آرتیستون
| آرتیستون | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ملکه ایران شاهدخت پارسی | |||||
| زاده | ۵۳۵ یا ۵۳۸ (پیش از میلاد) پارس | ||||
| درگذشته | ۴۸۶ پیش از میلاد (۴۹ سال) پارسه | ||||
| آرامگاه | |||||
| همسر(ان) | داریوش بزرگ | ||||
| فرزند(ان) | گبریاس آرشام ارته‌زوستر | ||||
| |||||
| دودمان | هخامنشی | ||||
| پدر | کوروش بزرگ | ||||
| مادر | کاساندان | ||||
آرتیستون یا آرتیستونه سومین دختر کوروش بزرگ و ملکه کاساندان بود. او خواهر کمبوجیه، بردیا، آتوسا و روشنک بود که در بین سال‌های ۵۳۵ تا ۵۳۸ پیش از میلاد به دنیا آمد.
نام‌شناسی
[ویرایش]آرتیستون یا آرتیستونه اسم شخص زنانهٔ پارسی، تنها به شکل یونانی Artystōnē ارتیستونه و شکل ایلامی Ir-da-iš-du-na و Ir-taš-du-na می‌باشد که گواهی شده‌است. این گونه‌های غیرایرانی، منعکس کنندهٔ نام پارسی باستان Rtastūnā «ستون ارته (=راستی خدای‌وار شده یا راستی و درستی)» هستند.
زندگی
[ویرایش]از نوشته‌های هرودوت برمی‌آید که آرتیستونه یکی از دختران کورش بزرگ و در نتیجه خواهر آتوسا بود که با داریوش بزرگ ازدواج کرد. آرتیستونه مادر ارته‌زوستر و آرشام و گئوبروه (گبریاس) بود. الواح تخت جمشید نشان می‌دهند که او مالک چندین کاخ در نقاط مختلفی در سراسر پارس بوده‌است؛ و برخی سهمیه‌های گواهی شده در همان الواح، گویای آنند که آرتیستون، که دو بار du-uk-ši-iš «شاهدخت» خوانده شده، ضیافت‌های باشکوهی را، نه به ندرت، گاه همراه با پسرش آرشام، ترتیب می‌داده‌است.[۱] کمرون لوحی منتشر ساخته‌است که فرمانی از داریوش بزرگ به تاریخ آوریل ۵۰۶ پ. م در خود دارد مبنی بر این که صد کشتی به آرتیستونه دختر کوروش بزرگ اعطا شود که بی گمان هم نام آرتیستونه همسر خودش است.[۲] آرتیستونه همسر داریوش بزرگ دو پسر برای او آورد: آرشام فرمانده نیروهای عرب و اتیوپیایی و گوبریاس فرمانده نیروهای کاپادوکیایی و سوری.[۳]
به نظر می‌رسد که آرتیستون درکنار ملکه آتوسا، سوگلی (همسر محبوب) داریوش بوده، چنانچه هرودوت گزارش داد که داریوش فرمان ساخت تندیسی زرین از او را داده بود. در گل‌نبشه‌های ایلامی‌زبان تخت‌جمشید، بارها از آرتیتسون گزارش شده و به املاک فراوان، کارگران و جیره‌هایی که گویا برای برپایی ضیافت‌های بزرگ داشته بود، اشاره گردیده‌است.[۴]
او همراه با آتوسا، بامه و آپاکیش جزو چهار زن خانواده شاهی است که اسمش در لوح‌های گلی هخامنشی ثبت شده‌است.
پانویس
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- احمدی، داریوش (۱۳۸۸). «جایگاه آتوسا در تاریخ و اساطیر ایران» (PDF). نامه ایران باستان. تهران. پیاپی ۱۷ و ۱۸ (اول و دوم): ۵۱-۵۹. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویهٔ ۲۰۱۶.
- یامااوچی، ادوین ام (۱۳۹۰). ایران و ادیان باستانی. ترجمهٔ منوچهر پزشک. تهران: انتشارات ققنوس. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۱۱-۸۹۱-۴.
- Schmitt, R (1987). "ARTYSTONE". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). Vol. 2 (1nd ed.). New York: Bibliotheca Persica Press. Retrieved 2012-07-28.
- G. Cameron, Darius Daughter and the Persepolis Inscriptions, JNES 1, 1942
