Բորիս Վիան
.svg){kind=small}
Բորիս Վիան (ֆր.՝ Boris Vian մարտի 10, 1920[1][2][3][…], Վիլ-դ'Ավրե - հունիսի 23, 1959[1][2][3][…], Փարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[4]), ֆրանսիացի գրող, բանաստեղծ, ջազային երգիչ և երաժիշտ։ Հայտնի է մի շարք սկանդալային ստեղծագործություններով, որոնք իր կյանքի օրով մեծ աղմուկ էին բարձրացրել Ֆրանսիայում։ Օգտագործել է 24 գրական անուն, որոնցից մեկի տակ հանդես գալով (Վերնոն Սալլիվան) գրել է մի քանի դետեկտիվ երգիծանք և նուար-վեպեր։ Իր իրական անվան տակ գրել է բարձրորակ սյուրռեալիստական գրքեր (առավել հայտնի է "L'Écume des jours" («Առաջ դեպի երազանքներ») վեպը)։
Որպես երաժիշտ Վիանը մեծ դեր է խաղացել ֆրանսիական ջազի զարգացման գործում, Փարիզ հրավիրելով հայտնի ամերիկյան ջազմեններին և գրելով երաժշտական հոդվածներ։ Գրել է նաև ջազային երգեր և կոմպոզիցիաներ։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բորիս Վիանը ծնվել է 1920 թվականի մարտի 10-ին Փարիզից ոչ հեռու գտնվող Վիլ դը Ավրե քաղաքում։ Սովորել է Փարիզի կենտրոնական դպրոցում, որը ֆրանսիական լավագույն տեխնոլոգիական համալսարաններից էր։ Ինժեների դիպլոմ ստանալուց հետո աշխատել է Ֆրանսիայի ստանդարտիզացիայի ասոցացիայում, զուռահեռ զբաղվելով երաժշտությամբ և գրականությամբ։
1944 թվականին Վիանի հայրը սպանվում է իրենց տունը թալանած գողերի կողմից։
Գրել է 10 վեպ, որոնց թվում է նաև «Օրերի փրփուրը» հայտնի վեպը։ Ֆրանսերեն է թարգմանել Ռեյմոնդ Չանդլերի ստեղծագործությունները։ «Վերնոն Սալիվան» կեղծանվան տակ Վիանը հրապարակում է մի շարք ստեղծագործությունները Նուար ժանրում, որոնցից են «Ես կգամ թքելու ձեր գերեզմանների վրա», «Բոլոր մեռածները միագույն են», «Կանանց անհնար է հասկանալ», «Բոլոր տականքների վերջը տուր» վեպերը և «Շունը, ցանկությունը, մահը» պատմվածքը։ Այս կեղծանունը ստեղծվել է իր ընկերների՝ ջազ օրկեստրի անդամներ Սալիվանի և Վերնոնի անուններից։ Ըստ լեգենդի՝ «Վերնոն Սալիվանը» աֆրոամերիկացի էր, ում արգելել էին տպագրվել ԱՄՆ-ում չափազանց ազատ հայացքների համար, սակայն Վիանը որոշում է թարգմանել նրա ստեղծագործությունները, որոնց էլ իրենց հերթին մեծ հաջողություն են ունենում Ֆրանսիայում։
«Ես կգամ թքելու ձեր գերեզմանների վրա» առաջին վեպը իսկական իրարանցում առաջացրեց և միանգամից դարձավ բեսթսելլեր։ Մինչև հիմա այս գրքի վաճառված քանակը գերազանցում է Վիանի մյուս վեպերին։ Վեպը գրվել է նրա հրատարակիչ ընկերոջ խնդրանքով, որովհետև տպարանի գործերը հաջողություն չէին ունենում։ Չնայած այնուհետև վեպը սկսեցին համարել չափազանց համարձակ, վուլգար և նույնիսկ պոռնոգրաֆիկ ենթատեսքտ ունեցող։ Տպաքանակը այրեցին, բարոյական արժեքների ջատագովները շարժում սկսեցին ընդդեմ գրքի։ Հոգնելով պայքարել նրանց դեմ, Վիանը դադարեց հրապարակել ստեղծագործություններ այդ կեղծանունով։
1956 թվականին Վիանը Սեն-Տրոպեում բուժման կուրս է անցնում, քանի որ տառապում էր թոքերի այտուցով։ 1958 թվականին նյարդային խանգարում է ստանում։ 1959 թվականի հունիսի 23-ին Վիանը ներկա է գտնվում «Ես կգամ թքելու ձեր գերեզմանների վրա» գրքի հիման վրա նկարահանված ֆիլմի պրեմերային։ Այն նկարահանվել էր իր կամքին հակառակ։ Ֆիլմը ցուցադրվում էր «Պետի Մարբեֆ» դահլիճում, առավոտյան ժամը տասին։ Տասը րոպե անց Վիանը գլուխը դնում է աթոռի թիկնակին և կորցնում գիտակցությունը։ Մահանում է հիվանդանոց չհասած՝ այդպես էլ գիտակցության չգալով։ Բժիշկները արձանագրում են, որ Վիանի սիրտը չի դիմացել ֆիլմի պրեմիերայի հետ կապված հուզմունքի ալիքներին։ Հունիսի 27-ին տեղի է ունենում Վիանի հոգեհանգիստը։ Նա թաղված է Վիլ դը Ավրեում։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 NooSFere (ֆր.) — 1999.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118626787 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ https://actu.fr/societe/toussaint-ces-10-celebrites-enterrees-dans-des-cimetieres-des-hauts-de-seine_46066982.html
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 6,21 6,22 6,23 6,24 6,25 6,26 6,27 Bibliothèque nationale de France Record #13091689x // BnF catalogue général (ֆր.) — Paris: BnF.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բորիս Վիան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բորիս Վիան» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
- Մարտի 10 ծնունդներ
- 1920 ծնունդներ
- Հունիսի 23 մահեր
- 1959 մահեր
- Փարիզ քաղաքում մահացածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Սյուրռեալիստներ
- Ֆրանսիացի գրողներ
- Ֆրանսիացի երգիչներ
- Ֆրանսիացի ջազմեններ
- 20-րդ դարի բանաստեղծներ
- Ֆրանսիացի նկարիչներ
- Ֆրանսիացի թարգմանիչներ
- Ֆրանսիացի ճարտարագետներ
- Ֆրանսիացի դրամատուրգներ
- Ֆրանսիացի սցենարիստներ
- Ֆրանսիացի գրաքննադատներ
- Ֆրանսիացի կոմպոզիտորներ
- Ֆրանսիացի երաժիշտներ
- Ֆրանսիացի բանաստեղծներ
- Ֆրանսիացի արձակագիրներ
- Երաժշտական քննադատներ
- Ֆրանսիացի երգահաններ
- Ֆրանսիացի տղամարդ երգիչներ
- Ֆրանսիացի լրագրողներ
- Ֆրանսիացի փիլիսոփաներ
- Ֆրանսիացի արվեստագետներ
- Ֆրանսիացի դերասաններ
- Ֆրանսիացի գյուտարարներ
- Ֆրանսիացի վիպասաններ
- Ֆրանսիացի գիտա-ֆանտաստիկ գրողներ