(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Գերաս - Վիքիպեդիա Jump to content

Գերաս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գերաս
Գերաս, ատտիկական կարմիր պատկերի դետալ, գ. 480–470 մ.թ.ա., Լուվր
ՏեսակԱստված
ԵնթատեսակՏարիքի աստված
ԴիցաբանությունՀին հունական դիցաբանություն
Սեռարական
Հունական գրաձևΓがんまῆρας
Երևի համընկնում էՍենեկտուս
ՀայրՆիքս[1] կամ Էրեբուս[2]
ՄայրՆիքս[3]
 Geras Վիքիպահեստում

Հին հունական դիցաբանությունում Գերաս /ˈɪərəs/ (հին հունարեն՝ Γがんまῆρας), ծերության աստվածն էր։ Նրան պատկերում էին որպես փոքրիկ, կնճռոտ ծերուկ։ Գերասի հակառակը Հեբեն էր՝ երիտասարդության աստվածուհին։ Նրա Հռոմեական համարժեքը Սենեկտուսն էր։ Նա հայտնի է հիմնականում ծաղկամանների պատկերներից, որոնք ցույց են տալիս նրան հերոսի Հերակլեսի հետ. առասպելական պատմությունը, որը ոգեշնչել է այս պատկերները, կորել է։

Դիցաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Հեսիոդոսի՝ Գերասը այն բազմաթիվ որդիներից ու դուստրերից մեկն է, որոնց Նիքսը ծնել է պարթենոգենետիկ ճանապարհով[1]։ Այնուամենայնիվ, և՛ Հիգինուսը, և՛ Ցիցերոնը որպես հայր համարում են նաև Էրեբուսին՝ Նիքսի կնոջը[4][5]։

Տիտոնոսի առասպելում մահկանացու արքայազնը աստվածներից ստացել է անմահություն, բայց ոչ մշտական երիտասարդություն, ուստի, երբ ծերությունը հասավ նրան, նա շարունակում էր ծերանալ և փոքրանալ, բայց երբեք չմեռնել։ Ի վերջո Էոսը Տիթոնոսին վերածեց ցիկադայի[6]։ Հին հունական մի քանի ծաղկամաններում Գերասը պատկերված է կռվող Հերակլեսի հետ, թեև համապատասխան գրավոր առասպել չի պահպանվել։ Գերասը ներկայացված է որպես ծեր, կնճռոտ ճաղատ մարդ, ով ողորմություն է խնդրում[7]։

Փիլոստրատոսը պնդում էր, որ Կադիսի ժողովուրդը զոհասեղաններ է կանգնեցրել Գերասի և Թանատոսի համար[8]։

Գործառույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերասը, ինչպես մարմնավորված էր մարդկանց մեջ, ներկայացնում էր առաքինություն. որքան շատ «գերաս» էր ձեռք բերում մարդը, այնքան ավելի շատ «կլեոս» (փառք) և «արետե» (գերազանցություն և քաջություն) էր ձեռք բերում։ Հին հունական գրականության մեջ առնչվող «գերաս» (γέρας) բառը կարող է կրել նաև ազդեցության կամ իշխանության իմաստը. հատկապես այն, որ բխում է փառքից, գեղեցիկ արտաքինից և ուժից, որոնք ձեռք են բերվել մարտերում կամ մրցումներում հաջողությամբ։ Այս նշանակության նման կիրառությունները կարելի է գտնել Հոմերոսի «Ոդիսականում», որի ընթացքում տարբեր թագավորների կողմից ակնհայտ մտահոգություն կա այն «գերասների» վերաբերյալ, որոնք նրանք կփոխանցեն իրենց որդիներին իրենց անուններով[9]։ Մտահոգությունը զգալի է, քանի որ ենթադրվում է, որ այս ժամանակաշրջանում արքաները (օրինակ՝ Ոդիսևսը) կառավարել են ընդհանուր համաձայնությամբ՝ ճանաչելով իրենց հզոր ազդեցությունը, այլ ոչ թե ժառանգական միջոցներով[10][11]։ Հունարեն «γがんまῆρας» («գերաս») բառը նշանակում է «ծերություն» կամ այլ գրականության մեջ «մեռած մաշկ» կամ «օձի շլամ»; այս բառը անգլերեն բառերի արմատն է, ինչպիսին է «geriatric»[12]:

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Hesiod, Theogony 225
  2. Hyginus, Fabulae Preface; Cicero, De Natura Deorum 3.17
  3. Hesiod Θεογονία — 0700.
  4. Hyginus, Fabulae Preface
  5. Cicero, De Natura Deorum 3.17
  6. Homeric Hymn to Aphrodite 218 ff; Scholia on the Odyssey 5.1 Արխիվացված 2023-01-03 Wayback Machine
  7. Williams, Mark E., M.D (2016 թ․ հունիսի 22). The Art and Science of Aging Well: A Physician's Guide to a Healthy Body. University of North Carolina Press. էջ 137. ISBN 9781469627403.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  8. Philostratus, Life of Apollonius of Tyana 5.4
  9. «The Internet Classics Archive | The Odyssey by Homer». classics.mit.edu. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 4-ին.
  10. For an example of this, see Homer, The Odyssey, 24.33-34
  11. Thomas, C. G. (1966). «The Roots of Homeric Kingship». Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 15 (4): 387–407. ISSN 0018-2311. JSTOR 4434948.
  12. «Definition of GERIATRIC». Merriam-webster.com. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.