Dedo
Os dedos son as extremidades dos membros dos mamíferos mais tamén se dá este nome a algunhas articulacións dos apéndices de moitos artrópodos e doutros pequenos animais.[1]
Nos mamíferos, o número básico de dedos en cada membro é de cinco, mais moitas especies perderon algúns deles no decurso da evolución. Así, por exemplo, os perisodáctilos, que en grego significa literalmente 'dedos impares', teñen un número impar de dedos[2] (os cabalos e outros équidos teñen un único dedo e os rinocerontes teñen tres), mentres que os artiodáctilos (vaca, ovella, porco) teñen un número par.
Por outro lado, a malformación da man ou do pé pode dar orixe a un número de dedos diferente do normal:
- a polidactilia é o caso en que se forman dedos supernumerarios
- a microdactilia é o caso en que se forman menos dedos do normal
- a sindactilia é o caso en que aparecen os dedos unidos, quer pola pel (caso en que poden ser separados por cirurxía), quer pola fusión de dous ou máis ósos.
Os dedos están formados por dous ou tres ósos, chamados falanxes. As extremidades exteriores dos dedos están protexidas por unllas, que no home é unha lámina superior e noutros animais poden ter a forma de garras ou pezuños.
Dedos da man
[editar | editar a fonte]
Os dedos da man humana foron un salto evolutivo, pois permitiu a estes animais a utilización de instrumentos, cos cales poden máis facilmente defenderse e modificar o medio ambiente (Edgar Morin, no seu O paradigma perdido refírese á dialéctica "pé-man-cerebro").[3]
Os dedos móvense (novamente, con excepción do polgar, no ser humano) por acción de tendóns ligados a músculos no antebrazo e doutros pequenos músculos que ligan as falanxes. O polgar movese por acción dos músculos flexores e rotadores, que se encontran na palma da man, unidos ao primeiro metacarpiano.
Nomenclatura
[editar | editar a fonte]
|
|
- Unha cantinela infantil nomea os dedos, dun xeito moi similar a outra en lingua portuguesa.[4]
- Este é o miudiño,
- este é o seu sobriño,
- este o maior de todos,
- este o furabolos
- e este o matapiollos.
A pel da parte interna dos dedos ten na última falanxe unha elevada concentración de terminais nerviosas, constituíndose no centro do sentido do tacto; isto permite, por exemplo, a lectura en braille. Alén diso, esta pel ten unha textura especializada para a prensión, que dá orixe ás impresións dixitais.
Dedas
[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Deda.
En galego, os dedos dos pés chámanse dedas.[5]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "dedo". Dicionario da Real Academia Galega. Consultado o 2024-10-25.
- ↑ "Paleontology; Glossary; Perissodactyl". web.archive.org; research.amnh.org (en inglés). 2021-11-20. Archived from the original on 20 de novembro de 2021. Consultado o 2024-10-25.
- ↑ Morin, Edgar (1991). O paradigma perdido : a natureza humana (en portugués). Editora Lisboa. ISBN 978-972-1-01721-4.
- ↑ "Os nomes dos dedos da mão (em linguagem popular de Portugal) - Ciberdúvidas da Língua Portuguesa". ciberduvidas.iscte-iul.pt. Consultado o 2024-10-25.
- ↑ "deda". Dicionario da Real Academia Galega. Consultado o 2024-10-25.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Dedo |
