Eivisa

Eivisa (en catalán e oficialmente: Eivissa, en castelán: Ibiza) é unha illa española situada no mar Mediterráneo e que forma parte da comunidade autónoma das Illas Baleares. É a segunda illa máis poboada do arquipélago tras Mallorca e a terceira en superficie, por detrás de Mallorca e Menorca.

Eivisa

Eivissa (ca)
Localización
38°59′N 1°26′L
Estado	España
Comunidade autónoma	Illas Baleares
Provincia histórica	provincia de Baleares
Capital	Eivissa
Poboación
Poboación	154.210 (2022) (267,26 hab./km²)
Lingua oficial	lingua castelá lingua catalá
Xeografía
Parte de	Pitiusas
Superficie	577 km²
Bañado por	Mar Mediterráneo
Punto máis alto	Sa Talaiassa (487 m)

A illa é coñecida a nivel internacional pola beleza das súas calas e praias e a calidade das súas augas. É coñecida tamén pola súa vida nocturna, as súas festas e discotecas, que atraen a numerosos turistas. Parte da súa superficie foi declarada Patrimonio da Humanidade pola UNESCO en 1999 pola súa biodiversidade e cultura.

Xeografía

Está situada uns 75 km ao leste da Península Ibérica, fronte a Dénia, 140 km ao suroeste da illa de Mallorca, e ao norte da de Formentera, cunhas coordenadas 39° N, 1,4° E. A súa capital é Eivissa e as dúas vilas máis importantes, ademais da capital, son Sant Antoni de Portmany e Santa Eulària des Riu.

A illa de Eivisa, que xunto coa de Formentera reciben o nome de Pitiusas, ocupa unha superficie de 575 km² e por ela discorre un só río, o de Santa Eulària des Riu, que desde hai bastantes anos permanece seco pola excesiva explotación dos recursos acuíferos da illa. A máxima altitude da illa é Sa Talaia con 475 metros de altura.

Historia

A illa de Eivisa conserva restos arqueolóxicos (fenicios) pois foi un enclave comercial relevante dentro da cultura náutica deste pobo. Tanto na ruta do leste ao oeste como ao revés, a illa era punto de paso propicio para os navegantes polos ventos reinantes e as correntes do mar Mediterráneo. Aproximadamente a metade do S. VIII a.n.e fúndase o primeiro asentamento estable na zona S-W, o asentamento de Sa Caleta, que se ocupará ata finais do mesmo século cando será abandonado. Aproximadamente na mesma época comézase a urbanizar a cidade de Eivisa, na mesma localización que a actual cidade, debido sobre todo ao seu gran porto, moito máis grande que o actual e á situación sobre un pequeno outeiro duns 100 sobre o nivel do mar. Entre o século VII a.n.e e un momento indeterminado a illa quedará dentro da órbita das polis Cananeas de Oriente Medio ata a súa conquista polos Asirios e de Qart Hadasht (Cartago) despois ata a súa destrución polos romanos o ano 146 a.n.e.

A ocupación extensiva da illa fará que creza a súa produción e riqueza de produtos ata ser nomeada polos historiadores romanos pola súa la, os seus viños e o seu sal. Proba do seu auxe económico son as cuñaxes propias feitas na illa desde finais do S. IV a.n.e co símbolo da illa, o deus Bes, ao que se debe o nome de "Ybshm" (Yboshim - illa de Bes), sincretismo do deus da fertilidade fraternal exipcio. Tamén é bo exemplo deste auxe a fundación en Mallorca dunha serie de asentamentos económicos na zona Sur, preto das salinas para o seu aproveitamento así como das relacións económicas cos insulares da cultura talaiótica.

Tamén os romanos comerciaron coas Illas Baleares que posuían certas riquezas como o sal, figos ou a extracción de minerais (minas de galena-arxentífera e minio en s´Argentera - San Carlos). Ybshm(Yboshim?) foi o nome que lle deron os fenicios, e Ebusus a súa transcrición ao latín. Mentres nas illas maiores habitaban tribos menos desenvolvidas culturalmente e con tradicións bárbaras a ollos da cultura helenística, nas Pitiusas vivían xentes de tradición semita, descendentes de emigrantes de oriente medio, Qart Hadasht ou as polis semitas do sur da Península Ibérica. A razón para pór este nome ás illas só puido ser a de non chamalas "illas dos cananeos" que marcaría a pertenza a devandita órbita, pois piñeiros, aos que a tradición aduce o nome, hai tantos ou máis en Mallorca e Menorca como nas Pitiusas.

Tras as ocupacións visigoda e bizantina (séculos VII e VIII), as illas baleares, entre elas Eivisa, caeron nunha etapa de anarquía. Os árabes tomaron posesión do seu territorio en 902 e fundaron a cidade que hoxe pervive como capital, a parte antiga da cal recibe o nome de Dalt Vila (cidade alta). Xaime I de Aragón concedeu a reconquista das Pitiusas ao arcebispo electo de Tarragona, Guillerme de Montgrí, que se asociou co conde do Rosellón, Nunó Sanç, e co infante Pedro de Portugal para o empeño. As tropas cristiás ocuparon o castelo de Eivissa o día 8 de agosto de 1235. Eivisa foi incorporada ao recentemente fundado Reino de Mallorca, dentro da Coroa de Aragón. A poboación autóctona musulmá foi entón sometida e tróuxose a novos poboadores cristiáns.

Herdanza desta riqueza e utilizada sobre todo en época antiga, é a Necrópole de Puig dean Molins. Con máis de 3000 enterramentos conserva parte do tesouro arqueolóxico que o pasado legou á illa.

A illa é dominada desde o principio da Guerra Civil española (xullo de 1936) polos militares insurrectos contra o goberno da Segunda República española. O 8 de agosto de 1936 a Columna barcelonesa de Alberto Bayo (coñecida como Columna de Baleares) desembarca en Eivisa no contexto da operación militar chamada Desembarco de Mallorca e domínaa en poucos días coa axuda das milicias mandadas por Manuel Uribarri, formándose inmediatamente na illa un chamado Comité Antifascista de Eivissa, baixo a responsabilidade de Antonio Martínez, do Partido Comunista.

A principios de setembro, unha delegación do Comité Antifascista de Eivissa, formada entre outros por Xusto Tur, Angel Palerm, Juan Morais, Ramón Medina e García Rovira, solicita axuda a Barcelona ante a previsible retirada das forzas de Bayo de Mallorca e a precaria situación de Eivisa ante un futuro ataque dos militares alzados.

Cara aos días 9 e 10 chegan á illa de Eivisa en resposta ás peticións de apoio do Comité Antifascista de Eivisa, desde Barcelona, a bordo dos barcos Cidade de Barcelona e Cidade de Tarragona dous grupos de milicianos de douscentos e trescentos homes, integrando a chamada Columna Cultura e Acción, a pesar do cal o 19 de setembro os sublevados toman a illa, situación que se manterá durante o resto da guerra.

Eivisa mantivo sempre unha fama de lugar de potencial místico; foi un punto de referencia nos anos sesenta e setenta para a cultura hippie e para moitos viaxeiros. Foi visitada por Pink Floyd, que lle dedicou unha canción a un bar soado na illa no disco More.

En xullo de 2007 a illa sufriu a contaminación por chapapote debida á vertedura do barco mercante "Don Pedro" tras afundirse fronte ás súas costas, ameazando ao Parque Natural de ses Salines.

Demografía

Gráfico da evolución da poboación da illa de Eivisa entre 1800 e 2011
Fonte: Enciclopèdia d'Eivissa i Formentera Arquivado 11 de xuño de 2013 en Wayback Machine. e Instituto Nacional de Estadística Arquivado 08 de decembro de 2013 en Wayback Machine.
Gráfico elaborado por: Viquipèdia

Administración e política

O órgano de goberno do arquipélago é o Goberno Balear, con sede en Palma de Mallorca. A nivel local gobernou ata 2007 en Eivisa e Formentera o Consello Insular de Eivisa e Formentera como administración territorial, asumindo gradualmente máis das competencias derivadas do Estatuto de Autonomía das Illas Baleares cunha cada vez maior dotación económica. Trala reforma estatutaria de 2007, Formentera emancipouse de Eivisa creando o seu propio Consello Insular e mantendo a figura nominal do seu Concello (ambas corporacións fusionáronse). Desde entón, a administración a nivel insular é levada a cabo polo Consello Insular de Eivisa.

A súa existencia fúndase na antiga institución da Universidade, herdada da Coroa Aragonesa, que fora disolta trala guerra de Sucesión Española a principios do século XVIII, sendo substituída por outra de menor entidade, o Concello.

Organización territorial

A illa atópase dividida en cinco municipios, divididos á súa vez en parroquias. A capital da illa é Eivisa.

Concellos de Eivisa Municipio Poboación Superficie Densidade Eivissa 49.388 hab 11,14 km² 4.433,39 hab/km² Santa Eulària des Riu 33.734 hab 153,58 km² 219,65 hab/km² Sant Antoni de Portmany 22.299 hab 126,80 km² 175,86 hab/km² Sant Josep de sa Talaia 23.688 hab 159,38 km² 148,63 hab/km² Sant Joan de Labritja 5.351 hab 121,66 km² 43,98 hab/km² Total Illa de Eivisa 134.460 hab 572,56 km² 234,84 hab/km²

Turismo

West End de Sant Antoni de Portmany.

Cala Bassa

A finais dos 60 e durante os 70, a illa de Eivisa gozou dunha expansión turística que lle permitiu un desenvolvemento económico por encima do que lle proporcionaban os seus recursos tradicionais (pesca e agricultura). Na actualidade é referente como destino para mozos de todo o mundo pola súa atarefada vida nocturna. A illa ofrece tamén numerosas calas e praias para aqueles que buscan tranquilidade.

Vida nocturna

Eivisa é considerada un destino turístico internacional, especialmente pola súa vida nocturna, centrada en dúas zonas: a cidade de Eivisa e Sant Antoni de Portmany. Posúe moitos clubs e discotecas moi coñecidos, como Privilege, Eden, Es Paradís, Amnesia, Space, Pacha, Gala Night, Ushuaïa Ibiza e DC10. Durante o verán, moitos dos mellores produtores e DJs de música acoden a traballar a Eivisa, tendo unha noite da semana dedicada a eles nalgún club. Moitos deles usan a illa como plataforma de presentación de novas cancións e temas de música house, trance e techno. A tempada de festas tradicionalmente comeza en xuño coas festas de apertura e termina en outubro coas festas de clausura.

Monumentos

• Catedral de Eivisa, onde se atopa a imaxe da Virxe das Neves, patroa da illa, e sede da Diocese de Eivisa.

Patrimonio da Humanidade

Os 85,64 km² de Eivisa forman parte do lugar Patrimonio da Humanidade denominado «Eivisa, biodiversidade e cultura», declarado pola Unesco en 1999. Trátase dun lugar de carácter mixto, é dicir, tanto cultural como natural. Segundo sinala a organización mundial:

Eivisa proporciona un excelente exemplo da interacción entre os ecosistemas mariño e costeiro. As densas pradarías de Posidonia oceánica (herba mariña), unha importante especie endémica que se atopa só na cunca mediterránea, contén e sostén a unha diversidade de vida mariña. Eivisa conserva evidencias considerables da súa longa historia. Os lugares arqueolóxicos de Sa Caleta (asentamento) e Puig des Molins (necrópole) testifican o importante papel que tivo a illa na economía mediterránea na protohistoria, particularmente durante o período fenicio-cartaxinés. A fortificada Cidade Alta (Alta Vila) é un destacado exemplo de arquitectura militar renacentista; tivo unha profunda influencia no desenvolvemento das fortificacións nos asentamentos españois no Novo Mundo.

Unesco

Forma parte deste lugar o Parque Natural de ses Salines, coñecido pola súa brillante praia.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Consello Insular de Eivisa (en catalán)