zîl

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ziːl/
• Jihevqetandin: zîl

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zîl	zîl
Îzafe	zîla	zîlên
Çemandî	zîlê	zîlan
Nîşandera çemandî	wê zîlê	wan zîlan
Bangkirin	zîlê	zîlino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zîlek	zîlin
Îzafe	zîleke	zîline
Çemandî	zîlekê	zîlinan

zîl mê

1. (ziman) zimanê marî (yan wek yê marî)

Herwiha

• zîlik
• zîlk

Bide ber

• zal
• zel
• zil

Werger

• Almanî: ^?Ausläufer → de m, ^?Läutwerk, ^?Schößling → de
• Erebî: ^?إبرة‎ → ar
• Farisî: ^?جوانه‎ → fa, ^?گیاهان بهاری‎, ^?نیش مار‎
• Îngilîzî: ^?aculeus → en, ^?bell → en
• Tirkî: bızır → tr, cücük → tr, klitoris → tr, oğulcuk → tr, zil → tr, ^?tiz → tr, ^?ayak otu, ^?dığdığının dığdığı, ^?dılak → tr

Navdêr 2

zîl mê

1. zengil, zeng, çeng, zingil, ceres

Herwiha

• (Lêker) zîl lê dan
• (Navdêr) zîllêdan

Jê

• zîllêder

Werger

• Tirkî: zil → tr

Navdêr 3

Zîla pîvazê.

zîl mê

2. aj, kat, bişkoj

Bikaranîn

• (Lêker) zîl dan
• (Navdêr) zîldan
• (Rengdêr) zîldayî

Jê

• bêzîl
• bêzîlî
• bêzîlîtî
• bêzîltî
• bizîl
• bizîlî
• bizîlîtî
• bizîltî
• zîldar
• zîldarî
• zîldarî
• zîldarîtî
• zîldartî

• zîlder
• zîlderî
• zîlderîtî
• zîldertî
• zîldêr
• zîldêrî
• zîldêrî
• zîldêrîtî
• zîldêrtî
• zîlik
• zîlikî
• zîlk
• zîlkî

Etîmolojî

Belkî ji ermenî [Peyv?] çil/cil yan jî ya ermenî ji kurdî ye, çawa be jî, herdu ji proto-hindûewropî *ġī- (“zîl dan”).

Bi zaravayên din

• Soranî: چووزەرە‎ (çûzere), چەکەرە‎ (çekere)

Werger

• Almanî: Trieb (nêr; die ~e), Schössling (nêr; die ~e), Spross (nêr; die Sprosse, des Sprosses)
• Fînî: verso → fi
• Fransî: germe → fr n, pousse → fr m, bourgeon → fr m
• Holendî: scheut → nl, spruit → nl
• Îngilîzî: sprout → en
• Îtalî: germoglio → it m
• Rusî: отросток росток, побег → ru (pobeg)
• Spanî: brote → es m, retoño → es m, renuevo → es m
• Swêdî: skott (stamdel)
• Tirkî: filiz → tr

Navdêr 4

zîl mê

1. cemse, tirimpêlên eskeran yên mîna kamyonan lê biçûktir

Navdêr 5

zîl nêr

1. (parçe) Guhartoyeke zûl.

Navdêr 6

Zîl.

zîl zayend pêwîst e (z=m: mê, z=n: nêr, z=mn: mê û nêr, z=nt: nêtar)

2. Endamekê mêşa hingiviye ku pê bi mirovî ve dide.

Werger

• Îngilîzî: stinger → en
• Tirkî: arı iğnesi

Hoker

zîl

1. zêde, gelek, pirr
   • Sala çûyî Hîlton xanimê zîl serxweş trimbêl ajotibû û hatibû girtin. Tu nabê dilê polîs û hakiman pê dişewite û wê bi şert berdidin ku carek din bi serxweşî tribêlê najo. Lê xuyaye kurmê şîrî heta pîrî ye û Parîs xanim cardin bi serxweşî daye ser rê û gaz daye trimbêlê. — (Lotikxane.com, 5/2007)