1963
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1963 (MCMLXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye mardio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 963ma yaro di la duesma yarmilo, la 63ma yaro di la 20ma yarcento, e la 4ma yaro di la yari 1960a.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 16ma di junio - En Sovietia, lansesas spaconavo Vostok 6, portante Valentina Tereshkova, unesma muliero e unesma civilo en spaco.[1]
- 19ma di junio - Sovietiana kosmonauto Valentina Tereshkova retrovenas ek kosmo.
- 16ma di novembro - Sovietia lansas Venera 3 vers Venuso, l'unesma kosmoprobilo qua vizitos altra planeto.
- 5ma di agosto - Usa, Unionita Rejio e Sovietia signatas transakto por abnegar atomala testi.
- 18ma di oktobro - México selektesas kom eventeyo por l'Olimpiala Ludi di 1968.
- 22ma di januaro - Charles de Gaulle de Francia, e Konrad Adenauer de West-Germania signatas pakto di Elysée, o la Pakto pri Amikeso, qua finas historiala rivalesi inter la du landi.
- marto - Hungaria amnestias la rebeli de la revolto di 1956.
- 4ma di marto - En Francia quar homi judiciesas a morto pro atento kontre prezidanto Charles de Gaulle.
- 7ma di aprilo - Yugoslavia proklamas esar socialista republiko e Josip Broz Tito esas nominita kom dumviva prezidanto.
- 21ma di junio - Paulus la 6ma elektesas papo.
- 26ma di julio - En Yugoslavia, Skopje, dum severa ter-tremo, perisas plu kam 1.000 homi.
- 8ma di agosto - En Unionita Rejio maskita banditaro haltigas treno de Glasgow a London e raptas 2.6 milioni pundi.[2]
- 9ma di oktobro - En Italia digo che Vaiont ruptesas, e plu kam 2.000 homi perdas lia vivi.
- 14ma di novembro - Volkanal erupto en Islando kreas nova insulo, Surtsey.
- 11ma di junio - Budista monako Thich Quang kombustas su kom protesto kontre la politiko dal prezidanto Ngo Dinh Diem en Saigonana strado.
- 22ma di julio - Sarawak ganas autonomeso.
- 13ma di januaro - Stato-stroko en Togo. Prezidanto Sylvanus Olympio mortigesas.
- 13ma di januaro - Finas la revolto en Katanga, Demokratial Republiko Kongo. Moïse Tshombe, rebela chefo di Katanga, abandonas Élisabethville, nuna Lubumbashi.
- 25ma di mayo - En Etiopia, Addis Ababa, l'Organizuro pri Afrikana Uniono fondesas.
- 15ma di septembro - Ahmed Ben Bella divenas prezidanto di Aljeria.
- 1ma di oktobro - Nigeria divenas republiko.
- 12ma di decembro - Kenia nedependanteskas de Unionita Rejio.
- 11ma di januaro - En Usa, Los Angeles, apertesas Whisky a-go-go, l'unesma diskoteko en la mondo.
- 9ma di februaro - Aeroplano Boeing 727 flugas unesmafoye.
- 29ma di novembro - Aviono Douglas DC-8 de Trans-Canada Airlines kolizionas pos komecar flugado en Montreal, Kanada. L'acidento produktas 118 morti.[3]
- 21ma di marto - Karcero Alcatraz apud San Francisco klozesas.
- 28ma di agosto - En Washington DC Martin Luther King pronuncas lua famoza diskurso: "Me havas la revo, ke ula-die mea quar filii vivos en naciono ube li ne evaluesos pro lia koloro di pelo, ma pro lia forteso etikala!".[4]
- 22ma di novembro - En Usa, Texas, urbo Dallas John F. Kennedy asasinesas.[5]
- 24ma di novembro - Lee Harvey Oswald, suspektita kom asasininto di John F. Kennedy, ocidesas da Jack Rubistein.[6]
Naski
[redaktar | redaktar fonto]
- 4ma di januaro - May-Britt Moser, Norvegiana neurociencistino e profesorino, Nobel-laureato
- 19ma di januaro - Caron Wheeler, Britaniana kantistino (Soul II Soul)
- 23ma di januaro - Elvira Lindo, Hispan aktorino e skriptisto
- 27ma di januaro - Moana Carcasses Kalosil, chefministro di Vanuatu
- 2ma di februaro - Andrej Kiska, prezidanto di Slovakia
- 17ma di februaro - Michael Jordan, Usana basketbalisto
- 19ma di februaro - Seal, Usana kantisto
- 20ma di februaro - Charles Barkley, Usana basketbalisto
- 1ma di marto - Thomas Anders, Germana kantisto (Modern Talking)
- 2ma di marto - Anthony Albanese, chefministro di Australia
- 3ma di marto - Haltmaagiyn Battulga, prezidanto di Mongolia
- 11ma di marto - Marcos Pontes, Brazilian astronauto
- 12ma di marto - Joaquim Cruz, Braziliana sportisto
- 13ma di marto - Fito Páez, Arjentiniana kantisto
- 20ma di marto - Andrei Sokolov, Rusa shakoludisto
- 22ma di marto - Martín Vizcarra, prezidanto di Peru
- 27ma di marto - Quentin Tarantino, Usan aktoro, filmifisto e cinem-skriptisto
- 30ma di marto - Cahiagiyn Elbegdorj, prezidanto e chefministro di Mongolia
- 6ma di aprilo - Rafael Vicente Correa, prezidanto di Equador
- 8ma di aprilo - Julian Lennon, Britaniana kantisto, filiulo di John Lennon
- 10ma di aprilo - Doris Leuthard, prezidanto di Suisia
- 13ma di aprilo - Garri Kasparov, Rusa shakoludisto
- 15ma di aprilo - Beata Szydło, chefministro di Polonia
- 18ma di aprilo - Mike Mangini, Usana muzikisto (Dream Theater)
- 24ma di aprilo - Charlot Salwai, chefministro di Vanuatu
- 26ma di aprilo - Jet Li, Chinian aktoro
- 5ma di mayo - James LaBrie, Kanadana muzikisto e kantisto (Dream Theater)
- 6ma di mayo - Eddy Balancy, prezidanto di Maurico
- 25ma di mayo - Mike Myers, Kanadan aktoro
- 26ma di mayo - Merethe Lindstrøm, Norvegiana skriptisto
- 31ma di mayo - Viktor Orbán, chefministro di Hungaria
- 2ma di junio - Bernard Cazeneuve, chefministro di Francia
- 9ma di junio - Johnny Depp, Usan aktoro
- 13ma di junio - Félix Tshisekedi, prezidanto di Demokratial Republiko Kongo
- 17ma di junio - Temir Sariyev, chefministro di Kirgizistan
- 18ma di junio - Rumen Radev, prezidanto di Bulgaria
- 24ma di junio - Sühbaatarin Batbold, chefministro di Mongolia
- 25ma di junio - George Michael, Angla kantisto, kompozisto e muzikisto (m. 2016)
- 29ma di junio - Anne-Sophie Mutter, Germana violinisto
- 17ma di julio - Rejulo Letsie la 3ma di Lesotho
- 18ma di julio - Martín Torrijos Espino, prezidanto di Panama
- 24ma di julio - Karl Malone, Usana basketbalisto
- 25ma di julio - Ruslan Adjiyev, Kirgiziana futbalistulo
- 30ma di julio - Antoni Martí Petit, chefministro di Andora (m. 2023)
- 31ma di julio - Fatboy Slim, (Norman Cook), Angla muzikisto e disk-jokeo
- 9ma di agosto - Whitney Houston, Usana kantistino (m. 2012)
- 11ma di agosto - Nausicaa Marbe, Rumana-Nederlandana skriptisto e jurnalisto
- 12ma di agosto - Ochirin Demberel, Mongoliana boxisto
- 13ma di agosto - Sridevi, Indian aktorino (m. 2018)
- 14ma di agosto - Karen Karapetyan, chefministro di Armenia
- 21ma di agosto - Rejulo Mohammed la 6ma di Maroko
- 22ma di agosto - Tori Amos, Usana kantistino
- 23ma di agosto - Glória Pires, Brazilian aktoro
- 25ma di agosto - Miro Cerar, chefministro di Slovenia
- 28ma di agosto - Lester Speight, Usana ludisto di futbalo, luktisto ed aktoro
- 21ma di septembro - Carmen Machi, Hispana televizion-aktorino
- 22ma di septembro - Jiří Doležal, Chekoslovakiana e Cheka hokeisto
- 2ma di oktobro - Maria Ressa, Filipinana jurnalistino, Nobel-laureato
- 3ma di oktobro - Vasile Tarlev, chefministro di Moldova
- 10ma di oktobro - Lassina Zerbo, chefa ministro di Burkina Faso
- 13ma di oktobro - Baqıtjan Sağıntayev, chefministro di Kazakstan
- 20ma di oktobro - Iurie Leancă, chefministro di Moldova
- 20ma di oktobro - Domingos Simões Pereira, chefministro di Guinea-Bisau
- 24ma di oktobro - Josignacio, Kubana piktisto
- 28ma di oktobro - Eros Ramazzotti, Italiana pop-kantisto
- 30ma di oktobro - Gilberto Milos, Braziliana shakoludisto
- 31ma di oktobro - Dunga, Braziliana futbalisto e futbal-entrenisto
- 1ma di novembro - Rick Allen, Britaniana muzikisto (Def Leppard)
- 2ma di novembro - Jonas Gardell, Sueda skriptisto
- 2ma di novembro - Borut Pahor, chefministro di Slovenia
- 5ma di novembro - Yair Lapid, chefministro di Israel
- 6ma di novembro - Oñdasın Orazalïn, Kazakstanana politikisto
- 14ma di novembro - Mihail Krasenkov, Rusa shakoludisto
- 22ma di novembro - Miroslav Holenda, Chekoslovakiana hokeisto (m. 2014)
- 9ma di decembro - Zurab Zhvania, chefministro di Gruzia (m. 2005)
- 12ma di decembro - Juan Carlos Varela, prezidanto di Panama
- 16ma di decembro - Viorica Dăncilă, chefministrino di Rumania
.jpg)
- 18ma di decembro - Brad Pitt, Usan aktoro
- 18ma di decembro - Pierre Nkurunziza, prezidanto di Burundi (m. 2020)
- 24ma di decembro - Naja Marie Aidt, Dana skriptistino
- 26ma di decembro - Lars Ulrich, Dana muzikisto (Metallica)
- 29ma di decembro - Ulf Kristersson, chefministro di Suedia
- (o 1962) Ismail Haniya, Palestinana politikisto (m. 2024)
- Temir Sariyev, chefministro di Kirgizistan
- Mikhail Evstafiev, Rusa piktisto
Morti
[redaktar | redaktar fonto]
- 13ma di januaro - Sylvanus Olympio, prezidanto di Togo (n. 1902)
- 30ma di januaro - Francis Poulenc, Franca kompozisto e pianisto (n. 1899)
- 6ma di februaro - Abd el-Krim, chefo di Republiko Rif (n. 1882 o 1883)
- 11ma di februaro - Sylvia Plath, Usana poetino e novelisto (su-ocido) (n. 1932)
- 18ma di februaro - Fernando Tambroni-Armaroli, chefministro di Italia (n. 1901)
- 28ma di februaro - Rajendra Prasad, unesma prezidanto di India (n. 1884)
- 4ma di marto - William Carlos Williams, Usana skriptisto (n. 1883)
- 11ma di marto - Ignat Bednarik, Rumana piktisto (n. 1882)
- 9ma di aprilo - Xul Solar, Arjentiniana piktisto (n. 1887)
- 23ma di aprilo - Ichak Ben-Zvi, prezidanto di Israel (n. 1884)
- 6ma di mayo - Tódor Kármán, Hungara matematikisto (n. 1881)
- 11ma di mayo - Herbert Spencer Gasser, fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1888)
- 3ma di junio - Papo Ioannes la 23ma (n. 1881)
- 9ma di junio - Jacques Villon, Franca piktisto (n. 1875)
- 1ma di julio - Camille Chautemps, chefministro di Francia (n. 1885)
- 23ma di julio - Alexandr Gerasimov, Rusa piktisto (n. 1881)
- 31ma di agosto - Georges Braque, Franca piktisto (n. 1882)
- 1ma di septembro - Ernst Wetter, prezidanto di Suisia (n. 1877)
- 4ma di septembro - Robert Schuman, chefministro di Francia, "patro dil Europana Uniono" (n. 1886)
- 11ma di oktobro - Suzanne Duchamp, Franca piktistino e skultistino (n. 1889)
- 11ma di oktobro - Édith Piaf, Franca kantisto (n. 1915)
- 11ma di oktobro - Jean Cocteau, Franca poeto (n. 1889)
- 2ma di novembro - Ngo Dinh Diem, prezidanto di Sud-Vietnam (n. 1901)
- 4ma di novembro - Pascual Ortiz Rubio, prezidanto di Mexikia (n. 1877)
- 22ma di novembro - John F. Kennedy, prezidanto di Usa (n. 1917)[5]
- 22ma di novembro - Aldous Huxley, Angla skriptisto (n. 1894)
- 22ma di novembro - C. S. Lewis, Angla skriptisto (n. 1898)
- 24ma di novembro - Lee Harvey Oswald, asasininto di John F. Kennedy (n. 1939)[6]
- 5ma di decembro - Huseyn Shaheed Suhrawardy, chefministro di Pakistan (n. 1892)
- 12ma di decembro - Theodor Heuss, prezidanto di West-Germania (n. 1884)
- 25ma di decembro - Tristan Tzara, Rumana poeto (n. 1896)
- 28ma di decembro - Paul Hindemith, Germana kompozisto (n. 1895)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Eugene Paul Wigner, Maria Goeppert-Mayer, J. Hans D. Jensen
- Kemio: Karl Ziegler, Giulio Natta
- Fiziologio o Medicino: John Carew Eccles, Alan Lloyd Hodgkin, Andrew Fielding Huxley
- Literaturo: Giorgos Seferis
- Paco: Internaciona Komitato di Reda Kruco, Ligo dil Societati di Reda Kruco
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1963: Soviets launch first woman into space - Publikigita da BBC. URL vidita ye 18ma di oktobro 2016.
- ↑ 1963: Train robbers make off with millions - Publikigita da BBC. URL vidita ye 18ma di oktobro 2016.
- ↑ 1963: Canadian air disaster kills 118 - Publikigita da BBC. URL vidita ye 29ma di oktobro 2016. Idiomo: Angla.
- ↑ 1963: King's dream for racial harmony - Publikigita da BBC. URL vidita ye 21ma di julio 2016. Idiomo: Angla.
- ↑ 5,0 5,1 1963: Kennedy shot dead in Dallas - Publikigita da BBC. URL vidita ye 18ma di oktobro 2016.
- ↑ 6,0 6,1 1963: Kennedy 'assassin' murdered - Publikigita da BBC. URL vidita ye 18ma di oktobro 2016.