مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی
 | |
| نوع | مؤسسۀ تحقیقاتی |
|---|---|
| بنا نهاده | ۱۳۰۳ |
| بنیانگذاران | مصطفی‌قلی بیات |
| دفتر مرکزی | کرج، ایران |
| محصولات | دارو، سرم، واکسن، حلال، آنتی‌ژن، پلاسما و جانوران آزمایشگاهی |
| تعداد کارکنان | ۲۰۰۰ نفر |
| مادر | سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی |
| وبگاه | |
مؤسسۀ تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، تأسیس‌شده توسط مصطفی‌قلی بیات در سال ۱۳۰۳، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین مؤسسه‌های فعال در زمینهٔ پژوهش و تولید سرم و واکسن در ایران و خاورمیانه است که بیشتر در زمینۀ دامپزشکی فعال می‌باشد. این مؤسسه که در منطقه حصارک بالا از استان البرز ایران قرار دارد، سالانه بیش از ۳٫۵ میلیارد دز انواع فراورده‌های زیستی تولید می‌کند. این مؤسسه اکنون زیرمجموعۀ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است.
تاریخچه
[ویرایش]
این مؤسسه در مسیر جاده قدیم قزوین که اکنون به خیابان شهید بهشتی کرج تغییرنام یافته قرار دارد. این مسیر خود قسمتی از جاده ابریشم است که بین شهرهای قزوین و ری واقع شده‌است. مؤسسه مزبور در دوران قاجار به‌عنوان مرکز درمان اسبان، اسواران، پیک‌ها و دام‌ها مورد استفاده داشته‌است. پس از جنگ جهانی اول ایران دچار قحطی و بیماری‌های واگیردار گسترده‌ای در مردم و احشام گردید که درمان این بیماری‌ها سبب تأسیس مؤسسه پاستور ایران در سال ۱۲۹۸، و سپس در سال ۱۳۰۳ تأسیس "مؤسسۀ دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی ایران" توسط مصطفی‌قلی بیات گردید، که سپس به دستور رضاشاه به "بنگاه سرم‌سازی رازی" و پس از چندی به "مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی" تغییرنام یافت.
فعالیت اولیۀ مرکز روی طاعون گاوی متمرکز بود اما سپس به تولید انواع واکسن‌ها و سرم‌های دارای کاربرد پزشکی و دامپزشکی گسترش یافت. درپی جنگ جهانی دوم، مؤسسه چندسالی به اشغال نیروهای ارتش سرخ درآمد و ایشان چند باب بنای با کاربرد نظامی در مؤسسه ساختند.
این موسسه پس از گذشت چند سال از تأسیس، علاوه بر اشباع تولید واکسن توانست رتبه یک، را در منطقه غربی آسیا از آن خود کند.[۱]
امتیازات علمی
[ویرایش]- دلیل نامگذاری این مؤسسه به یادبود حکیم محمد بن زکریای رازی است.
- بسیاری از دانشمندان دامپزشکی ایرانی در این مؤسسه فعالیت داشته‌اند.
- نشریه علمی پژوهشی آرشیو رازی متعلق به این مجموعه است.
- پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته های ویروس شناسی پزشکی و میکروب شناسی پزشکی از سال 1373
آزمایشگاه‌های ملی و رفرانس
[ویرایش]این مؤسسه دارای لابراتوارهای تشخیص و تحقیق با مرجعیت ملی یا جهانی زیر می‌باشد:
- آزمایشگاه ملی تب برفکی
- آزمایشگاه ملی تحقیقات پاستورلا
- آزمایشگاه ملی تحقیقات تیلریوز
- آزمایشگاه ملی سل دامی
- آزمایشگاه ملی تحقیقات کنه
- آزمایشگاه رفرانس جانوران سمی
- آزمایشگاه رفرانس مایکو پلاسما
- آزمایشگاه رفرانس سموم جانوری
- آزمایشگاه رفرانس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان
- آزمایشگاه رفرانس آبله دامی
افراد سرشناس
[ویرایش]- مصطفی‌قلی بیات، معاون وزارت فلاحت، فوائد عامه و تجارت؛ به‌عنوان مؤسس مؤسسه
- عبدالله حامدی، نخستین رئیس مؤسسه
- سید حسین میرشمسی، چهره ماندگار علمی ایران، مؤسس بخش واکسن‌های ویروسی انسانی
- عباس شفیعی، چهره ماندگار دامپزشکی ایران
کتابخانه مؤسسه رازی
[ویرایش]مؤسسه دارای یک کتابخانه مرکزی با زیربنای اعیانی ۱۵۰۰ متر مربع می‌باشد که از سال ۱۳۰۹ ه. ش. آغاز به کار نموده‌است. بیشتر منابع موجود راجع به علوم دامپزشکی و پزشکی می‌باشند. تعداد منابع به صورت زیر است:
- کتاب‌های خارجی: عمدتاً به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، عربی و ترکی استانبولی ۷۶۳۰ جلد
- کتاب‌های فارسی: ۳۹۳۶ جلد
- نشریات خارجی: ۴۰۹ سلسله
- نشریات فارسی: ۲۷۸ سلسله
- پایان‌نامه‌های خارجی: ۱۱ مصحف
- پایان‌نامه‌های فارسی: ۳۴۹ مصحف
- سی‌دی: ۴۶۷ لوحه
- طرح‌های پژوهشی: ۴۰۶ عنوان
- کتاب‌های الکترونیکی: ۲۳۲۶ عنوان
- مقالات خارجی مؤسسه رازی: ۶۸۸ مقاله
- مقالات فارسی مؤسسه رازی: ۴۷۰ مقاله
ساختار مدیریتی
[ویرایش]این مؤسسه توسط یک رئیس و هیئت امنایی متشکل از نمایندگانی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، سازمان دامپزشکی کشور و غیره که بر آن نظارت دارند، اداره می‌شود. از چهار معاونت تشکیل شده‌است:
- معاونت تحقیقات و فناوری
- معاونت تحقیق و تولید
- معاونت برنامه‌ریزی و پشتیبانی
- معاونت تضمین کیفیت
تغییرات سازمانی
[ویرایش]این مؤسسه در زمان تأسیس تحت نظارت وزارت فلاحت و فوائد عامه (وزارت کشاورزی وقت) در آمد.
در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۷۹ با ادغام وزارت کشاورزی و وزارت جهاد سازندگی، تحت نظارت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج وزارت جهاد کشاورزی در آمد. به علاوه، به واسطه گستردگی فعالیت‌هایش، امروزه هیئت‌امنایی متشکل از نمایندگانی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، سازمان دامپزشکی کشور و غیره بر آن نظارت دارند.
| نام | سال شروع ریاست | سال پایان ریاست |
|---|---|---|
| عبدالله حامدی | ۱۳۰۳ | ۱۳۰۵ |
| مرتضی کاوه | ۱۳۰۵ | ۱۳۰۷ |
| لویی دلپی | ۱۳۱۰ | ۱۳۲۹ |
| عزیز رفیعی | ۱۳۲۹ | ۱۳۴۳ |
| مرتضی کاوه | ۱۳۴۴ | ۱۳۵۶ |
| حمزه رامیار | ۱۳۵۶ | ۱۳۵۸ |
| عبدالعزیز اردلان | ۱۳۵۸ | ۱۳۵۸ |
| منوچهر بهارصفت | ۱۳۵۸ | ۱۳۵۹ |
| مهدی اکبرزاده | ۱۳۵۹ | ۱۳۶۱ |
| هادی هدایتی | ۱۳۶۱ | ۱۳۶۳ |
| منوچهر بهارصفت | ۱۳۶۳ | ۱۳۶۷ |
| سید جواد قطب‌شریف | ۱۳۶۷ | ۱۳۶۸ |
| محمد حسامی قاجار | ۱۳۶۸ | ۱۳۶۹ |
| حسن روستایی | ۱۳۶۹ | ۱۳۷۱ |
| علی‌اکبر محمدی | ۱۳۷۱ | ۱۳۷۹ |
| محمدعلی اخویزادگان | ۱۳۷۹ | ۱۳۸۳ |
| حمید کهرام | ۱۳۸۳ | ۱۳۸۴ |
| عبدالحسین دلیمی | ۱۳۸۴ | ۱۳۹۰ |
| هادی فامیل قدکچی | ۱۳۹۰ | ۱۳۹۲ |
| حمید کهرام | ۱۳۹۲ | ۱۳۹۶ |
| مسعود هاشم زاده | ۱۳۹۶ | ۱۳۹۶ |
| علی اسحاقی | ۱۳۹۶ | - |
شعبه‌ها
[ویرایش]با این که مرکزیت مؤسسه در کرج قرار گرفته، دارای شعب در شهرستان‌های زیر می‌باشد:
- اراک (منطقۀ مرکزی کشور)
- اهواز (منطقۀ جنوب‌غرب کشور)
- شیراز (منطقۀ جنوب کشور)
- کرمان (منطقۀ جنوب‌شرق کشور)
- مرند (منطقۀ شمال‌غرب کشور)
- مشهد (منطقۀ شمال‌شرق کشور)
ارتباطات خارجی
[ویرایش]مؤسسۀ مزبور جهت تبادل تجربیات، اخذ مجوزها و صادرات با سازمان‌ها و ادارات بین‌المللی همکاری دارد. مهم‌ترین این سازمان‌ها عبارتند از:
- سازمان بهداشت جهانی WHO
- سازمان دامپزشکی جهانی OIE
- سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد فائو
- پس از انقلاب اسلامی ایران و اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، مراودات با کشورهای توسعه‌یافته کمتر و با کشورهای اسلامی بیشتر شده‌است.
تولیدات
[ویرایش]به‌طور کلی تولیدات مؤسسه رامی توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- واکسن‌های ویروسی انسانی
- واکسن‌های باکتریایی انسانی
- واکسن‌های ویروسی دامی
- واکسن‌های باکتریایی دامی
- سرم‌ها انسانی
- سرم‌های دامی
- واکسن‌های طیور
- واکسن‌های آبزیان
- تشخیص بیماری‌ها
- تحقیقات و نشریات علمی
فراورده‌ها
[ویرایش]از مهم‌ترین فراورده‌های مؤسسه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرم‌های دیفتری و کزاز
- سرم‌های درمانی ضد زهر: انواع عقرب و مار
- انواع پادگن‌ها شامل: آنتی ژن رزبنگال، آنتی ژن رایت، آنتی ژن پولوروم
- انواع فراورده‌های خونی دامپزشکی شامل سرم خرگوش، پلاسمای خرگوش، همولیزین، کمپلمان خرگوش، کمپلمان خوکچه هندی، خون دفیبرینه گوسفندی
- انواع حلال‌های مصرف پزشکی شامل سرم فیزیولوژی، آب قابل تزریق
- جانوران آزمایشگاهی موش،رت، هامستر، خوکچه هندی، خرگوش
منابع
[ویرایش]- معرفی موسسه - وبگاه رسمی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی
- ↑ «یک قرن از واکسن‌سازی ایران می‌گذرد/ رتبه ۱۰ جهانی در ساخت واکسن». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۹.
- ↑ رؤسای مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی بایگانی‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine، از وبسایت رسمی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- وبگاه رسمی
- مجله علمی پژوهشی آرشیو رازی بایگانی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine* مؤسسه رازی شعبه شمال شرق کشور
- بنیانگذاریهای ۱۹۲۴ (میلادی) در ایران
- دانشگاههای استان البرز
- سازمانهای بنیانگذاریشده در ۱۹۲۴ (میلادی)
- سازمانهای بهداشتی و پزشکی در ایران
- شرکتهای داروسازی
- شرکتهای داروسازی بنیانگذاریشده در ۱۹۲۴ (میلادی)
- شرکتهای زیستفناوری
- مراکز پژوهشی
- مراکز پژوهشی بنیانگذاریشده در ۱۹۲۴ (میلادی)
- مراکز پژوهشی در ایران
- موسسات تحقیقات داروسازی
- واکسیناسیون
- مؤسسه‌های پژوهشی کشاورزی در ایران
- تولیدکنندگان واکسن کووید ۱۹