Ehecha Paraguari reñoiha

{{tava
| nombre = Paraguari
| nombre-original =Paraguarí
| foto =
| fotoinfo = Ñemuha Paraguarigua
| pais = {{PAR}}
| prov/dep = [[Paraguari]]
| poblacion =	22.174
| teritorio = 273
| ISO = 3166-2 
| altitud = 87
| coor = {{coor dms|25|37|60|S|57|08|60|W}}
|}}

'''Paraguarí''' oĩ ñembýpe tava [[Paraguái]] retãme. Oĩhína [[tetãvore Paraguarí]]me. Ko távape oiko 22.174 ava (2002 ary).

Táva [[Paraguai]]gua, [[Paraguari Departamento |Departamento péicha avei hérava]] tavusu, opytáva 66 km tetã tavusu ([[Paraguaý]])gui.



==Héra tee==

Paraguarípe oñehenói "Cuna de la Independencia Nacional",  pe [[13 jasyteĩ]] [[1811]]-me, paraguaikuéra Yegros, Gamarra ha Cabañas ha avei itropa-kuéra, omboguevi ejército argentino omotenondéva general Dr. [[Manuel Belgrano]] ñorairõ Cerro Mbaépe, ha péicha omopyenda porã Paraguái Sãso. 

[[1775]]-pe [[Agustín Fernando de Pinedo]] ofunda ko táva peteĩ yvyty ári, oñemosẽmba aremi rire umi jesuita Paraguáigui. [[18 jasypoapy]] [[1960]]-pe oiko chugui Distrito.

==Yvykuaa==

Tavusu Paraguari opyta 66  km [[Paraguaý]]gui; ojere rehe, yvate gotyo, opyta cerranía de la Cordillera de los Altos ha yvy gotyo katu  yvype jepyso tuicha peteĩ. 

Ojere hese cerro Santo Tomás, Cerro Perõ (Cerro Pelado) ha Cerro Porteño.
[[Imagen:Paisaje de Paraguari.jpg |250px |left |thumb |Yvytykuéra Paraguarípe]]
===Oja ko’ã táva rehe===

*Yvate gotyo [[Pirayú (Paraguarí)|Pirayú]] ndive.
*Kuarahyresẽ gotyo [[Escobar (Paraguarí)|Escobar]] ndive.
*Yvy gotyo [[Sapukai|Sapukái]], [[Acahay (Paraguarí)|Acahay]] y [[Karapegua]] ndive.
*Kuarahyreike gotyo [[Yaguarón|Yaguarón]] ndive.

===Ararova===

Hakukue ñamombytétaramo 21 º C rupi, arahaku aja katu og̃uahẽ 39º  C peve ha araro’y aja oguejy 2º C peve. 

===Demografía===

Paraguari oguereko 22.154 tapicha oikóva pype, ijapyteguikuéra 11.053 kuimba’e ha 11.101 kuña; péicha he’i Censo Guasu ojejapova’ekue 2002-me.

Tavaitépe oiko 8.307 tapicha ha okaháre katu 13.847.

==Ekonomia==
[[Image:Mercado de Paraguari frutas.png |300 px |right]]

Kokue ha mymbañemoñemoña, ha avei tape porã orekóva, oipytyvõ Paraguarípe omog̃uahẽ hag̃ua heta hi’upyrã  [[Paraguaýpe]]. 

Ha’e peteĩ táva ojehepyme’ẽhápe heta mba’e tapichakuéra rembiapo. Upéichante avei peteĩ tenda tekombo’e oguataha porãhápe. 

Oĩ cantera oñeguenohẽhágui itara’ỹi ha tovatĩ.

==MBa’yruguata==

Paraguari opyta 66 km  [[Paraguaýgui]] Ruta I “Mcal. Francisco Solano López” rupi.

Oñeg̃uahẽ hag̃ua ápe ikatu ojejupi mba’yruguatápe Terminal Paraguaýpe, ỹrõ Avda. Eusebio Ayala-pe, ohasaha rupi manterei mba’yruguata oporogueraháva Paraguarípe.

Ojejúramo kuarahy resẽgui ruta Nº 2 rupi, oñeg̃uahẽ hag̃ua Paraguarípe ojejuva’erã  ruta "Rogelio Benitez", 7 km ojehasa rire [[Eusebio Ayala]].

==Hekoasakue==

[[Agustín Fernando de Pinedo]] ofundava’ekue [[Carlos III]], España-gua Rey,  oipota rupi péicha ojejapo, jesuita-kuera oñemosẽmba rire. Opyta ipopekuéra mba’erepy: estancias de Paraguarí “Tavapy” ha “Campo Grande”.

Paraguarípe opytava’ekue oiko heta español, oúva [[Burgos]] ha [[Andalucía]]-gui; chupekuéra ogustaitereími tóro ñemoñarõ, upévare ko távape ojekuaa “cuna de toreros” ramo.



Compañía de Jesús, pe sa’ary VII-pe oiko peteĩ estancia-pe, oĩ haguépe Rey Carlos III omosẽ meve chupe.

==Turismo==


Yvakuéra jehepyme’ẽha ko tavapegua hyakuãmombyry ha oñeg̃uahẽ meme upépe oñeñemu hag̃ua; umi ñemuha opyta Ruta I yképe.

Vy’aguasu táva ñangarekoha Santo Tomas ñemomorãha árape, oiko tóro ñemoñarõ, “toro moñaroha” ha avei Santo ñemboguata ohopahápe tavayguakuéra.

Ruta ombojoajúva [[Paraguari|Paraguarí]] [[Piribebuy]] ndive oimenevoi pe tape iporãvéva ko tetãmegua, ha’e ombojoaju rupi heta tenda turístico, oipysóva tesa renondépe yvyty ha ysyry porã ag̃uiete Paraguaýgui. 

Reserva [[Eco Reserva Mbatovi|Mbatoví]] ha’e peteĩva umíva apytépe, opytáva 72 km [[Paraguaý]]gui ruta hũ ombojupytýva Ruta I  Ruta II ,  ha tenda ojepyta  hag̃ua Chololó, Pinamar, Piraretá ha ambueve.

Museo de la Artillería opyta tavaitépe, ha’e rupi Comando de Artillería del Ejército oĩha; upépe ojehechauka mboka guasu ha ambue mboka yma guare, upéichante avei trofeo, ta’anga ha kuatia.
 
Barrio Kamba Kokue ohechauka oĩ hague tembiguái umi Misiones-pe.

Tren opytaha ko tavapegua oĩ umi itujavéva América-pegua apytépe. 

Turista-kuéra ohecharamo tupão ha ambue óga yama.

==Referencias==

*Geografía Ilustrada del Paraguay, Distribuidora Arami SRL; 2007. ISBN 99925-68-04-6

*Geografía del Paraguay, Primera Edición 1999, Editorial Hispana Paraguay SRL

==Joaju okapeguávandi==

*[http://www.senatur.gov.py/ Secretaria Nacional de Turismo]

*[http://www.dgeec.gov.py// Dirección General de Encuestas, Estadísticas y Censos]

*[http://www.fallingrain.com/world/PA/15/Paraguari.html Coordenadas Geográficas e Imágenes Satelitales: Paraguarí]

*[https://web.archive.org/web/20071220163512/http://usuarios.lycos.es/viajesyvacaciones/informacion/America/sur/paraguay/departamento_de_paraguari.htm Departamento de Paraguarí]

*[http://www.abc.com.py/paraguay/IXparaguari.htm ABC Color, Así es nuestro país]

*[http://www.bvp.org.py/ Asociación Biblioteca Virtual del Paraguay]

[[Ñemohenda: Paraguái]]
[[Ñemohenda: Paraguái tava]]