ՄԻԿՏԱ
ՄԻԿՏԱ | |
---|---|
Տեսակ | աշխարհաքաղաքական խումբ և կոալիցիա |
Անվանված է | Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ, Ինդոնեզիա, Հարավային Կորեա, Թուրքիա և Ավստրալիա |
ՄԻԿՏԱ (անգլ.՝ MIKTA — Mexico, Indonesia, South Korea, Turkey, Australia), հինգ երկրի՝ Մեքսիկայի, Ինդոնեզիայի, Հարավային Կորեայի, Թուրքիայի, Ավստրալիայի ոչ պաշտոնական միավորում, այսպես կոչված՝ «միջին տերությունների» միավորում[1]։
Կազմակերպությունը հիմնադրվել է 2013 թվականի սեպտեմբերին Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի 68-րդ նստաշրջանի շրջանակներում՝ Մեքսիկայի, Ինդոնեզիայի, Հարավային Կորեայի, Թուրքիայի և Ավստրալիայի արտաքին գործերի նախարարների մասնակցությամբ։ Նախաձեռնողը Հարավային Կորեան է։
ՄԻԿՏԱ-ի անդամ երկրները, այսպես կոչված՝ «միջին մակարդակի» տերություններն են, որոնք ներկայացնում են տարբեր տարածաշրջաններ։ Նրանք ՄԻԿՏԱ-ն ստեղծել են որպես ոչ ֆորմալ խորհրդատվական հարթակ՝ նպատակ ունենալով ամրապնդել իրենց դիրքերը միջազգային ասպարեզում և ստեղծել ինստիտուցիոնալ հիմք համատեղ միջպետական նախաձեռնությունների համար։
ԱԳ նախարարների մակարդակով ՄԻԿՏԱ երկրների առաջին հանդիպումը պաշտոնական ձևաչափով տեղի է ունեցել 2014 թվականի ապրիլի 13-14-ը Մեխիկոյում։ Այս հանդիպման արդյունքներով արտգործնախարարներն ընդունել են Հյուսիսային Կորեայի իրավիճակի վերաբերյալ համատեղ կոմյունիկեն և պայմանավորվել են հաջորդ հանդիպումն անցկացնել Հարավային Կորեայում։
Ստեղծման պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկբևեռ աշխարհակարգից բազմաբևեռ աշխարհին անցնելուց հետո միջին մակարդակի երկրների համար խնդրանք ներկայացվեց համաշխարհային քաղաքականության մեջ նոր դերակատարման համար։ Զարգացող երկրները միավորելու գաղափարը հիմնված էր տնտեսական աճի տեմպերի և տնտեսական զարգացման աճի չափանիշների վրա։ Փորձագետները ՄԻՆՏ-ը համարում են ՄԻԿՏԱ-ի ոչ պաշտոնական նախատիպը[2]։ Անվանումն առաջարկել է ամերիկյան Fidelity Investments ֆինանսական ընկերությունը 2011 թվականին, որի գաղափարը սատարել է ֆինանսական վերլուծաբան Ջիմ Օ'Նիլը, որը նախկինում հանդես էր գալիս ԲՐԻԿՍ-ում։ Մեքսիկան, Ինդոնեզիան, Նիգերիան և Թուրքիան, ունենալով նման տնտեսական ցուցանիշներ և քաղաքական շահեր, կարող էին միավորվել։ ՄԻԿՏԱ-ի անդամ են դարձել նախարարության բոլոր երկրները, բացի Նիգերիայից, դրա փոխարեն կազմակերպության անդամ են դարձել Ավստրալիան և Հարավային Կորեան։ Ավելի վաղ Goldman Sachs-ի վերլուծաբանները Մեքսիկային, Ինդոնեզիային, Հարավային Կորեային և Թուրքիային առանձնացրել էին, որոնք արդեն տասնմեկ խմբի անդամ էին՝ որպես միավորման պոտենցիալ գործընկերներ։ Արդյունքում 2013 թվականին կազմավորվեց ՄԻԿՏԱ-ի ոչ պաշտոնական կազմակերպությունը, որը ենթադրում էր մասնակից երկրների համագործակցությունը առևտրատնտեսական և քաղաքական-դիվանագիտական ոլորտներում։
Չնայած, որ ՄԻԿՏԱ-ի անդամ երկրները տարբերվում են մշակութային, սոցիալ-տնտեսական և աշխարհագրական իմաստով, նրանք ունեն ընդհանուր հատկություններ։ G20-ի անդամ բոլոր երկրները նման տնտեսական ներուժ ունեն և կիսում են միջազգային համագործակցության և կոոպերացիայի արժեքը գլոբալ հարցերի լուծման գործում[3]։
ՄԻԿՏԱ-ի մասնակից երկրների տնտեսական դիմանկար
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՄԻԿՏԱ-ի անդամները (բացի Ինդոնեզիայից) մտնում են ՀՆԱ-ի գծով երկրների վարկանիշի երկրորդ տասնյակի մեջ․
- Հարավային Կորեա — 14-րդը համաշխարհային տնտեսությունը ըստ ՀՆԱ-ի
- Ավստրալիա — 20-րդը համաշխարհային տնտեսությունը ըստ ՀՆԱ-ի
- Մեքսիկա — 11-րդը համաշխարհային տնտեսությունը ըստ ՀՆԱ-ի
- Ինդոնեզիա — 7-րդը համաշխարհային տնտեսությունը ըստ ՀՆԱ-ի
- Թուրքիա — 13-րդը համաշխարհային տնտեսությունը ըստ ՀՆԱ-ի
Նախագահություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՄԻԿՏԱ-ի նախագահները ամեն տարի հերթականությամբ փոխվում են[4]․
Թվական | Նախագահ |
---|---|
2014 | Մեքսիկա |
2015 | Հարավային Կորեա |
2016 | Ավստրալիա |
2017 | Թուրքիա |
2018 | Ինդոնեզիա |
2019 | Մեքսիկա |
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ՄԻԿՏԱ-ն գլոբալ կառավարման կառուցվածքի նոր տարր է
- MIKTA diplomacy: New dynamism or more of the same? Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
- ՄԻԿՏԱ-ի պաշտոնական կայքէջ
- ՄԻԿՏԱ-ն գլոբալ կառավարման կառուցվածքի նոր տարր է
- Համեմատական քաղաքականություն-քաղաքագիտության և միջազգային հարաբերությունների ամսագիր(չաշխատող հղում)
- Բիզնես թերթ
- Is MIKTA sustainable as a middle power grouping in global governance?
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «ՄԻԿՏԱ» հոդվածին։ |
|