Ahẽho
Ahẽho (karaiñe'ẽme: Ajenjo, lasioñe'ẽ: Artemisia absinthium) ha’e peteĩ ñana ikarapéva, hogue rykue isa’y rovyũ ha he’ẽ iro.[1][2][3]
Hogue ha hu’ãngue ipotýva oreko mba'épa ojapo tyepy yvytu pohã, oguenohẽ ambýu pyti’apegua, sevo'i jukaha, omopotĩ ñande rete tymba chu’ikuéragui (microbios, bacterias, hongos), oporomonguaru, py’a ha tyerasýpe guarã, kuñáme ombohuguyguejy. Iporã juruhe’ỹme guarã, tete’ypa (hidropesía) ha pytune pohã, ñeĩse térã kuaruse ha ndaikatúi ramo; iporã avei omopotĩ ha omoingo porã hagua py'a, pitikiri'ĩ, tyryru ha ñe'ãvevúi (pulmón).
Mba’épepa ndoúi: Ndouporãi kuña hyeguasúvape (ikatu omomembykua ichupe), imembykambúvape ha mitãme oguereko’ỹva gueteri 10 ary ha hajyguekuéra nomba’apo porãivape (inérviogui hasývape). Ojepuru are ramo ikatu omomba’apovai ñande rajyguekuéra (nervio) ha ñande py’a.[4].