Պաուլ Էռլիխ
Պաուլ Էռլիխ (գերմ.՝ Paul Ehrlich, մարտի 14, 1854[1][2][3][…], Strzelin, Պրուսիայի թագավորություն[4] - օգոստոսի 20, 1915[1][2][3][…], Բադ Հոմբուրգ, Գերմանական կայսրություն[4]), գերմանացի բժիշկ, իմունոլոգ, բակտերիոլոգ, քիմիկոս, քիմիաթերապիայի հիմնադիր։
Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է (1908)։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պաուլ Էռլիխը ծնվել է Սիլեզիայի Շտրելեն քաղաքում (այժմ Լեհաստանում է)։ Եղել է հրեական ապահով ընտանիքի չորրորդ երեխան, ընդ որում միակ տղան։ Հայրը` Իզմար Էռլիխը (1818-1898), ունեցել է օղեգործության արտադրամաս, որ նա ժառանգություն էր ստացել հորից` ունևոր առևտրական Հայման Էռլիխից (1784-1873)։ Մայրը` Ռոզա Վայգերտը (1826-1909), եղել է տնային տնտեսուհի։ Մոր զարմիկը` Կառլ Վայգերտը (1826-1909), ով ընդամենը ինը տարի էր մեծ Պաուլից, եղել է հայտնի ախտաբան և նպաստել Պաուլի գիտական հետաքրքրությունների զարգացմանը։
Պաուլ Էռլիխն աշխատել է բժշկական կենսաբանության, քիմիայի, փորձարարական ախտաբանության և թերապիայի բնագավառներում։ Նա բացահայտել է լեյկոցիտների տարբեր տեսակներ, ողնուղեղի դերը գրանուլոցիտների ձևավորման մեջ, տարորոշել է լեյկոզի առանձին տեսակներ և ստեղծել արյունաստեղծման դուալիստական տեսությունը (1880-1898)։ Այս նույն շրջանում նա բացահայտել է այսպես կոչված պարարտ բջիջները. առաջին անգամ հայտնագործել է արյուն-ուղեղային պատնեշի գոյությունը։ Առաջարկել է տուբերկուլոզի միկոբակտերիայի ներկման հատուկ մեթոդ, ինչպես նաև արյան ու հյուսվածաբանական սարքերի բազմագույն ներկման եղանակ։ Ստեղծել է արյան շիճուկի վերահսկան առաջին կայանը։ Պաուլ Էռլիխը արտահայտել է այն գաղափարը, որ իմունային ռեակցիաների համար պատասխանատու բջիջները մակերևույթին ունեն հակածիններ` հատուկ ռեցեպտորներ։ Այս միտքը մեծ դեր է խաղացել իմունոլոգիայի զարգացման բնագավառում և լիովին հաստատվել է։
Սկսած 1891 թվականից` Էռլիխը սկսել է մշակել ինֆեկցիոն հիվանդությունների բուժման եղանակը քիմիական նյութերի միջոցով։ Նա բացահայտել է, որ միկրոօրգանիզմները կայունություն են ձեռք բերում քիմիաթերապևտիկ նյութերի նկատմամբ։ Էռլիխին համաշխարհային հռչակ է բերել նրա մշակած «դեղամիջոց 606»-ը (սալվարսան), որը մեծ արդունավետությամբ է աչքի ընկել սիֆիլիսի բուժման համար։
1901 թվականին Պաուլ Էռլիխը սկսել է աշխատել չարորակ ուռուցքների խնդրի շուրջ։
Նա առաջարկել է կլինիկական պրակտիկայում անհրաժեշտ լաբորատոր կարևոր ռեակցիաներ։
Իլյա Մեչնիկովի հետ Նոբելյան մրցանակի է արժանացել իմունոլոգիայի ոլորտում կատարած աշխատանքների համար։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Satter H. Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Who Named It?
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Frankfurter Personenlexikon — 2014.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
- ↑ 5,0 5,1 Эрлих, Пауль (ռուս.) // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118529358 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1908 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
- ↑ https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/liebig-commemorative-medal.html
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 109.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Эрлих, Пауль». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - М. С. Шойфет Эрлих (1854–1915) // 100 великих врачей. — М.: Вече, 2008. — 528 с. — (100 великих). — 5000 экз. — ISBN 978-5-9533-2931-6
- Поль де Крайф (де Крюи). Охотники за микробами. Издательство: Молодая гвардия. Москва. 1957. Страниц :485.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պաուլ Էռլիխ» հոդվածին։ |
|
- Մարտի 14 ծնունդներ
- 1854 ծնունդներ
- Օգոստոսի 20 մահեր
- 1915 մահեր
- Գյոթինգենի համալսարանի դասախոսներ
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Ռոստոկի համալսարանի շրջանավարտներ
- Լայպցիգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ստրասբուրգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Գերմանացի բժիշկներ
- Գերմանացի գյուտարարներ
- Գերմանացի կենսաբաններ
- Գերմանացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Գերմանացի քիմիկոսներ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ