Aibítir Arabach

Aibítir Arabach

Cineál	Semitic alphabet (en) agus aibítir aoncháis
Teangacha	an Araibis
Bunaithe ar	Nabataean script (en)
Stair	history of the Arabic alphabet (en)
Treo téacs	deas go clé
Léarscáil dáileacháin

Dáileadh domhanda
Dáileadh domhanda.
██ Tíortha ina bhfuil stádas oifigiúil ag an aibítir Arabach amháin nó ag aibítir a cruthaíodh aisti. ██ Tíortha ina n-úsáidtear an aibítir Arabach, nó aibítreacha a cruthaíodh aisti, go hoifigiúil taobh le hortagrafaíochtaí eile.

Is í an Aibítir Arabach (Araibis: أبجدية عربية‎ ’abjadiyyah ‘arabiyyah) an script a úsáidtear le haghaidh na scríbhneoireachta as Araibis. Úsáidtear roinnt aibítreacha a cruthaíodh ar bhunús na haibítre sin chun teangacha eile de chuid na hÁise a scríobh, go hiondúil i réigiúin a tháinig faoi anáil ardchultúr Arabach Ioslam. Ghlac an Pheirsis le leagan leasaithe den aibítir Arabach, a bhfuil ceithre litir bhreise inti, in áit a seanchórais scríofa nuair a tháinig Ioslam chun cinn san Iorán. Aibítir cosúil léi sin a úsáidtear don Urdúis fosta. I ndiaidh aibítir na Laidine, is í an aibítir Arabach an dara haibítir is mó a úsáidtear go forleathan ar fud an domhain.

Aonarán	Tosach	Meánach	Críoch	Ainm	Traslitriú	Fuaim
ﺀ	أ, إ, ؤ, ئ			hamza	ʾ / ’ et ‚	[ʔ]
ﺍ	—		ﺎ	ʾalif	ā / â	[aː]
ﺏ	ﺑ	ﺒ	ﺐ	bāʾ	b	[b]
ﺕ	ﺗ	ﺘ	ﺖ	tāʾ	t	[t]
ﺙ	ﺛ	ﺜ	ﺚ	ṯāʾ	ṯ / th	[θしーた]
ﺝ	ﺟ	ﺠ	ﺞ	ǧīm	ǧ / j / dj	[ʤ]
ﺡ	ﺣ	ﺤ	ﺢ	ḥāʾ	ḥ	[ħ]
ﺥ	ﺧ	ﺨ	ﺦ	ḫāʾ	ḫ / ẖ / kh	[x]
ﺩ	—		ﺪ	dāl	d	[d]
ﺫ	—		ﺬ	ḏāl	ḏ / dh	[ð]
ﺭ	—		ﺮ	rāʾ	r	[r]
ﺯ	—		ﺰ	zāy	z	[z]
ﺱ	ﺳ	ﺴ	ﺲ	sīn	s	[s]
ﺵ	ﺷ	ﺸ	ﺶ	šīn	š / sh	[ʃ]
ﺹ	ﺻ	ﺼ	ﺺ	ṣād	ṣ	[sˁ]
ﺽ	ﺿ	ﻀ	ﺾ	ḍād	ḍ	[dˁ], [ðˤ]
ﻁ	ﻃ	ﻄ	ﻂ	ṭāʾ	ṭ	[tˁ]
ﻅ	ﻇ	ﻈ	ﻆ	ẓāʾ	ẓ	[zˁ], [ðˁ]
ﻉ	ﻋ	ﻌ	ﻊ	ʿayn	ʿ / ‘	[ʔˤ]
ﻍ	ﻏ	ﻐ	ﻎ	ġayn	ġ / gh	[ɣ]
ﻑ	ﻓ	ﻔ	ﻒ	fāʾ	f	[f]
ﻕ	ﻗ	ﻘ	ﻖ	qāf	q / ḳ	[q]
ﻙ	ﻛ	ﻜ	ﻚ	kāf	k	[k]
ﻝ	ﻟ	ﻠ	ﻞ	lām	l	[l]
ﻡ	ﻣ	ﻤ	ﻢ	mīm	m	[m]
ﻥ	ﻧ	ﻨ	ﻦ	nūn	n	[n]
ﻩ	ﻫ	ﻬ	ﻪ	hāʾ	h	[h]
ﻭ	—		ﻮ	wāw	w	[w]
ﻱ	ﻳ	ﻴ	ﻲ	yāʾ	y	[j]