Pomoná

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Pomona (homónimos).

Templo I.

Pomoná (en maia: Pakbul) é un sitio arqueolóxico da civilización maia que se atopa en México; no concello de Tenosique no estado de Tabasco.

Esta cidade maia pertence á conca do Usumacinta, do mesmo xeito que Moral Reforma, Palenque, Bonampak, Yaxchilan e Pedras Negras. Está situada no leste de Tabasco, e foi unha poboación de mediana importancia, xunto coas súas veciñas Moral Reforma, Santa Elena e San Claudio, con quen practicaba un intenso intercambio comercial.

A importancia desta zona radicaba en que era o punto de control entre dúas grandes rexións: a chaira sedimentaria do Usumacinta tabasqueño, e os vales e serras do alto Usumacinta.

Pomoná é unha cidade cerimonial maia, que foi capital rexional, construída sobre outeiros na marxe esquerda do Usumacinta e dividida en seis conxuntos arquitectónicos. A rexión alcanzou o seu apoxeo no Clásico Tardío (600 a 900 d. C.), a diferenza da zona do Petén que data do Formativo Tardío (100 a. C. a 250 d. C.).

Os especialistas clasifican a Pomoná dentro dos asentamentos do "tipo disperso", xa que entre cumio e cumio dos outeiros –onde se sitúan os conxuntos monumentais– media unha distancia considerable e existe pouca densidade de habitación ou de construcións entre eles.

Nome

Pomoná é a designación moderna do sitio. O seu nome actual, provén dun xeroglífico atopado na zona e que fai alusión a ese nome, o cal significa en lingua maia: "A casa do Copal".

En investigacións recentes, púidose localizar o glifo emblema de Pomoná e sábese que o nome orixinal da cidade era Pakbul, na inscrición lese como: "Divino señor de Pakab ou Pakbul", traducíndose como: "divino señor de Pipa"