SIDA

File:Red Ribbon.svg, Roja AIDSê ku.png SIDA
instantia de: endemic disease[*], syndrome[*], pandemia, classe de maladias[*], symptom or sign[*]
subclasse de: human immunodeficiency virus infectious disease[*], acquired immunodeficiency[*], sexually transmitted infection[*], maladia
initio: 1959
Commons: AIDS

Le Syndrome de Immunodeficientia Acquirite (curte: SIDA; in anglese: Acquired Immunodeficiency Syndrome – AIDS) es un maladia que affice esseres human infectate per le virus de immunodeficientia human (curte: VIH, in anglese: HIV). SIDA es causate per le immunodepression causate per VIH, sub que le systema immunitari non plus pote presentar un responsa immunitari contra infectiones quotidian, specialmente infectiones tanto quotidian que lor menacia non es notate per gente in conditiones normal.

Non existe un vaccino o cura pro SIDA, ma il ha tractamentos que pote prolongar e meliorar le vita de un persona con SIDA. Tractamento antiretroviral reduce le mortalitate e morbiditate de VIH; ma iste pharmacos es dispendiose, e pro isto illos non es disponibile in nationes povre. Le sol strategia effective in luctar contra SIDA es le prevention del initial infection de VIH, specialmente con education sexual.

VIH e SIDA

Le VIH e le SIDA es cosas differente. In particular, SIDA non es transmissibile; es un symptoma del infection del virus, ma le virus es transmissibile mesmo si le symptoma de SIDA non es presente. Es possibile morir de SIDA mesmo quando le infection de VIH ha finite, proque le infection de VIH occide le lymphocytos de CD4 que attacca viruses; le morte del lymphocytos fini le infection de VIH, ma le SIDA progrede postea.

Transmission

VIH es transmittite per le contacto de un membrana mucose o le sanguine con un fluido corporal como sanguine, semine, fluido vaginal, fluido preseminal e lacte maternal. Le vector de transmission pote esser sexo anal, oral, o vaginal, un transfusion de sanguine, apos hypodermic contaminate, transmission inter matre e infante, como durante pregnantia, parto, allactamento, o altere exposition al fluidos contaminate.

A causa del transmissibilitate de VIH e le mortalitate de SIDA, e le possibilitate de esser transmittite per le persona infectate durante annos ante le apparition de symptomas, VIH/SIDA es categorisate como un epidemia. SIDA occide milliones de personas cata anno (specialmente in Africa subsaharan), e on crede que 33 milliones de personas es affligite per SIDA.

Symptomas

Le principal symptomas de SIDA es le resultatos de conditiones que normalmente non se disveloppa in personas con systemas immunitari functional. Iste conditiones usualmente es infectiones causate per bacterios, viruses, fungos e parasitos que es normalmente controlate per le elementos del systemas que VIH damna. Gratias al damno immunitari, infectiones opportunista es commun pro gente con SIDA, e le maladia affice quasi tote le systemas del corpore.

Personas con SIDA etiam ha un risco augmentate de disveloppar canceres como sarcoma de Kaposi, cancere cervical e lymphomas (canceres del systema immunitari). Additionalmente, personas con SIDA frequentemente ha symptomas systemic de lor infectiones como febres, sudation profuse, glandulas tumide, sensationes frigide, debilitate physic e perdita de massa corporal. Le specific infectiones opportunista disveloppate per patientes depende del prevalentia de infectiones in le area ubi illes vive.

Prognosis

Sin tractamento, le duration medie de superviventia post infection con VIH es estimate inter 9 e 11 annos, dependente del typo. Le duration medie de superviventia post diagnose in locos ubi tractamento non es disponibile varia inter 6 e 19 menses (variante inter studios); sin therapia antiretroviral, le morte usualmente occurre in un anno o minus. In areas ubi tractamento es possibile, le disveloppamento de THAMA como therapia effective contra infection de VIH e SIDA ha reducite le ration de morte de iste maladia per 80%, e ha elevate le duration de vita post le prime diagnose de un persona con VIH a circa 20 annos.

Como nove tractamentos es disveloppate e proque VIH ancora evolve contra iste nove tractamentos, le estimationes de superviventia ancora cambiara. Le majoritate de patientes mori de infectiones o malignitates associate con le fallimento progressive del systema immunitari. Le ration de progression varia largemente inter individuos e es afficite per plure factores como susceptibilitate del corpore, adjuta medic al functiones immunitari, co-infectiones e le typo de VIH.

Tractamento

Il ha essite dicite que solmente un vaccino pote stoppar le pandemia de SIDA proque un vaccino pote costar minus, ergo pote esser assatis economic pro nationes disveloppante, e proque un vaccino non require tractamentos quotidian. Totevia, post 30 annos de recerca, il ancora non ha un vaccino contra VIH ni un cura de SIDA. Le sol methodos de prevention es basate in evitar le exposition al virus, o si non possibile, un tractamento antiretroviral immediatemente post un exposition significante. Iste tractamento antiretroviral, post-exposition prophylaxis (o PEP), consiste de un plano de dosage alte durante quatro septimanas. PEP ha plure effectos incidental disagradabile, como diarrhea, nausea e fatiga.

Therapia antiviral

Hodie, tractamento de infection de VIH consiste de therapia antiretroviral multo active, o THAMA. THAMA ha essite multo beneficente a plure personas infectate con VIH ab su introduction in 1996 quando le forma de THAMA basate in inhibitores de protease initialmente deveniva disponibile. Optiones optime currente de THAMA include combinationes de al minus tres drogas que es membros de al minus duo typos de agente antiretroviral. Regimes typic consiste de duo inhibitores de transcriptase reverse analoge de nucleosido (in anglese NARTI: Nucleoside analog reverse transcriptase inhibitors). Proque le progression de VIH es plus rapide in juvenes que in adultos, e le parametros de laboratorios es minus predictive de risco pro progression de maladias, particularmente pro infantes juvene, recommendationes de tractamento es plus aggressive pro juvenes que pro adultos. In paises disveloppate ubi THAMA es disponibile, doctores evaluta le onere vital, le declino de CD4 e le voluntate del patiente pro determinar quando recommendar tractamento.

Le scopos de THAMA include melioration del qualitate del vita del patiente, un reduction in complicationes e reduction de VIH sub le limite basse de detection. Nonobstante, THAMA non cura le patiente ni preveni le retorno del maladia, e su retorno (quando le tractamento es stoppate) pote esser marcate de nivellos alte de VIH, frequentemente immun a THAMA. In ultra, "curar" un infection de VIH con THAMA require plus que le vita de un individuo. Nonobstante, plure individuos infectate per VIH ha monstrate notabile meliorationes in lor sanitate general e le qualitate de vita, lo que ha adjutate a reducer le morbiditate e mortalitate del maladia. In le absentia de THAMA, le progression de infection con VIH a SIDA occurre rapidemente, e le tempore medie de superviventia post disveloppar SIDA es solmente 9,2 menses. THAMA es credite de augmentar le tempore de superviventia con inter 4 e 12 annos.

Pro alcun patientes (que in certe areas pote esser plus que 50% de patientes), THAMA non attinge resultatos optime, a causa de intolerantia o effectos incidental del medication, therapia antiretroviral previe que non esseva effective, o infection con un typo de VIH que es resistente a drogas. Non-accession e non-perseverantia es le rationes principal proque le therapia es suboptime, ma le rationes pro non-accession e non-perseverantia varia. Principal problemas psychosocial include accesso limitate a adjuta medic, adjuta social inadequate, maladia psychiatric e misusage de drogas. Le regime de THAMA etiam pote esser complexe e pro isto difficile a executar, con numerose medicationes que debe esser ingerite frequentemente. Effectos incidental etiam discoragia le regimes de THAMA, como lipodystrophia, dyslipidaemia, diarrhea, resistentia a insulina, un elevation de riscos cardiovascular e defectos de nascentia. Finalmente, le drogas antiretroviral es multo car, e le majoritate del individuos infectate per VIH in le mundo non ha accesso a medicationes o tractamentos effective pro VIH o SIDA.

Stigma

Un filetto rubie es un imagine iconic del movimento mundial contra le SIDA.

Un stigma contra SIDA existe in tote le mundo. Illo se manifesta in plure manieras, como ostracismo, rejection social e discrimination; probas compulsive pro VIH sin consentimento o protection de confidentialitate; violentia contra personas infectate con VIH o personas credite de esser infectate con VIH; e le quarantena de personas infectate con VIH. Le violentia o le timor de violentia impedi plures qui alteremente probarea pro un infection de VIH, de retornar pro apprender le resultatos, o obtener tractamento. Isto cambia lo que pote esser un maneabile maladia chronic in un pena de morte, e perpetua le propagation de VIH.

Le stigma contra SIDA pote esser dividite in iste tres categorias:

• Stigma instrumental – un reflexion del timor e apprehension que es associate con omne maladia mortal e transmissibile;
• Stigma symbolic – le uso de SIDA pro promover attitudes re le gruppos social o stilos de vita percipite que esser associate con le maladia; e
• Stigma de cortesia – stigmatisation de personas connectite con VIH, SIDA, o personas infectate con VIH.

Frequentemente, le stigma contra SIDA es exprimite in conjunction con un o plus altere stigmas, particularmente le stigmas de homosexualitate, bisexualitate, promiscuitate, prostitution e uso de drogas. In plure nationes disveloppate, il ha un association inter SIDA e homosexualitate o bisexualitate, e iste association es correlatate con nivellos elevate de prejudicio sexual, como aggression anti-homosexual.

Referentias

Nota

Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in espaniol. Le articulo original se trova a es:SIDA, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.