Muhammad Buhari

Muhammad Buhari

Muhammad Buhari yin jiji to azán fọtọ̀n-nukunawetọ, Awewesun owhe 1942. E yin tonudọtọ de bo sọ yin togbogán otògbo Naijilia tọn awọn owhe 2015. Buhari ko yí gbọjẹ sọn awhanzọnvọ didó mẹ, na é kò du togbogan awhanwudido Naijilia tọn sọn owhe 1983 jẹ 1985 to whenue e blagbè dopọ́ po hagbẹ Devi lẹ po nado yi huhlọn dó yigan godo. Hogbe lọ Buharism yin yiyizan na alọpa he e do nọ pàṣẹ bo ma nọ doto ayinamẹ to awhangan yìnyín etọn whenu. Buhari ko dọ èmí yigbe na nuhe jọ to whenue emi to ganji to whelọnu lẹpo, podọ emi ma sọgan diọ nuhe ko juwayi nẹlẹ gba, Sigba todín, emi ko diọ zun ayinamẹyitọ. Buhari wlẹn ògántẹn otògbo Naijilia tọn to owhe 2003, 2007 podo 2012 po. Sigba to awèwèsun, owhe 2014, é yin dide di mẹhe na nọte na ọgbẹ he ye nọ ylọ dọ All Progressive Congress (APC) nado whlẹn ògántẹn otògbo Naijilia tọn to owhe 2015. Buhari wẹ tọnta to ovo he ye blá lọ mẹ jẹnukọnna togbogan Goodluck Ebele Jonathan he tin to gan tẹnmẹ to whelọnu. Ehe yin tintan to otań Naijilia tọn mẹ dọ otogbogan he to janji yin zize jayi to vobibla whenu. To azan gban-ewhè dopo Nuwhasun, owhe 2015 tọn mẹ wẹ Buhari jẹ ganduji tẹ. To Afinplọsun, owhe 2019, Buhari yin vivọze taidi togan Naijilia tọn whenuena é whlẹn tẹn lọ podo Atiku Abubakar bọ sọ du to eji hugan ovo liví atọ̀n.

Otàn vuwhenu etọn tọn

Buhari yin jiji dó hẹnnu Fúlàní tọn mẹ to azan fọtọnnukunawetọ awèwèsun owhe 1942, to gbètato Daura tọn to Ayimatẹn Katsina tọn mẹ. Ye nọ ylọ otọ etọn dọ Mallam Hardo Adamu, na é yin dopo to Filani gan lẹ mẹ. Onọ etọn sìn yinkọ nọ yin Zulaihat; he tlọn Hausa po Kanuri sìn kúnkan mẹ. Buhari wẹ yin ovi konukunnatọntọ (23) otọ etọn tọn. Onọ etọn wẹ penukundo dó e go, na otọ etọn ku to whenue é dó owhè ẹnẹ. É yi wehọmẹ dokọ tọn Katsina middle School to gbètato Daura po Mai'dura po to owhe 1953. Enẹgodo é yi wehọmẹ daho Katsina Provincial Secondary School tọn sọn owhe 1956 jẹ 1961. To whenue Buhari dó owhe fọtọnńukunẹnẹ (19) e biọ wehọmẹ awhanfun pinplọn tọn Nigeria Military Training College(NMTC) to owhe 1962. To Afinplọsun owhe 1964 wẹhọmẹ yin ada gblona bọ sọ yin yinkọ diọ na dó Nigeria Defence Academy(NDA). Jẹnukọnna owhe 1964, ahọluduta Naijilia tọn nọ sẹ wehọmẹvi he ko dó nupinplọn yetọn to NMTC hlan otò devo Commonwealth Military Academy lẹ mẹ na sọgan plọnnu dogọ bo lẹzun ògán.

Buhari yi wẹhọmẹ ehe sọn 1962 jẹ 1963 to wehọ he ye nọ ylọ dọ Mons Officer Cadet School, Aldershot to England to owhe 1964. To Alunlunsun owhe 1963 whenuena Bihari do owhe ko, yé pa ẹ di nukọntọ na awhanvipẹ he tin to ayimatẹn Abeokuta, otò Naijilia tọn. Buhari yi wẹhọmẹ awhanfuntọ tọn dogọ to yovotomẹ (United Kingdom) to owhe 1964. Sọn owhe 1965 jẹ 1967 é wazọn taidi aṣẹpatọ na Second Military Battalion bo sọ yin pipa taidi Brigade Major Second Sector to Lidosun owhe 1967 jẹ Liyasun Owhe 1967.