Granda purigo

Granda purigo esis periodo en historio di Soviet-Uniono kun expanso di teroro. Ol facesis da NKVD, e viktimi – milioni di homi. Kom komenco dil purigo on konsideras la mortigo en 1934 di Sergei Kirov, e kom fino di ol la yaro 1939. Per impero da Stalin on mortigis preske omna membri di partiso di Lenin, alta oficiri di Red-Armeo. Sinonimo dil periodo esis Nikolai Yejov (ca tempo nomesis neformale yejovizna), qua pro sua krueleso e basa staturo, lu surnomesis sangoza gnomo. Kom chefo di NKVD, il esis un ek la precipua exekutero di Stalinala imperi de 1936 til 1938. Ye la 30ma di julio 1937 ilu lansis impero nombro 00447, pri grandanombra mortigo di kontre-Sovietiana elementi. To signifikis 700 mil verdikti di mortopuniso e cirkume 1,5 milion enkarcerigi.

Stalin ne limitizis mortigi nur ad opozinti politikala (vera o ne) di Sovietia. Il invitis a Moskva chefi di komunista partisi de altra stati (exemple Polonia, Yugoslavia, Hungaria, Rumania, Finlando, Chinia, Mexikia, Korea) ed imperis lua mortigo od aresto.

Depos arestado, brutala questionado e mortigo di Yejov, ilua sucedanto kom chefo di NKVD divenis Lavrenti Beria, Gruziano naskinta en diasporo en islamala Abhazia. Kom homo di Stalin e kom nova chefo duktis sua privata batalio kontre Abhazi diplasinta li (a RSS Kirgizia e RSS Kazakstan) e koloniiginte Abhazia per Gruzi. Tamen precipua taski di Beria dum finala periodo di granda purigo e sequanta yari esis riorganizo di gulagi, deportadi di stranjera nacionani (inkluzite plu kam 1 milion Poloni) a esto di Soviet-Uniono ed imperis lua mortigo, exemple en la Masakro en Katin.