(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Lîsteya zanyarên kurd - Wîkîpediya Here naverokê

Lîsteya zanyarên kurd

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.

Ev lîsteya zanyarên kurd ên di dîrokê de ye.[1]

Di dîrokê de her gav di nav gelê kurd de bi taybetî pê îslamê re gellek zanistvan, fîlozof, helbestvan, endezyar, bijîşk û alimên mezin derketine[2][3][4] ji vana yên herî naskirî[5] û pirtûk nivîsandinin û li dû xwe berhem hîştînin di lîstê de cîh girtine.[6][7]

Sedsala 7, 8 û 9an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 7, 8, 9an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Cabanê Kurdî ? - 690 ? Bakurê Kurdistanê Alim û Sehabe
Meymûnê Kurdî ? - ? Bakurê Kurdistanê Sehabe
Ziryab 789 - 857 Başûrê Kurdistanê Stêrnas, Erdnas û Dengbêj
Baba Raxî Hemedanî ? - 848 Rojhilat Helbestvan
Dînewerî 820 - 896 Rojhilat Dîroknas , Stêrnas, Bîrkar
Îbn Quteybe 828 - 889 Rojhilat Dîroknas û Alim
Bassamê Kurdî 800 ? - ? ? Helbestvan
Îbrahîmê Mewsilî 742 - 804 Bakur Stranbêj
Şêx Xelîlê Kurdî ? - 750 ? Mutesevif
Îsheqê Mewsilî 767 - 850 Başûr Muzîknas

Sedsala 10an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 10an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Eliyê Lokerî ? -? ? Helbestvan
Qalî 918 - 968 Bakurê Kurdistanê Wêjevan, Gerok, Hedîsvan û Zimannas
Îbn Kec ? ? Alim
Ebû Ebdullahê Muqrî ? - 976 Rojhilata Kurdistanê Alim
Ebdulsemedê Babek 972 - 1019 Bakurê Kurdistanê Helbestvan

Sedsala 11an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 11an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Baba Tahirê Uryan 944? - 1019 Rojhilata Kurdistanê Fîlozof, Helbestvan
Eliyê Herîrî 1009 - 1077 Bakur Alim û Helbestvan
Ebûlwefayê Kurdî 1026 - 1107 Başûr Mutesevif
Ebdulqadirê Geylanî 1078 - 1166 Rojhilat Alim û Nivîskar
Şêx Mûsê Ezûlî 1077 - 1164 Bakur Alim û Helbestvan
Şêx Fexrê Adiyan ? - ? ? Fîlozof
Eynelqudatê Hemedanî 1098 - ? Rojhilat Fîlozof
Îbn Dînar ? - ? Bakûr Fîlozof û Bijîşk
Ehmed Eşnehî 1058 - 1121 ? Alim
Ebûbekirê Şaşî 1037 - 1113 Bakur Alim û Nivîskar
Mawerdî 974 - 1058 Îraq Hedîsvan, Fiqihzan û Hiqûqnas
Eliyê Hekarî 1019 - 1093 Başûr Hedîsvan

Sedsala 12an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 12an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Şehre Dîneweriye 1091 - 1179 Sûrî Hedîsvan û Wêjevan
Behaedînê Şedad 1145 - 1234 Rojava Dîroknas, Nivîskar û Alim
Cakîrê Kurdî 1155 - ? Başûr Alim
Îsmaîlê Cizîrî 1153 - 1233 Bakur Matematîknas, Endazyar û Fizîknas
Amîdî 1156 - 1233 Bakur Fîlozof, Nivîskar û Alim
Emerê Suhrewerdî 1145 - 1234 Rojhilat Fîlozof
Ebdulqadirê Suhrewerdî 1097 - 1168 Rojhilat Alim
Elî îbn Elesîr 1160 - 1233 Rojava Dîroknas
Îbnûl Ezraq 1116 - 1176 Bakûr Dîroknas
Macîdê Kurdî ? - 1166 Bakur Alim
Şihabedînê Suhrewerdî 1155 - 1191 Rojhilat Fîlozof
Ziyaedînê Hekarî ? - 1189 Bakur Alim
Mecdedîn îbn Elesîr 1149 - 1210 Bakur Zimannas û Wêjevan
Diyadîn îbn Elesîr 1163 - 1239 Bakur Nivîskar
Mubarek Mistewfî 1169 - 1239 Başûr Dîroknas
Îbn Cewzî 1116 - 1201 - Dîroknas, Bijîşk û Alim
Nîzamî Gencewî 1141 - 1209 Îran Fîlozof û Helbestvan
Şêx Ebdulezîzê Geylanî ? - ? - Alim
Selahedînê Eyûbî 1138 - 1193 - Pêşeng û Sosyolog
Ehmed Şerefedîn 1162 - 1234 Başûr Nivîskar
Kemaledînê Yûnis 1156 - 1241 Başûr Stêrnas, Matematîknas, Hedîsvan, Fiqihzan

Sedsala 13an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 13an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Ebûlfida 1273 - 1331 Rojava Stêrnas, Dîroknas û Erdnas
Îbn Xelikan 1211 - 1282 Rojava Alim, Nivîskar û Dîroknas
Şemsedînê Şehrezûrî 1250 - 1288 ? Başûr Fîlozof, Bijîşk, Dîroknas
Zahidê Gîlanî 1216 - 1301 Îran Alim
Îbn Selahê Kurdî 1181 - 1245 Başûr Alim
Siracedînê Ûrmewî 1198 - 1283 Rojhilat Alim û Fîlozof
Fexredînê Exlatî ? - ? Bakur Stêrnas
Îbrahîmê Xelatî 1242 - 1322 Bakur Kîmyager
Sefiyedînê Erdebîlî 1252 - 1334 - Mutesevif
Zahidê Gîlanî 1216 - 1301 - Alim û Mutesevif
Îsa Kurdî ? - 1267 Sûrî Alim
Hisamedînê Çelebî 1225 - 1284 Rojhilat - Tirkiye Alim
Sefiyedînê Ûrmewî 1216 - 1294 Rojhilat Muzîknas
Îbn Teymiye 1240 - 1307 Bakur Olnas û Fîlozof
Îzedînê Erbîlî 1190 - 1262 Bakur Felsefevan
Îbn Hacîb 1174-1248 Misir Fiqihzan

Sedsala 14an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 14an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Ciweyriye 1305 - 1385 ? Alime
Esma Xatûna Hekarî 1315 - ? Bakur Hedîsvan
Zeynûdînê Iraqî 1325 - 1404 Başûrê Kurdistanê Alim
Îbn Cezerî 1350 - 1429 Bakur Dîroknas û Hedîsvan û Tefsîrvan
Mele Perîşan 1356 - 1416 Rojhilat Helbestvan
Şêx Tahirê Kurdî ? - ? Bakur Alim û Zanyar
Tajdînê Kurdî ? - 1350 Bakur Alim
Ûm Muhemmed ? - ? Bakur Hedîsvan
Ehmedê Herîrî ? - 1405 Başûr Alim
Ehmedê Suhrewerdî ? - 1320 Rojhilata Kurdistanê Xetat

Sedsala 15an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 15an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Mehmûdê Kurdî ? - ? ? Dahêner
Melayê Batê 1417 - 1491 Bakur Helbestvan, Wêjevan û Nivîskar
Mele Guranî 1410 - 1488 Bakur Alim
Mele Serhengê Zaxoyî ? - ? Başûr Nivîskar û Helbestvan
Mîna ? - ? ? Helbestvan
Ebdulqadirê Kurdî ? - 1491 Sûrî Alim
Axayê Bêdarî ? - ? ? Helbestvan
Mele Mensûrê Girgaşî ? - ? Başûr Alim û Helbestvan
Îdrîsê Bidlîsî 1452 - 1520 Bakur Dîroknas û Siyasetmedar
Emetullah ? -? ? Zanyara Olê
Muhemmedê Hesenê Kurdî (El Kurdiye) 1379 - 1439 - Alim
Yaqûb Beg ? - ? Bakur Helbestvan

Sedsala 16an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 16an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Eliyê Teremaxî 1591 - 1653 Bakurê Kurdistanê Zimannas, Nivîskar û Wêjevan
Nefî 1572 - 1635 Bakur Helbestvan
Ehmedê Textî ? - 1640 ? Helbestvan
Şerefxanê Bedlîsî 1543 - 1603 Bakur Dîroknas
Şukriyê Bedlîsî ? - ? Bakur Dîroknas û Helbestvan
Mewlana Ebûlfezl Muhemmed ? - 1574 Bakur Dîroknas
Melayê Cizîrî 1570 - 1640 Bakur Alim, Wêjevan, Helbesvan
Mele Taha 1560 - ? Bakur Alim û Helbestvan
Şêx Şemsedînê Exlatî 1588 - 1674 Bakur Wêjevan û Helbestvan
Macin ? - ? ? Helbestvan
Axayok ? - ? ? Helbestvan
Yûsifê Kurdî ? -? Bakur Alim û Nivîskar
Mele Mûsayê Kurdî ? - ? Başûr Alim
Şêx Mistefayê Texteyî ? - ? Rojhilat ? Helbestvan
Hisamedînê Bedlîsî ? - 1504 Bakur Nivîskar û Mufesîr
Şemsedînê Merdûxî 1506 - 1577 Rojhilat Sternasî û Matematîk

Sedsala 17an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 17an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Ehmedê Xanî 1650 - 1707 Bakur Fîlozof, Dîroknas, Helbestvan û Stêrnas
Îbrahîmê Goranî 1616 - 1690  Başûr Nivîskar û Matematîknas
Ehmed Murşîdî 1689 - 1761 Bakur Alim, Fîlozof û Wêjevan
Feqiyê Teyran 1590 - 1660 Bakur Fîlozof, Helbestvan û Nivîskar
Îsmaîlê Bazîdî 1654 - 1709 Bakur Helbestvan û Wêjevan
Îlyasê Kurdî 1637 - 1726 Rojava Alim û Nivîskar
Mele Çelebî ? - 1655 Bakur Nivîskar
Mistefa Besaranî 1642 - 1701 Rojhilat Helbestvan
Şerefxanê Hekarî 1682 - 1748 Bakur Helbestvan
Mele Yûnisê Erqetînî ? - 1785 Bakur Alim û Helbestvan
Selim Silêman 1586 - ? Bakur Fîlozof, Wêjevan û Helbestvan
Şêx Îlyas ? - ? Bakur Alim
Nabî 1642 - 1712 Bakur Helbestvan
Melayê Alim Remezanê Ebasiyan ? - ? Başûr Helbestvan û Alim
Muhemmed Kendulayî ? - ? Rojhilat Nivîskar
Mele Mehmûdê Kurdî ? - 1663 Sûrî Alim
Kurdî Muhemmed Efendî ? - 1673 Osmanî Nivîskar û Alim
Şêx Hesen ? - 1638 Rojava Felsefevan
Muhemmedê Şehrezûrî ? - 1667 Rojhilat Dîroknas, Nivîskar
Ebdurehmanê Kurdî ? - 1655 Bakur Helbestvan
Şêx Cesimê Merdûxî ? - 1721 Rojhilat Alim û Nivîskar

Sedsala 18an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 18an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Haris Bitlîsî 1700 - 1775 Bakurê Kurdistan Helbestvan
Şemsê Bidlîsî 1715 - 1788 Bakûr Stêrnas, Matematîknas û Erdnas
Mewlana Xalid 1773 - 1826 Başûr Alim, Helbestvan
Mele Xelîlê Sêrtî 1754 - 1843 Bakûr Alim, Nivîskar û Fîlozof
Miradxanê Bazîdî 1736 - 1778 Bakûr Helbestvan
Mele Yehyayê Mizûrî ? - ? Başûr Alim û Helbestvan
Pertew Begê Hekarî 1777 - 1841 Bakûr Helbestvan
Xanayê Qubadî 1700 - 1759 Rojhilat Helbestvan, Wêjevan û Wergêr
Îbrahîm Heqî Erziromî 1702 - 1780 Bakûr Alim, Sosyolog û Stêrnas
Feqe Reşîdê Hekarî 1793 - ? Bakûr Helbestvan û Alim
Mîrza Elmas Xan 1763 - ? ? Helbestvan
Şêx Nûredînê Birîfkanî 1795 - 1851 Bakûr Alim û Helbestvan
Seyîd Tahayê Hekarî ? - 1853 Bakûr Alim, Wêjevan û Fennas
Şeyda Hewramî 1784 - 1852 Rojhilat Helbestvan
Elî Berdeşanî 1771 - 1813 Başûr Alim û Helbestvan
Welî Dêwane 1754 - 1798 Başûr Helbestvan
Hecî Fetahê Hezroyî ? - ? ? Helbestvan
Muhemmedê Kurdî 1715 - 1780 Îraq Nivîskar
Ebdullah Bîtûşî 1774 - 1806 Rojhilat Alim û Nivîskar
Seyfiyê Şoşî ? - ? ? Helbestvan
Şêx Hesenê Nûranî 1786 - 1865 Bakûr Alim
Bekir Begê Erizî 1767 - ? ? Hunermend
Ebdullah Ubeyd ? - 1793 Başûr Alim û Nivîskar
Merûf Nûdhî 1753 - 1838 Başûr Alim û Wêjevan
Şêx Yûsifê Naîb ? - ? ? Alim û Matematîknas

Sedsala 19an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 19an
Zanyar Bûyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Salim (Ebdurehman Begê Sahêbqiran) 1800 - 1866 Başûrê Kurdistan ê Helbestvan
Elî Emîrî 1857 - 1924 Bakûr Lêkolîner
Mele Mehmûdê Bazîdî 1797 - 1863 Bakûr Dîroknas û Alim
Mîrza Ebdulqadirê Paweyî 1859 - 1910 Rojhilat Helbestvan û Nivîskar
Muhemmed Emîn Zekî 1880 - 1948 Başûr Dîroknas û Kurdnas
Nalî 1791 - 1855 Başûr Matematîknas, Alim û Helbestvan
Ebdulhekîmê Erwasî 1865 - 1943 Bakûr Alim
Xalid Axayê Zêbarî 1827 - ? Bakûr Helbestvan
Ehmed Begê Komasî 1795 - 1876 ? Helbestvan
Ebdurehman Xalisê Talebanî 1797 - 1897 Başûr Nivîskar
Evdalê Zeynikê 1800-20 - 1913 Bakûr Dengbêj û Helbestvan
Wefayî 1844 - 1903 Rojhilat Helbestvan
Mehwî 1813 - 1906 Başûr Dadger û Helbestvan
Tahayê Herîrî 1803 - 1875 Başûr Alim
Pîremêrd 1867 - 1950 Başûr Helbestan u Rojnamevan
Mîhrîbana Berwarî 1814 - 1865 Bakûr Helbestvan
Muhemmed Kurd Elî 1876 - 1952 Rojava Dîroknas
Şamî Kirmaşanî 1889 - ? Rojhilat Helbestvan
Hecî Qadirê Koyî 1816 - 1897 Başûr Helbestvan
Mewlewî Tawegozî 1806 - 1882 Başûr Alim, Fîlozof û Helbestvan
Ebdurehman Axtepî 1850 - 1905 Bakûr Stêrnas, Felsefevan û Alim
Ceferqulî Zengêlî 1855 - 1897 Xorasan Helbestvan
Mestûre Erdelanî 1805 - 1848 Rojhilat Dîroknas û Helbestvan
Şêx Seîd 1865 - 1925 Bakûr Alim
Şêx Xatabê Mazin 1846 - ? Bakûr Alim û Mentiqvan
Melayê Erwasî ? - ? Bakûr Bijîşk
Şêx Muhemmedê Xazînî 1816 - 1892 Bakûr Alim
Şêx Rizayê Talebanî 1835 - 1909 Başûr Helbestvan
Şêx Hesîb Axtepî 1885 - 1947 Bakûr Alim û Helbestvan
Feqe Qadirî Hemewend ? - ? - Helbestvan
Muhemmed Emîn Kurdî 1844 - 1914 Başûr Alim û Nivîskar
Edeb 1862 - 1917 ? Helbestvan
Mele Ebû Bekir 1863 - 1942 Başûr Fîlozof, Alim û Stêrnas
Seyîd Fehîmê Arwasî 1825 - 1896 Bakûr Fîlozof û Alim
Siyehpûş ? - ? Bakûr Helbestvan
Şêx Fethullah Werqanisî 1847 - 1900 Bakûr Alim û Nivîskar
Şêx Ebdurehmanê Taxî 1831 - 1886 Bakûr Alim û Helbestvan
Muhemmed Qeredaxî 1798 - 1864 Başûr Matematîkzan, mentiqvan û zimannas
Mele Muhemmedê Koyî 1876 - ? Başûr Helbestvan
Hacî Nemet 1871 - 1919 Rojhilat Helbestvan
Mîrze Riza Kelhûr 1829 - 1892  Rojhilat Xetçêker û Dîroknas
Bêhûd 1878 - 1955 Başûr Helbestvan
Ebdullah Pîrebab ? - 1900 Rojhilat Geometrî
Şêx Esadê Erbîlî 1847 - 1931 Başûr Helbestvan û Alim
Keyfî 1814 - 1883 Başûr Helbestvan
Herîq 1856 - 1909 Başûr Alim û Helbestvan
Ebdulsemî Kurdî ? - 1820 Başûr Stêrnasî
Nîmetullah 1860 - 1915 Başûr Astrolog, Mentiqvan û Fîlolog
Emîn Fewzî ? - 1928 Başûr Felsefevan, Kîmyager, Fizîknas
Muhemmedê Resûl ? -? Başûr Matematîknas û Alim
Ebdulmecîd Mîrza 1852 - 1925 Rojhilat Wêjevan
Şêx Ebdurehmanê Garisî ? - ? Bakur Pêşeng
Resûlê Mistê 1866 - 1908 Başûr Fîzîk

Sedsala 20an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Sedsala 20an
Zanyar Buyîn û
Mirin 		Herêm Pîşe
Ebdulkerîmê Muderîs 1901 - 2005 Başûrê Kurdistanê Wergêr, Alim û Nivîskar
Hesen Hişyar 1907 - 1985 Bakûr Dîroknas
Seîdê Nûrsî 1878 - 1960 Bakur Fîlozof, Alim û Nivîskar
Xelîfe Yûsif 1885 - 1965 Bakûr Alim û Helbestvan
Osman Sebrî 1903 - 1993 Başûr Nivîskar
Celadet Alî Bedirxan 1893 - 1951 Bakûr Zimannas û Kurdnas
Ehmedê Nalbend 1891 - 1963 Başûr Helbestvan
Nûrî Dêrsimî 1894 - 1973 Bakûr Îdeolog
Ordîxanê Celîl 1932 - 2007 - Nivîskar
Hamid Aytaç 1890 - 1982 Bakûr Xetçêker
Şêx Xiyasedîn Emre 1919 - Bakûr Dîroknas
Dildar 1918 - 1947 Rojhilat Helbestvan
Enwerê Mayî 1913 - 1963 Başûr Rewşenbîr û Helbestvan
Ebdullah Goran 1904 - 1962 Başûr Helbestvan
Mele Ehmedê Palo 1920 - 1991 Bakûr Nivîskar û Dîroknas
Nûr Elî Îlahî 1895 - 1974 Rojhilat Dahêner
Nadoyê Xudo Maxmedov 1907 - 1990 - Dîroknas
Şêx Ebdurehîm 1897 - 1938 Bakûr Alim
Hejar 1920 - 1990 Rojhilat Fîlozof, Zimannas, Alim
Mele Sîracê Xelîlî 1930 - 1983 Bakûr Alim, Nivîskar û Helbestvan
Cegerxwîn 1903 - 1984 Bakûr Nivîskar û Dîroknas
Qanatê Kurdo 1909 - 1985 Bakûr Zimannas û Nivîskar
Şêx Memdûhê Birîfkanî 1911 - 1976 ? Nivîskar
Abdurrahman Dürre 1930 - 2012 Bakûr Nivîskar, Alim û Helbestvan
Mele Seîdê Nîvilî 1932 - ? Bakûr Zimannas û Alim
Seydayê Tîrêj 1923 - 2002 Rojava Alim û Helbestvan
Abdullah M. Varlı 1939 - 2012 Bakûr Lêkolîner, û Alim
Hêmin 1921 - 1986 Rojhilat Helbestvan, Nivîskar û Wergêr
Feqî Huseyîn Sagniç 1926 - 2003 Bakûr Zimannas
Damaw Husênê Mukriyanî 1893 - 1948 Başûr Dîroknas
Ebdulbasit Ebdussemed 1927 - 1988 Başûr Hafiz
Musa Anter 1920 - 1992 Bakûr Nivîskar
Seydayê Keleş 1930 - 2007 Bakûr Nivîskar û Helbestvan
Baba Merdûxê Rûhanî 1923 - 1989 Rojhilat Matematîknas û Alim
Mehmed Uzun 1953 - 2007 Bakûr Nivîskar
Muhemmed Tahirê Kurdî 1900 - 1980 Başûr Xetçêker
Mele Nûriyê Hesarî 1934 - 2011 Bakur Zimannas û Helbestvan

Binêre herwiha

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ Muhemmed Emîn Zekî, Meşahirê Kurd û Kurdistan
  2. ^ Tarîxa edebiyata kurdî, Prof. Qanatê Kurdo
  3. ^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 4 adar 2016 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 23 gulan 2015{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  4. ^ Antolojiya Helbestvanên Kurd, Berhevkar A. Bali, Weşanên Pelê Sor, Stenbol, 1992
  5. ^ http://www.ilkehaber.com/yazdir/yazi/klasik-kurt-edebiyati-368.htm
  6. ^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 3 nîsan 2015 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 10 hezîran 2015{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  7. ^ Mehmet Çaglayan, Şark Uleması
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Lîsteya_zanyarên_kurd&oldid=1862947" hatiye standin.