(Translated by https://www.hiragana.jp/)
«Պաղեստինը Օսմանյան կայսրության կազմում»–ի խմբագրումների տարբերություն - Վիքիպեդիա Jump to content

«Պաղեստինը Օսմանյան կայսրության կազմում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 30. Տող 30.
1880 թվականին Պաղեստինի բնակչությունը հասավ 450 հազարի, որից 24 հազարը կազմում էին հրեաներ: Հրեաների մեծամասնությունը բնակվում էր 4 հիմնական քաղաքներում. Երուսաղեմ, որտեղ հրեաները կազմում էին 25 հազարանոց բնակցություն ունեցող քաղաքի գրեթե կեսը, Ցֆատ` 4 հազար, Տվերի` 2.5 հազար, Հևրոն` 800, Յաֆֆա` հազար, Հայֆա` 300: 19-րդ դարի վերջում Երուսաղեմը դարձավ Պաղեստինի կարևորագույն քաղաքը<ref name="Eretz_hist"/>:
1880 թվականին Պաղեստինի բնակչությունը հասավ 450 հազարի, որից 24 հազարը կազմում էին հրեաներ: Հրեաների մեծամասնությունը բնակվում էր 4 հիմնական քաղաքներում. Երուսաղեմ, որտեղ հրեաները կազմում էին 25 հազարանոց բնակցություն ունեցող քաղաքի գրեթե կեսը, Ցֆատ` 4 հազար, Տվերի` 2.5 հազար, Հևրոն` 800, Յաֆֆա` հազար, Հայֆա` 300: 19-րդ դարի վերջում Երուսաղեմը դարձավ Պաղեստինի կարևորագույն քաղաքը<ref name="Eretz_hist"/>:


=== Հրեական ներգաղթ ===
=== Еврейская иммиграция ===
[[Файл:Herzl-balcony.jpg|thumb|180px|[[Теодор Герцль]], считающийся основателем политического сионизма]]
[[Պատկեր:Herzl-balcony.jpg|thumb|180px|[[Թեոդոր Գերցլ]], հանդիսանում է քաղաքական սիոնիզմի հեղինակը]]
Արտասահմանում ապրող հրեաների շրջանում միշտ էլ եղել է հայրենիք վերադառնալու և մայր հողում ապրելու ձգտումը: Նրանց նպատակն էր վերադառնալ Սիոն լեռան մոտ: Սկսած 12-րդ դարից` խաչակրաց արշավանքներից հետո, հերաների մոտ նոր շունչ առավ հայրենիք և սուրբ հեղ վերադառնալու ձգտումը: 1492 թվականին ներգաղթի նոր փուլ նկատվեց` պայմանավորված Իսպանիայից հրաների արտաքսումով: Ներգաղթյալները հիմնականում տեղավորվեցին Ցֆատում:
Среди евреев, живших в диаспоре, всегда было распространено сильное стремление возвратиться к [[Сион]]у. Начиная с [[XII век]]а преследование евреев христианской церковью привело к их притоку на Святую землю. В [[1492 год]]у этот поток существенно пополнился евреями, [[Изгнание евреев из Испании|изгнанными из Испании]], которые основали еврейскую общину [[Цфат]]а.


Պաղեստինի` Օսմանյան Թուրքիայի տիրապետության տակ եղած տարիներին տեղի ունեցավ ներգաղթի երեք խոշոր փուլեր:
В период османского владения Палестиной прошли три крупные волны еврейской иммиграции в Палестину.


18-րդ դարի սկզբին տեղի ունեցավ հրեաներին հայրենիք վերադարձնելու առաջին լուրջ փորձը` հայրենադարձության առաջին ալիքը: Արդյունքում Երուսաղեմում զգալիորեն մեծացավ քրիստոնյա բնակչության թվաքանակը: Հայրենադարձության կազմակերպիչը 1770-ական թվականներին հայրինիք վերադարձած Եհուդա Հասիդն էր, որի նախաձեռնությամբ բազմահազար հրեաներ վերադարձան Երուսաղեմ: Մինչև նրանց վերադառնալը Երուսաղեմում բնակվում էր 1200 հրեա, որոնցից 200-ը աշքենազներ էին: Սակայն վերադառնալուց անմիջապես հետո Հասիդը մահացավ: Նրա հետևորդների և պարտքերով ծանրաբեռնված աշքենազների միջև առաջացան տարաձայնություներ` աշքենազների սինագոգիայի այրման հետ կապված, և աշքենազների մեծ մասը հեռացավ քաղաքից: Այդ միջադեպից հետո հայրենադարձներ տեղավորվում էին Հևրոն, Ցֆատ և Տֆերիա քաղաքներում<ref name="Eretz_hist"/>:
В начале [[XVIII век]]а была предпринята одна из самых значительных попыток [[Алия (репатриация в Израиль)|алии]] из Европы и обновления еврейского религиозно-национального центра в Иерусалиме. Во главе этого движения стоял рабби [[Иехуда Хасид]], прибывший в Иерусалим в [[1700 год]]у во главе примерно тысячи своих последователей — выходцев из различных стран Европы. До их прибытия иерусалимская община насчитывала 1200 человек, в том числе 200 [[ашкеназы|ашкеназов]]. Однако сам Иехуда Хасид после прибытия в страну внезапно умер. Между его последователями и обременённой долгами ашкеназской общиной Иерусалима возникли трения, приведшие к сожжению ашкеназской синагоги кредиторами-арабами ([[1720]]) и выселению евреев-ашкеназов из города. Долгое время после этих событий еврейские иммигранты из Европы селились главным образом в [[Хеврон]]е, [[Цфат]]е и [[Тверия|Тверии]]<ref name="Eretz_hist"/>.


Следующая волна, известная как [[Первая алия]] ({{lang-he|עלייה}}), началась в [[1881 год]]у, когда евреи были вынуждены [[Еврейские беженцы|спасаться бегством]] от [[еврейские погромы|погромов]] в Восточной Европе<ref name="aliyot">{{cite web|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Immigration/immigtoc.html|publisher=The American-Israeli Cooperative Enterprise|work=Jewish Virtual Library|accessdate=12 июля 2007|title=Immigration|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/61667WluY|archivedate=2011-08-21}} The source provides information on the First, Second, Third, Fourth, and Fifth Aliyot in their respective articles. The White Paper leading to Aliyah Bet is discussed [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Immigration/Aliyah_during_war.html here].</ref>.
Հաջորդ ալիքը ({{lang-he|עלייה}}) սկսվեց 1881 թվականին, երբ հրեաները ստիպված փախուտի դիմեցին Արևմտյան Եվրոպայի տարբեր երկրներից<ref name="aliyot">{{cite web|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Immigration/immigtoc.html|publisher=The American-Israeli Cooperative Enterprise|work=Jewish Virtual Library|accessdate=12 июля 2007|title=Immigration|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/61667WluY|archivedate=2011-08-21}} The source provides information on the First, Second, Third, Fourth, and Fifth Aliyot in their respective articles. The White Paper leading to Aliyah Bet is discussed [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Immigration/Aliyah_during_war.html here].</ref>:


В конце XIX века появилось движение политического [[сионизм]]а, которое ставило своей целью основание еврейского государства на земле Израиля. Основателем идеологии сионизма считается [[Теодор Герцль]]{{sfn|Kornberg|1993|quote=How did Theodor Herzl, an assimilated German nationalist in the 1880s, suddenly in the 1890s become the founder of Zionism?}}{{sfn|Herzl|1946|p=11}}. В [[1896 год]]у Герцль опубликовал свою книгу «[[Еврейское государство (книга)|Еврейское государство]]» ({{lang-de|Der Judenstaat}}), в котором изложил своё видение будущего еврейского государства, а в 1897 году Герцль руководил первым [[Всемирный еврейский конгресс|Всемирным еврейским конгрессом]]<ref>{{cite web|url=http://www.jewishagency.org/JewishAgency/English/Jewish+Education/Compelling+Content/Eye+on+Israel/120/Chapter+One+The+Heralders+of+Zionism.htm|publisher=Jewish Agency for Israel|title=Chapter One: The Heralders of Zionism|accessdate=12 июля 2007|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/6166811z5|archivedate=2011-08-21}}</ref><ref name="Britannica"/>.
19-րդ դարի վերջին ի հայտ եկավ քաղաքական սիոնիզմի ուսմունքը, որի նպատակն էր ստեղծել հրեական պետականություն Իսրայելի տարածքում: Տեսության հիմնադիրը Թեոդոր Գերցլն է{{sfn|Kornberg|1993|quote=How did Theodor Herzl, an assimilated German nationalist in the 1880s, suddenly in the 1890s become the founder of Zionism?}}{{sfn|Herzl|1946|p=11}}: 1896 թվականին Գերցլը հրապարակեց իր «Հրեական պետականություն» գիրքը ({{lang-de|Der Judenstaat}}),որում ներկայացրեց իր պատկերացումները հրեական պետականության մասին: 1897 թվականին նա գլխավորեց Առաջին համահրեական կոնգրեսը<ref>{{cite web|url=http://www.jewishagency.org/JewishAgency/English/Jewish+Education/Compelling+Content/Eye+on+Israel/120/Chapter+One+The+Heralders+of+Zionism.htm|publisher=Jewish Agency for Israel|title=Chapter One: The Heralders of Zionism|accessdate=12 июля 2007|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/6166811z5|archivedate=2011-08-21}}</ref><ref name="Britannica"/>:

Երկրորդ ալիքը` 1904—1914 թվականներին, սկսեց Քիշինովյան ջարդերից հետո: Գրեթե 40 հազար հրեաներ վերադարձան Պաղեստին<ref name="aliyot"/>: Վերադարձածների մեծ մասը օրթոդոքս եկեղեցու հետևորդներ էին<ref>{{citation|title=The Hope Fulfilled: The Rise of Modern Israel|last=Stein|first=Leslie|year=2003|publisher=Greenwood Press|isbn=0275971414|pages=88}}</ref>: Երկրորդ ալիքի ժամանակ վերդարձածների մեջ կային նաև սոցիալիստներ, որոնք ստեղծեցին կիբուցի շարժումը {{sfn|Romano|2003|p=30}}:


[[Вторая алия]] ([[1904]]—[[1914|14 годы]]) началась после [[Кишинёвский погром|Кишинёвского погрома]]. Приблизительно 40 тыс. евреев поселилось в Палестине<ref name="aliyot"/>. Большинство иммигрантов первой и второй алии были ортодоксальными евреями<ref>{{citation|title=The Hope Fulfilled: The Rise of Modern Israel|last=Stein|first=Leslie|year=2003|publisher=Greenwood Press|isbn=0275971414|pages=88}}</ref>, но вторая алия включала также и социалистов, основавших [[киббуц]]ное движение{{sfn|Romano|2003|p=30}}.
== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}

12:20, 2 Հուլիսի 2017-ի տարբերակ

Խնդրում ենք նշել կաղապարի տեղադրման ամսաթիվը 2024-06-08 08:29:47 ֆորմատով

Պաղեստինը Օսմանյան կայսրության կազմում , պատմական փուլ, որի ընթացքում Պաղեստինը գտնվել է Օսմանյան կայսրության կազմում: Պատմական այս փուլը ձգվել է 1516-1917 թվականներին: Հենց այս ժամանակահատվածում էականորեն մեծացավ հրեաների թվականաը` ի հաշիվ եվրոպական երկրներից տեղի ունեցած ներգաղթի: Միևնույն ժամանակ այս տարիներին բավականին հզոևացել էր Օսմանյան կայսրությունը:

Օսմանյան ուժերի կողմից Պաղեստինի գրավումումը

Օսմանյան կայսրությունը հիմնադրվել է 13-րդ դարի վերջում թուրք-մուսուլմանների կողմից: Այն ստեղվել է Անատոլիական սարահարթի տարածքում: 14-15-րդ դարերի ընթացքում Օսմանյան կայսրությունը հզորացավ, որ կարողացավ մեկը մյուսի հետևից գրավել նորանոր տարածքներ և դառնալ աշխարհակալ տերություն: Մասնավորապես նրանք հաջողության հասան Բալկանյան թերակղզու տարածքում, որը գրեթե ամբողջությամբ գրավեցին, ինչպես նաև Փոքր Ասիայում և կարողացան հասնել մինչև Իրանական բարձրավանդակ: 1453 թվականին թուրք-օսմանները գրավեցին Կոնստանդնուպոլիս քաղաքը և դրանով իսկ վերջ դրեցին Բյուզանդական կայսրությանը: Պարսկական բանակի նկատմամբ Չալդիրանի սարահարթում ջախջախիչ հաղթանակ տանելուց հետո օսմանյան բանակը ուղղվեց մամլուքների դեմ, որի նկատմամբ նրանք նույնպես հաղթանակներ տարան:

Պաղեստինի տարածքը գրավվեց սուլթան Սելիմ 1-ին Ահեղի կողմից: 1516 թվականի օգոստոսի 24-ին Մարջ Դեբեկեի մատույցներում` Հալեպից հյուսիս ընկած տարածքում, տեղի ունեցած ճակատամարտում մամլուքների բանակը ջախջախիչ պարտություն կրեց[1]: Իսկ 1517 թվականին Սելիմը փայլուն հաղթանակ կարողացավ տանել մամլուքների նկատմամբ Կահիրե քաղաքի մատույցներում և նրանց հեռացրեց պատմության թատերաբեմից:[2]:

Գրեթե 400 տարի Պաղեստինը մասն էր կազմում Օսմանյան կայսրության: Օսմանյան կայսրության իր մեջ ներառում էր նաև Հարավարևելյան Եվրոպայի զգալի մասը, Միջին Ասիան, Մերձավոր Արևելքը, Եգիպտոսը և Հյուսիսային Աֆրիկան[3]:

Իշխանական մարմիններն ու վարչական կառուցվածքը

Օսմանյան կայսրությունը Պաղեստինը գրավելուց հետո դեռ 50 տարի զբաղված էր հզորացմամբ և նորանոր տարածքների նվաճմամբ: Կառավարման սկզբնական շրջանում Օսմանյան կառավարիչները ամեն ինչ անում էին տարածքը շենացնելու ու բարեփողումներ անելու համար, և մեծ ծախսեր էին անում բնակիչների համար կայուն սոցիալական վիճակ ստեղծելու համար: Կայսրությունում մուսուլմանական կրոնը առանձնացված չէր կառավարումից, բացի այդ կային ինչպես կրոնական, այնպես էլ իշխանական հոգևոր մարմիններ[4]:

Կայսրության տարածքը բաժանված էր վարչական մարմինների` պրովինցիաների, որոնք հետագայում կոչվեցին վիլայեթներ: Վիլայեթները ղեկավարվում էին բեյլերբեյների կամ վալիների կողմից: Հետագայում այդ պաշտոնը սկսեցին զբաղեցնել վեզիրները: Նրանք հետագայում կոչվեցին փաշաներ: Վիլայեթները բաժանվում էին առանձին շրջանների, որոնք կոչվում էին սանջակներ: Սանջակները ղեկավարվում էին սանջակ-բեյերի կողմից[5]: Չնայած այն հանագամանքին, որ Պաղեստինի տարածքը գտնվում էր կայսրության կենտրոնական հատվածում, այնուամենայնիվ այն կարևոր տարածք չէր համարվում և հեռու էր սուլթանների ուշադրությունից: Կայսերական իշխանությանը ոչ մի տեսակի վտանգ չէր սպառնում 16-17-րդ դարերում: Միակ լուրջ խնդիրը առրևտրական քարավանների վրա ավազակախմբերի հարձակումներն էին[6]:

Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում պրովինցիայի և վարչական շրջանների սահմանները բազմաթիվ անգամներ փոփոխություննրի ենթարկվեցին: Սկզբնական շրջանում Դամասկոսի պրովինցիան, որի մեջ մտնում էր նաև Պաղեստինը, բաժանվում էր 11 սանջակների: 11 սանջակներից 5-ը Պաղեստինյան հողեր էին.Ցֆատ, Լեջուն, Շհեմ, Երուսաղեմ և Գազա: 17-րդ դարի սկզբին Դամասկոսի պրովինցիայի մի մասն առանձնացավ և ձևավորվեց Սիդոնի վարչական շրջանը, որի մեջ ներառված էին Լիբանանյան լեռները, Գալիլեյան և Միջերկրածովյան շրջանները[7]:

1800-1831 թվականներին Պաղեստինի տարածքը բաժանվում էր 2 էյալեթների: Արևելակենտրոնական լեռնային շրջանը, որը գտնվում էր հյուսիսում` մինչև Հեվրոն ընկած տարածքը, հարավում հասնում էր մինչև Երուսաղեմ, ներառված էր Դամասկոսի էյալեթի կազմում, իսկ Գալիլեյան և ափամերձ շրջանները մտնում էին Սիդոնի կազմի մեջ: Նեգևի զգալի մասը այդ ժամանակահատվածում գտնվում էր օսմանյան սուլթանների վերահսկողությունից դուրս: 1832 թվականին Պաղեստինի տարածքը նվաճեց Իբրահիմ փաշան: Վերջինս Եգիպտոսի Մուհամեդ Ալի թագավորի 1-ին խորհրդականի որդին էր և զորքերի գլխավոր հրամանատարը: Պաղեստինի հյուսիսային սահմանը ձգվում էր մինչև Սիդոն: Այն համարվում էր Դամասկոսի կենտրոնական պրովինցիան: Եգիպտացիները, որոնք իշխեցին Պաղեստինում 8 տարի (1832-1840 թվականներին), իրականացրեցին եվրոպական մի քանի բարեփոխումներ[8]:

Պրովինցիայի բնակչությունը և ժողովրդագրական կազմը

Օսմանյան կայսրության կազմում բնակվող հրաները և քրիստոնյաները ունեին «Զիմմի» կարգավիճակ: Սա նշանակում է, որ նրանք ունեին կրոնական և քաղաքացիական ազատություններ, բայց իրավունք չունեին զենք կրել, ծառայել բանակում, ձի հեծնել: Ինչպես նաև նրանք պարտավորված էին վճարել մի շարք հարկեր[9]: Այդ ժամանակահատվածում հրեաները հիմնականում ապրում էին արտասահմանից իրնեց երկիր ուղարկված օգնությունների հաշվին: Միջնադարում հրեական խոշոր համայնքներ կային Երուսաղեմում և Ցֆատում, իսկ ավելի փոքր համայքներ կային Նաբլուսում և Հևրոնում[10]:

1800 թվականին Պաղեստինի բնակչությունը չէր գերազանցում 300 հազարը, որոնցից միայն 5000-ն էին հրեաներ (սեֆարադներ): Հրեական հիմնական համայքները տեղակայված էին 4 խոշոր քաղաքներում: Քրիստոնեկան խոշոր համայնքները` մոտ 25 հազար, գտնվում էին Երուսաղեմում, Նազարեթում և Բեթլեհեմում: Քրիոտոնեական ուղղություններից տիրապետող էին հիմնականում ուղղափառը և կաթոլիկը: Բնակչության զգալի մասը մահմեդական էր` հիմնականում սունիներ[8]:

19-րդ դարի վերջում Երուսաղեմը կրկին դարձավ հրեաների կարևորագույն կենտրոնը: Ցֆատը, որը նույնպես պայքարում էր հոգևոր կենտրոն դառնալու համար, զգալիորեն տուժեց 1837 թվականի երկրաշարժի պատճառով: Վերջինս խլեց մոտ 2000 մարդու կյանք և երբեմնի խոշոր քաղաքը անկում ապրեց:

1841 թվականին Պաղեստինը և Սիրիան նորից հատնվեցին Թուրքիայի վերահսկողության տակ: Այդ ժամանակահատվածում հրեաների քանակը կրկնակի աճել էր, մինչդեռ քրիստոնյաների և մահմեդականների հարաբերակցությունը մնացել էր նախկինի նման[8]:

1880 թվականին Պաղեստինի բնակչությունը հասավ 450 հազարի, որից 24 հազարը կազմում էին հրեաներ: Հրեաների մեծամասնությունը բնակվում էր 4 հիմնական քաղաքներում. Երուսաղեմ, որտեղ հրեաները կազմում էին 25 հազարանոց բնակցություն ունեցող քաղաքի գրեթե կեսը, Ցֆատ` 4 հազար, Տվերի` 2.5 հազար, Հևրոն` 800, Յաֆֆա` հազար, Հայֆա` 300: 19-րդ դարի վերջում Երուսաղեմը դարձավ Պաղեստինի կարևորագույն քաղաքը[8]:

Հրեական ներգաղթ

Թեոդոր Գերցլ, հանդիսանում է քաղաքական սիոնիզմի հեղինակը

Արտասահմանում ապրող հրեաների շրջանում միշտ էլ եղել է հայրենիք վերադառնալու և մայր հողում ապրելու ձգտումը: Նրանց նպատակն էր վերադառնալ Սիոն լեռան մոտ: Սկսած 12-րդ դարից` խաչակրաց արշավանքներից հետո, հերաների մոտ նոր շունչ առավ հայրենիք և սուրբ հեղ վերադառնալու ձգտումը: 1492 թվականին ներգաղթի նոր փուլ նկատվեց` պայմանավորված Իսպանիայից հրաների արտաքսումով: Ներգաղթյալները հիմնականում տեղավորվեցին Ցֆատում:

Պաղեստինի` Օսմանյան Թուրքիայի տիրապետության տակ եղած տարիներին տեղի ունեցավ ներգաղթի երեք խոշոր փուլեր:

18-րդ դարի սկզբին տեղի ունեցավ հրեաներին հայրենիք վերադարձնելու առաջին լուրջ փորձը` հայրենադարձության առաջին ալիքը: Արդյունքում Երուսաղեմում զգալիորեն մեծացավ քրիստոնյա բնակչության թվաքանակը: Հայրենադարձության կազմակերպիչը 1770-ական թվականներին հայրինիք վերադարձած Եհուդա Հասիդն էր, որի նախաձեռնությամբ բազմահազար հրեաներ վերադարձան Երուսաղեմ: Մինչև նրանց վերադառնալը Երուսաղեմում բնակվում էր 1200 հրեա, որոնցից 200-ը աշքենազներ էին: Սակայն վերադառնալուց անմիջապես հետո Հասիդը մահացավ: Նրա հետևորդների և պարտքերով ծանրաբեռնված աշքենազների միջև առաջացան տարաձայնություներ` աշքենազների սինագոգիայի այրման հետ կապված, և աշքենազների մեծ մասը հեռացավ քաղաքից: Այդ միջադեպից հետո հայրենադարձներ տեղավորվում էին Հևրոն, Ցֆատ և Տֆերիա քաղաքներում[8]:

Հաջորդ ալիքը (եբրայերեն՝ עלייה‎) սկսվեց 1881 թվականին, երբ հրեաները ստիպված փախուտի դիմեցին Արևմտյան Եվրոպայի տարբեր երկրներից[11]:

19-րդ դարի վերջին ի հայտ եկավ քաղաքական սիոնիզմի ուսմունքը, որի նպատակն էր ստեղծել հրեական պետականություն Իսրայելի տարածքում: Տեսության հիմնադիրը Թեոդոր Գերցլն է[12][13]: 1896 թվականին Գերցլը հրապարակեց իր «Հրեական պետականություն» գիրքը (գերմ.՝ Der Judenstaat),որում ներկայացրեց իր պատկերացումները հրեական պետականության մասին: 1897 թվականին նա գլխավորեց Առաջին համահրեական կոնգրեսը[14][15]:

Երկրորդ ալիքը` 1904—1914 թվականներին, սկսեց Քիշինովյան ջարդերից հետո: Գրեթե 40 հազար հրեաներ վերադարձան Պաղեստին[11]: Վերադարձածների մեծ մասը օրթոդոքս եկեղեցու հետևորդներ էին[16]: Երկրորդ ալիքի ժամանակ վերդարձածների մեջ կային նաև սոցիալիստներ, որոնք ստեղծեցին կիբուցի շարժումը [17]:

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Розен, 1998, էջ 12
  2. ↑ Йосеф Дрори. Иерусалим под властью Айюбидов и Мамлюков. — Тель-Авив: Открытый университет Израиля, 1998. — Т. 7. — С. 68. — 181 с. — (Иерусалим в веках).
  3. ↑ «Palestine: The Crusades» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-21-ին. Վերցված է 19 сентября 2007-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |datepublished= ignored (օգնություն)
  4. ↑ Розен, 1998, էջ 15-17
  5. ↑ Розен, 1998, էջ 18-19
  6. ↑ Розен, 1998, էջ 59
  7. ↑ Розен, 1998, էջ 19
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Израиль. Земля Израиля (Эрец-Исраэль). Исторический очерк՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
  9. ↑ Турция՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
  10. ↑ Лакер, 2000, էջ 65
  11. ↑ 11,0 11,1 «Immigration». Jewish Virtual Library (անգլերեն). The American-Israeli Cooperative Enterprise. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-21-ին. Վերցված է 12 июля 2007-ին. The source provides information on the First, Second, Third, Fourth, and Fifth Aliyot in their respective articles. The White Paper leading to Aliyah Bet is discussed here.
  12. ↑ Kornberg, 1993: «How did Theodor Herzl, an assimilated German nationalist in the 1880s, suddenly in the 1890s become the founder of Zionism?»
  13. ↑ Herzl, 1946, էջ 11
  14. ↑ «Chapter One: The Heralders of Zionism» (անգլերեն). Jewish Agency for Israel. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-21-ին. Վերցված է 12 июля 2007-ին.
  15. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Britannica» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  16. ↑ Stein, Leslie (2003), The Hope Fulfilled: The Rise of Modern Israel, Greenwood Press, էջ 88, ISBN 0275971414
  17. ↑ Romano, 2003, էջ 30
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պաղեստինը Օսմանյան կայսրության կազմում» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պաղեստինը_Օսմանյան_կայսրության_կազմում&oldid=5255696» էջից