«Արոմատիկ ածխաջրածիններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Արոմատիկ ածխաջրածիններ''', [[օրգանական միացություն]]ներ, որոնց [[մոլեկուլ]]ները պարունակում են [[բենզոլ]]ի մեկ կամ մի քանի [[օղակ]]ներ։ Պարզագույն արոմատիկ [[ածխաջրածին]]ը բենզոլն է՝ <math>C_6H_6</math>։ Նրա մոլեկուլում [[ջրածին|ջրածնի]] [[ատոմ]]ները կարող են տեղակալվել [[ածխաջրածնային ռադիկալներ]]ով։ Բենզոլի միատեղակալված [[հոմոլոգ]]ներից են [[տոլուոլ]]ը, [[կումոլ]]ը, [[ստիրոլ]]ը և այլն։ 2, 3 և 4 միատեսակ տեղակալիչների դեպքում հոմոլոգները ունեն 3-ական [[իզոմեր]] (օրինակ, [[օրթո]], [[մետա]] և [[պարաքսիլոլ]]ները)։ 1, 5 և 6 միատեսակ տեղակալիչներ ունեցող բենզոլի հոմոլոգները իզոմերներ չունեն, իսկ տարբեր տեղակալիչների դեպքում իզոմերները բազմաթիվ են։ Երկու և ավելի բենզոլային օղակները կարող են միմյանց հետ միանալ պարզ կապերով (օրինակ, [[դիֆենիլ]], [[դիֆենիլմեթան]] և այլն) կամ լինել կոնդենսված՝ ունենալ ածխածնի ընդհանուր [[ատոմ]]ներ (օրինակ, [[նավթալին]], [[անտրացեն]], [[ֆենանտրեն]] և այլն, տես նկարը)։

 

 

Արոմատիկ ածխաջրածինների ստացման հիմնական աղբյուրները [[քարածխային խեժ]]ը և [[նավթ]]ն են։ 1 տ քարածխային խեժից կարելի է անջատել 3,5 կգ [[բենզոլ]], 1,5 կգ [[տոլուոլ]], 0,7 կգ [[քսիլոլ]]ներ, 2 կգ [[նավթալին]], 0,15 կգ [[անտրացեն]] և այլն։ Կարևոր է արոմատիկ ածխաջրածինների ստացումը նավթից՝ [[կրեկինգ]]ի, [[պիրոլիզ]]ի, կատալիտիկ դեհիդրման կամ դեհիդրացիկլացման միջոցով (տես [[Արոմաւոացում]])։ Գոյություն ունեն արոմատիկ ածխաջրածինների ստացման նաև սինթետիկ եղանակներ, օրինակ, <math>AlCl_3</math>-ի առկայությամբ բենզոլի և [[օլեֆին]]ների կամ [[ալկիլհալոգենիդ]]ների փոխազդմամբ ստացվում են արոմատիկ ածխաջրածիններ։

 

 

[[Կատեգորիա:Արոմատիկ միացություններ]]