Челядь фольклор

Челядь фольклор – фольклорлӧн асшӧр юкӧн, кытчӧ пырӧны уна сикас темаа да функцияа текстъяс. Жанр артмӧм серти, челядь фольклор ӧтувтӧ произведениеяс, кодъясӧс верстьӧяс сьылӧны челядьлы; произведениеяс, кодъяс вуджисны верстьӧяссянь челядьлы; и зон-посни костын артмӧм текстъяс. Челядь фольклор сӧвмис йӧзкостса педагогикакӧд йитӧдын, сӧвмӧдіс кагалысь вежӧрсӧ да мыгӧрсӧ, сылысь олӧм вылӧ видзӧдласъяссӧ.

Челядь фольклор гöгöрвоöм

Челядь фольклор понятиеӧн кутісны вӧдитчыны 1860-ӧд воясын. 1920-ӧд вояссянь чужис кык пӧлӧс видзӧдлас «челядь фольклор» объем вылӧ: векни – В.В. Виноградовлӧн, паськыд – О.И. Капицалӧн, коді пыртӧ и мам поэзия.

Коми челядь фольклор туялысьяс да уджъяс

Коми челядь фольклор туялӧмӧ медыджыд пай пуктіс Ю.Г. Рочев, коді 1974 воын дорйис тайӧ тема сертиыс кандидат ним вылӧ диссертация. Сійӧ вӧзйис жанръяс вылӧ юклӧм, видлаліс налысь аслыспӧлӧслунсӧ. 1969 воын йӧзӧдіс «Челядь сьыланкывъяс да мойдкывъяс» небӧг, кытчӧ пыртіс сӧмын на чукӧртӧм фольклорнӧй материал. Небӧгыс выль пӧв петіс 1994 воын. Челядь фольклор жанръяс вӧлі йӧзӧдӧма и «Коми йӧзкоста сьыланкывъяс» куим томын, мукӧд ӧтувъя фольклор чукӧръясын. 1988 воын вӧлі йӧзӧдӧма «Коми челядьлӧн важъя ворсӧмъяс» небӧгтор, кытчӧ пыртӧма 16 ворсӧм да некымын пудъясянкыв. Ворсӧмлысь семантика видлалӧма Д.А. Несанелис да В.Э. Шарапов уджъясын. Бӧръя воясас челядь фольклор туялӧ А.Н. Рассыхаев, ёнджыкасӧ ворсӧмкӧд йитчӧм текстъяс – пудъясянкывъяс, ворсана текстъяс, йӧзкостса важся ворсӧмъяс, а сідзжӧ ӧнія кадся челядь фольклор.

Коми челядь фольклор сикасалöм

Ю.Г. Рочев аслас уджын медводдзаӧн вӧзйис коми челядь фольклор жанръяс юклӧм. Челядь арлыд да йӧзкостса ворсӧмкӧд йитӧд подувъяс вылын сійӧ юкис фольклор жанръяссӧ куим котыр вылӧ:

• Потандорса сьыланкывъяс.
• Ворсӧмкӧд йитчытӧм фольклор, кӧні вевтыртӧ текст.
• Ворсана фольклор, кӧні кыв йитчӧ ворсӧмкӧд.

Медводдза кадас кӧ кага олӧмын медыджыд ин босьтӧ потандорса поэзия (потандорса сьыланкывъяс да бӧрдӧдчанкывъяс), то водзӧсӧ на пыдди челядьлы коланаӧсь произведениеяс, кодъясӧс пыртӧны ворсӧмкӧд йитчытӧм фольклорӧ. Ворсӧмкӧд йитчытӧм фольклорӧ пырӧны: лелькуйтчан поэзия – тешъяс, лелькуйтчанкывъяс, чуксасянкывъяс; челядь сьыланкывъяс – вӧр-ва дорӧ шыӧдчанкывъяс, пемӧсъяс дорӧ шыӧдчанкывъяс, вӧр-ва да пемӧс шыяс петкӧдлан сьыланкывъяс, прибауткаяс; челядь мойдъяс – проза мойдкывъяс, мойдкыв сюжета прибауткаяс, сьыланкывъяс-мойдкывъяс.

Неуна быдмыштӧм бӧрын вежсьӧ челядьлӧн репертуар. Челядь ёнджыка заводитӧны ворсны асшӧра. Тайӧ арлыдыскӧд йитӧмаӧсь фольклор текстъяс, кодъясӧс Ю.Г. Рочев пыртӧ челядь ворсана фольклорӧ: ворсан приговоркаяс да припевкаяс, лыддьысянкывъяс, нимтысянкывъяс, поддёвкаяс, кывбертласъяс.