen, eta osasunerako arrisku batzuk azaleratu zituen:
"Neska batek ez du ezkondu behar bere zailtasunei aurre egiteko prestatuta egon arte, eta hori ez da hamasei urte baino lehen".[3]
Ezkontza-harremanak ere auzitan jartzen zituen eta gizonaren eta emakumearen arteko harremana kritikatzen zuen. Uste zuen emakumeak ez zuela senarraren esklaboa izan behar, haren bikotekidea baizik. Uste zuen bien arteko harreman orekatuagoak baldintza hobeak sor zitzakeela emakumearen eginkizuna garatzeko, eta horrek, azkenean, gizartea hobetzen lagunduko zuela. Maitasuna ezkontza guztien oinarria zela ere uste zuen.[2] Haur jaioberrien harrera txarraren aurka matxinatu zen. Horri dagokionez, hauxe aipatu zuen:
“Zapalkuntzak emakumea afektatzen zuela bizitzan egiten zuen edozein jardueratan, eta jaio baino lehen ere zoritxarrekoa zen. Haren jaiotza bekoki zimurtuarekin eta isiltasun handiarekin hartzen zen. Emagina ere arduratu egiten zen, eme baten jaiotzagatik errurik izan balu bezala kezkatzen baitzen. Guztiz kontrakoa gertatzen zen gizon baten jaiotzarekin, dohain, musika eta banketeekin ospatzen baitzen. Gauza bera gertatzen zen hezkuntzari eta instrukzioari buruz ari zenean, emakumeari eskainitako zatia zenbat zen adierazten zuena… hezkuntza erabat pribilejio maskulinoa izan balitz bezala”.[6]
Poligamia ere gogoko gaia zuen. Bere esperientzia pertsonalean oinarritua, Egiptoko gizartearen bi arazo handienetako bat zela uste zuen, 'errepudioarekin' batera. Nasifen iritziz, arbuioa edo errepudioa ez da senarraren afektua beste batekin partekatu behar izatea bezain mingarria; izan ere, arbuiatua izatea, zoritxarrekoa da, baina librea; poligamian, aldiz, ez da bakarrik zoritxarrekoa, zapaldua baizik. Hala ere, ez zituen debekatu nahi, kasu zehatzetan bakarrik mugatu. Dibortziatzeko eskubidea defendatu zuen eta ezkontzarako gutxieneko adin baten alde egon zen, ezkontza goiztiar eta behartuak saihesteko.[6]
Beloa kentzea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Malak Hifni Nasif emakumeek beloa eramateko aukera librearen alde zegoen, baina indargabetzearen aurka zegoen. Baztertu egin zuen emakume egiptoarrak Europako emakumeen antza hartzeko besterik gabe argitu beharko zuen ideia:
"Mendebaldeko guztiari jarraituz gero, geure zibilizazioa suntsituko dugu, eta zibilizaziorik gabeko herri bat ahuldu eta, zalantzarik gabe, desagertu egingo da".[3]
Bere garaiko beste feminista batzuen aurka agertu zen, hala nola Qasim-Aminen aurka, Egiptoko gizartea ez zegoela prest aurpegia erakusteko. Uste zuen beharrezkoa zela emakumeak heztea eta gizartea aldez aurretik aldatzea. Nasifek zera esan zuen:
“Eraikin bat suntsitu nahi baduzu, ez duzu apurka-apurka suntsituko eta hondamendiaren gainean beste hobe bat eraikiko? (...) arazo zail horrek luma-gerra bortitza eragin du urteetan (...), eta ez dute irabazi ez kontserbadoreek ez liberalek”.[6]
May Ziaderen arabera, Aminen eta Nasifen arteko desadostasun hori genero-ezberdintasunari zor zitzaion:
"Bahithat al-Badiyya (Nasif) emakume-eredu bat zen, eta emakumeak iraganarekin lotuago daudela esaten da. Qasimi Amini dagokionez, gizonezkoentzako eredu egokia zen, betiere etorkizunari begira".[3]
Hala ere, Nasif-ek emakumeen isolamendua kritikatzen zuen, emakumeek aire freskoaz gozatzeko aukera izan behar zutela argudiatuz:
"Ez digu galarazten aire freskoa arnastea edo behar duguna erostera ateratzea, guretzat erosiko duen inor ez badago".
Uste zuen hiyabak ez zuela hezkuntza galarazi edo emakumeak bizitza publikotik baztertu behar. Beraz, hiyabaren birdefinizioaren alde zegoen.[3] Nasif-ek iritziz:
"Ez dugu beloa inposatzen digun pertsona baten iritzia jarraitzen, ezta gure aurpegia erakusteko esaten digun pertsonaren iritzia ere, pertsona batek edo beste pertsona batek esan zuenaren arabera".[3]
Literatura-lana
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Haren literatura-lana Al-Jarida bezalako egunkari eta aldizkarietan argitaratu zen, Adhmad Lufti Sayyid, Ummaren Alderdiaren sortzaileetako bat, buru zuen egunkarian.[3] Badithat al-Badiya izengoitiaren azpian, iruzkin irekiak egiten hasi zen, hainbat gairi buruz: emakumea, hezkuntza, lana, isolamendu femeninoa, ezkontza eta poligamia. 1909an, Ummaren Alderdiaren egoitzan antolatutako emakumeentzako hitzaldietan publikoki hitz egiten lehenetariko bat izatera gonbidatu zuten. Hurrengo urtean, hitzaldi hori, gutun batzuk eta Jaridako zutabe batzuk al-Nisa'iyat (Emakumezkoen eskubideak) izeneko obra oso batean bildu ziren.[3][6]
Haren lanaren zati bat hil ondoren argitaratu zuen nebak.
Eraginak eta ondarea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Malak Hifni Nassif bere garaiko intelektual eta feministekin ideia komun asko partekatzen zituen. May Ziade eta Nabawiyya Musarekin gutunak zituen.[3] Qasim-Aminen dizipulutzat har daiteke, nahiz eta Nasif bera baino kontserbadoreagoa izan. 1919an, Egiptoko feministek ekitaldi bat antolatu zuten heriotzaren lehen urteurrena ospatzeko. Huda al-Sha'rawi-k publikoki goraipatu zuen.[3] Orduko horretan, May Ziadek hauxe adierazi zuen:
“Nik ezin diot utzi pentsatzeari Qasimek eragin nabarmena izan zuela harengan. Bera ez zen bere inspiraziopean baino sutsuago idazten hasi: harengandik bide bat ireki zuen hartzaile izan ziren espirituengan”.[6]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b c d e f g Ruiz de Almodóvar y Sel, Caridad. (1989). Historia del movimiento feminista egipcio. Universidad de Granada ISBN 978-84-338-0855-4. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) «Feminismo en el Islam - Ediciones Cátedra» catedra.com (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Yousef, Hoda. (2011). «Malak Hifni Nasif: Negotiations of a Feminist Agenda between the European and the Colonial”, , Vol. 7, No.1, pp. 70-89.» Journal of Middle East Women’s Studies.
- ↑ Ahmed, Leila. (1992). Women and gender in Islam : historical roots of a modern debate. New Haven, Conn. : ISBN 978-0-300-05583-2. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ Badran, Margot. (1995). Feminists, Islam, and nation : gender and the making of modern Egypt. Princeton, N.J. : Princeton University Press ISBN 978-0-691-03706-6. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ a b c d e f g Ruiz de Almodóvar y Sel, Caridad (1987). Universidad de Granada, ed. « Malak Hifni Nasif: Una mujer egipcia entre los precursores del movimiento feminista en Egipto ». .
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q542184
Multimedia: Malak Hifni Nasif / Q542184