Otto von Bismarck

Otto von Bismarck
Irudi gehiago
Ahotsa
Prusiako Erresumako commerce minister (en) 1880ko irailaren 15a - 1890 Prusiako Ministro-Presidentea 1873ko azaroaren 9a - 1890eko martxoaren 20a ← Albrecht von Roon (en) - Leo von Caprivi → Alemaniar Inperioko Kantzilerra 1871ko martxoaren 21a - 1890eko martxoaren 20a - Leo von Caprivi → Iparraldeko Alemaniar Konfederazioko Kantziler 1867ko uztailaren 1a - 1871ko martxoaren 21a Prusiako Erresumako Kanpo Harremanetarako ministro 1862ko urriaren 8a - Prusiako Ministro-Presidentea 1862ko irailaren 22a - 1873ko urtarrilaren 1a ← Prince Adolf zu Hohenlohe-Ingelfingen (en) - Albrecht von Roon (en) → envoy (en) 1862ko maiatzaren 22a - 1862ko irailaren 22a envoy (en) 1859ko urtarrilaren 29a - 1862ko maiatzaren 22a ambassador to the German Confederation (en) 1851ko uztailaren 15a - Legationsrat (en) 1851ko maiatzaren 8a - member of the Prussian Second Chamber (en) 1849 - First United Diet of Prussia (en) parlamentari 1847ko maiatzaren 11 - Jerichoweko Dijkgraaf (en) 1846 - Referendar (en) 1837 - 1838 Referendar (en) 1836 - 1837 auscultator (en) 1835 - 1836 Alemaniar Inperioko Reichstageko kidea Prusiako Loren Ganberako kidea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Otto Eduard Leopold von Bismarck
Jaiotza	Schönhausen, 1815eko apirilaren 1a
Herrialdea	Prusiako Erresuma Alemaniar Inperioa
Lehen hizkuntza	alemana
Heriotza	Friedrichsruh (en) , 1898ko uztailaren 30a (83 urte)
Hobiratze lekua	Bismarck Mausoleum (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: respiratory arrest (en)
Familia
Aita	Ferdinand von Bismarck
Ama	Wilhelmine Luise Mencken
Ezkontidea(k)	Johanna von Puttkamer  (1847ko uztailaren 28a -
Seme-alabak	ikusi Marie von Bismarck (en) Wilhelm von Bismarck Herbert von Bismarck
Haurrideak	ikusi Malwine von Bismarck Bernhard von Bismarck
Leinua	House of Bismarck (en)
Hezkuntza
Heziketa	Friedrich-Wilhelms-Gymnasium (en) 1832) Plamannsche Erziehungsanstalt (en) (1821 - 1827) Evangelisches Gymnasium zum Grauen Kloster (en) (1827 - Göttingengo Unibertsitatea (1832ko maiatzaren 10a - 1833ko irailaren 11) : legal science (en) Frederiko Gilen Unibertsitatea (1834ko maiatzaren 10a - 1835eko martxoaren 25a) : legal science (en) Königliche Staats- und landwirtschaftliche Akademie Eldena (en) (1838 - 1839) : nekazaritza
Hizkuntzak	ingelesa frantsesa alemana
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, diplomazialaria, legelaria, ofizierra, idazlea eta volunteer serving one year (en)
Parte-hartzailea Duel Vincke c/a Bismarck (en)
Lantokia(k)	Berlin Friedrichsruh (en)  eta Warcino (en)
Enplegatzailea(k)	Q2652174  (1835 -  1836)
Lan nabarmenak	ikusi Gedanken und Erinnerungen (en)
Jasotako sariak	ikusi Lifesaving Medal Order of the Crown Order of the Black Eagle  (1864ko azaroaren 21a) Supreme Order of Christ Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena Urrezko Ardi-larruaren Ordenako zalduna Order of St. Andrew Order of Saint Alexander Nevsky Pour le Mérite ordena Order of Ludwig I Royal Order of the Seraphim Order of the Most Holy Annunciation honorary citizen of Bonn Order of Wilhelm I : Gilen II.a Alemaniakoa  (1896ko urtarrilaren 18a) Grand Cross of the Order of the Immaculate Conception of Vila Viçosa Order of Saint Stanislaus, 1st class honorary doctor of the University of Giessen Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion  (1869ko apirilaren 16a) honorary citizen of Coburg  (1895) honorary citizenship : Spira  (1895eko otsailaren 27a)
Kidetza	Corps Hannovera Göttingen (en) Academy of Science for Public Utility (en) Union-Klub (en) Parliament of the Erfurt Union (en)
Zerbitzu militarra
Gradua	Generaloberst (en) general field marshal (en) teniente
Parte hartutako gatazkak	Frantzia-Prusia Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa
Alderdi politikoa	hautagai independente

Otto Eduard Leopold von Bismarck (Schönhausen, 1815eko apirilaren 1a - Friedrichsruh, 1898ko uztailaren 30a), prusiar-alemaniar politikaria izan zen, bere Realpolitiken bitartez Alemaniaren bateratzea lortu zuena.

Biografia

1815. urtean jaio zen, prusiar jauntxoen familia baten barruan. Zuzenbide ikasketak egin zituen Berlinen eta Prusiako administrazioan hasi zen lanean. 1839. urtean utzi zuen kargua, lan hura ez baitzuen batere gogokoa, eta Pomerania aldera erretiratu zen. 1847an Prusiako Landtag edo Parlamentuko diputatu hautatu zuten; eskuin muturreko ordezkari izan zen. 1848ko martxoko Iraultzan Friedrich-Wilhelm IV.ak ahuleziaz jokatu zuela salatu eta berak antolatu zuen iraultzaren zapalkuntza. Oso kontserbadorea zenez, enbaxadore izan zen Frankfurteko Biltzarrean (1851-1858), eta Austriaren aurkako jarreren alde egin zuen han. San Petersburgon (1859-1862) eta Parisen (1862) izan zen ondoren. Politikan karrera egin eta 1862. urtean Prusiako kantziler izendatu zuten. Kargu horretatik, Alemaniaren batze prozesua zuzendu zuen, eta horrela, 1870. urteko Frantzia-Prusia Gerra gidatu zuen. Prusiaren garaipenak alemaniar Reicha ekarri zuen.

Benetako diktadura ezarri zuen bere erregearen baimenarekin, aurrekontuak goi-ganberatik pasatzeko eskubidea eta prentsari oztopo handiak ezarrita. Horrela, bere helburua lortu zuen: Prusia indartzea. Munduko lehen armada osatu ondoren, Austriaren aurkako gerra hasi zuen, hura Alemaniatik erabat urruntzeko eta Europako gainerako estatuen neutraltasuna erdietsi zuen. Austria aurka garaitu ondoren (Sadowa, 1866), Ipar Alemaniako Konfederazioa sortu zen, eta Prusiaren manupeko eta Habsburgotarrik gabeko (Pragako Ituna) Prusia batua azaldu zen lehen aldiz.

Arrakasta horren ondoren, barne-politika zela eta aurkari izan zituen liberal asko eta asko bereganatu zituen Bismarckek; baina Alemania osoaren batasuna lortzeko, hegoaldeko estatuak bereganatu behar zituen. Trebea eta maltzurra zen eta Frantziaren aurkako gerrara lerratu zituen hegoaldeko estatuak, Prusiarekin batean. Frantziako gudarosteei nagusitu ondoren (Sedan, 1870), Hego Alemaniako estatuak iparraldekoekin bateratu zituen, eta Bavaria batasun horretan sartu zuen. 1871ko urtarrilaren 18an sortu zen Alemaniako Inperioa. Reich edo inperioko kantziler eta Prusiako Kontseilu burua zen. Inperioa sendotzen ahalegindu zen, alemaniarren batasunaren aurkako indar guztiak azpiratuz.

56 urte zituenerako, izugarrizko aginpidea bildua zuen. Enperadorearen aurrean baizik ez zen makurtzen baina, hala ere, Parlamentuan gehiengo indartsu bat antolatzea falta zitzaion. Gobernatu ahal izateko, zenbait alderdi burgesen laguntza izan zuen. Nazional-liberalekin, Kulturkampf («kultura edo zibilizazioaren aldeko borroka») zelakoa antolatu zuen katolikoen aurka. Kontuak kontu, neurri horrek ez zion onik ekarri, erdiko alderdia ahaltsua izaki. 1880tik aurrera, nazional-liberalak eta zentristak bildu zituen gobernuan sozialisten gorakadari aurre egin ahal izateko. Nekazarien eta metalurgiako langileen aldeko babes neurriak hartu zituen eta, enperadorearen aurka izandako bi erasoak aitzakia harturik, erabat debekatu zuen sozialisten propaganda.

Bitartean, Europako lehen araudi sozialari ekin zion (eritasunerako, istripuetarako eta zahartzarorako aseguru sistema derrigorrezko bihurtu zuen, 1883-1889). Lege horiengatik guztiengatik ere, sozialismoa gero eta indartsuago ageri zen. Bismarcken lehen porrot handia indarrez bereganatutako herrien aldetik etorri zen (Schleswigeko daniarrak, poloniarrak eta Alsazia-Lorrena). Germaniartze politikak ez zuen haiengan espero zen arrakastarik izan, eta are gutxiago zapalkuntzak. Alsazia-Lorrenako auziak gero eta zailagoak egin zituen Frantziaren eta Alemaniako inperioaren arteko harremanak.

Frantzia bakartzeko xedean, Bismarckek hiru enperadoreren arteko itunak berpiztu zituen (Alemania, Austria-Hungaria eta Errusia, 1872an). 1881 eta 1884an berritu zituen gisa horretako aliantzak. Europako diplomaziaren erdigunean egon zen Bismarck hogei urtez, artekari nahiz lehiakide (Berlingo Kongresua, 1878; Berlingo Konferentzia, 1884-1885, Bismarckek Alemania kolonizazio bideetan abia zedin onartu zuen une bakarra). Kolonizazioa zela eta, Gilen II.arekin zituen ezadostasunak zirela eta, Bismarckek agintea utzi behar izan zuen, gogoz kontra, 1890eko martxoaren 20an. Pomeraniara erretiratu, eta bere oroitzapenak idatzi zituen gero; Gilen II.ari eta bere ondokoei kritika gogorrak egin zizkien lan horretan

Bismarcken gizarte-politika

"Gilen I.a enperadoreak hau esan zuen: ≪aurtengo otsailean adierazi genuen erabat konbentzituta gaudela gizarte-ezinegona ezin dela konpondu sozialdemokraten gehiegikerien errepresioaren bidez, langileen ongizatea eraginkortasunez sustatuz baizik≫. Horren arabera, lehenbizi istripu-aseguruen legea onartu genuen (...).

(...) Langileen egoera hiru alderditan hobetzera behartu gara.

Lehenik, gure herrialdean lana babesteko urratsak emango ditugu geure lehiakideei aurre egiteko; hau da, tarifa protekzionistak ezarriko ditugu lan nazionala defendatzeko.

Bigarrenik, gobernuak zergak hobetzeko plan bat aplikatzea du gogoan.

Hirugarrenik, erreforma-planak (...) langileentzat laguntza zuzenak ematea du bere baitan (...). Langileen benetako arazoa beren bizitzetako segurtasun-eza da; langileak ez daki ziur ea beti lana izango duen ala ez; ez eta beti osasuntsu egongo den ala ez ere. Horrez gainera, egunen batean zaharra iango dela eta lanerako gaitasunik ezduela izango aurreikusten du. Baina, gaixotasun luze baten ondoren, pobretzen bada, ez du inolako laguntzarik izango eta bere indarrekin soilik egin beharko dio aurre egoerari (...). Baina gizarte-laguntzak gabezia asko ditu, batez ere hiri handietan (...). Alderdi aurrerakoieko kideek, "legeria sozialista" esan diezaiokezue, nik nahiago dut "legeria kristaua" terminoa erabiltzea."

Bismarcken hitzaldia Reichstagen, 1884ko martxoak 10

Bismarcken testamentu politikoa

Otto von Bismarck koraza-uniformean zin egin ondoren, 1880an. Tarteka, jendaurrean eta baita parlamentuan ere traje horrekin jantzita agertu zen.

Realpolitik (Politika erreala) "(...) Potentzia handi bihurtu izanak Europan sortu duen nahigabea arindu behar dugu, munduaren gure indarraren berri emanez baina, lehialki eta espiritu bakezale zuzenaz. Munduari erakutsiko diogu, horrela, egokiagoa dela Alemania nagusi izatea Europan; onuragarriagoa, desinteresatuagoa eta kalte gutxiagokoa izango baita nagusitasun frantsesa, ingelesa edo errusiarra baino. Beste herrialde batzuek berezko dituzten eskubideak (Frantziak, bereziki, nagusi izan zenean errespetatu ez zituenak eta Ingalaterrak interesen arabera soilik aitortzen dituenak) hobeto errespetatuko ditu Alemaniak, bi arrazoirengatik: alde batetik, izaera alemanagatik, izaera objektiboa baita funtsean; eta bestetik —horretan ez dugu meriturik—, ez dugulako gure lurraldea hedatzeko inongo beharrik. (...) Politika alemanak (...) nahi bat besterik ez du: zuzentasunez eta legez jokatzea."

Kanpo estekak

• Datuak: Q8442
• Multimedia: Otto von Bismarck / Q8442