Neapolis

Vide etiam paginas discretivas: Neapolis (discretiva) et Parthenope (discretiva).

Neapolis^[1] (Graece Νεάπολις 'nova urbs'; Italiane Napoli; Neapolitane Napule) est regionale Campaniae caput et tertia a maxima urbe in Italia, post Romam et Mediolanum. Numerus civium inter administrativos fines urbanos anno 2017 fuit 967 069. Sua municipalitas provincialis est tertia a maxima urbe metropolita Italiae, 3 115 320 incolas habens, et sua area metropolita viginti fere milia passuum praeter moenia urbana extenditur.

Primum ab antiquis Graecis et a poëtis Latinis dicebatur Parthenope^[2] (Παρθενόπη), a Sirene quae traditur ibi sepulta esse, et etiam Palaepolis^[3] (Παλαίπολις), hoc est vetus urbs, cui successit nova, Neapolis. Varro etiam nomen antiquum Latinum Novapolis^[4] refert.

Geographia

Historia

Neapolis septimo saeculo a.C.n. a Graecis ex urbe Cumis condita est, apud urbem Palepolin. A Romanis anno 326 a.C.n. capta est.

Anno 1137, Northmanni Neapolim ceperunt.

Ab anno 1266 usque ad annum 1816, Neapolis Regni Neapolitani caput fuit, denique usque ad annum 1860 Utriusque Siciliae Regni (Italice Regno delle Due Sicilie).

Incolae notabiles

Nati

1598 - Ioannes Laurentius Bernini, architectus, sculptor, pictor
1668 - Ioannes Baptista a Vico, philosophus
1685 - Domenicus Scarlatti, compositor
1696 - Alphonsus de Liguori, episcopus ac sanctus
circa 1760 - Angelus Tarchi, compositor
Carolus Blasis (1797 - 1878), choreographus et saltator
1826 - Rogerius Bonghi, litterarum Graecarum peritus, politicus et scriptor (1895)
1853 - Eduardus Scarpetta, histrio (mortuus 1925)
1873 - Henricus Caruso, theatri lyrici acuta voce cantor
1877 - Henricus De Nicola, primus praeses Reipublicae Italicae (1946–1948)
1898 - Antonius de Curtis, histrio (mortuus 1967)
1898 - Titina De Filippo, actrix (mortua 1965)
1900 - Eduardus De Filippo, histrio (mortuus 1984)
1903 - Iosephus De Filippo, histrio (mortuus 1980)
1908 - Ioannes Leone, praeses Rei publicae Italiae (1971–1978)
1915 - Guido Zappa, mathematicus (mortuus 2015)
1925 - Georgius Neapolitanus, praeses Reipublicae Italicae (a mense Maio 2006)
1930 - Ludovicus De Filippo, histrio
1953 - Paschalina Sastri, actrix
1955 - Iosephus Daniele, musicus et cantor (mortuus 2015)
1973 - Fabius Cannavaro, pedilusor, victor Aureae Pilae anno 2006

Mortui

1268 - Conradinus, filius regis Conradi IV, die 29 octobris amputatione capitis supplicio affectus
1615 - Ioannes Baptista Porta alchemista Italus
1647 - Thomas Aniello vulgo dictus Masaniello (* 1620)
1866 - Gulielmus Gasparrini, botanicus Italicus;(*1803).
1921 - Henricus Caruso, theatri lyrici acuta voce cantor
1952 - Benedictus Croce, philosophus et homo publicus (* 1866)
1962 - Salvator Lucania vulgo Lucky Luciano (* 1897)

Administratio urbis

A die 30 Maii 2011 praefectus urbi est Ludovicus de Magistris post Rosa Russo Iervolino.

Aedificia egregia

Ecclesia sancti Ianuarii extra moenia est veterrimum sanctuarium huic sancto dedicatum et in veterrimis urbis ecclesiis numeratur, condita saeculo V, conexa cum Ioanne I episcopo (mortuo 432), investigatore reliquiarum Ianuarii.
Castrum Novum (Neapolis) hodie vulgo Maschio Angioino,
Ecclesia Cathedralis Assunptionis Beatae Virginis Mariae,
Platea Plebis Sciti,

Institutiones publicae

Statio zoologica Anton Dohrn cum aquario marino

Scholae

Musea

Ecclesia Catholica

Neapolis est sedes archiepiscopalis (Archidioecesis Neapolitana). Archiepiscopus hodiernus est Crescentius Cardinalis Sepe. Multi alii archiepiscopi Neapolis etiam cardinales fuerunt. Pars municipii ad Dioecesem Puteolanam pertinet.

Artes

Gastronomia et alimenta

Placenta Neapolitana

Musica

Perclarae sunt cantiones populares in lingua neapolitana compositae, etiam a maximis cantoribus aestimatae. Quarum omnibus acceptissimae sint "O sole mio" et "Santa Lucia."

Ludi athletici

SSC Napoli pediludii urbis Neapolis turma est.

Vecturae

Aeroportus

Aeroportus Neapolis-Capitis Clivii seu Aeroportus Internationalis "Hugo Niutta"

Fractiones, vici et loci in municipio

Vici et regiones urbanae

I Municipalitas (Neapolis):
- Playa (Neapolis) seu Chiaia Chiaia,
- Pausylipus,
- Fanum Sancti Ferdinandi (Neapolis) San Ferdinando

II Municipalitas (Neapolis):
- Advocata (Neapolis) Avvocata,
- Mons Calvarius (Neapolis) Montecalvario,
- Pendinum Pendino,
- Portus (Neapolis) Porto,
- Mercatus (Neapolis) Mercato,
- Fanum Sancti Iosephi (Neapolis) San Giuseppe

III Municipalitas (Neapolis):
- Stella (Neapolis) Stella,
- Fanum Sancti Caroli ad Arenam San Carlo all'Arena

IV Municipalitas (Neapolis):
- Fanum Sancti Laurentii (Neapolis) San Lorenzo,
- Vicaria Vicaria,
- Podium Regale (Neapolis) Poggioreale,
- Area Industrialis (neapolis) Zona Industriale

V Municipalitas (Neapolis):
- Paturcium Vomero
- Arenulae^[5] Arenella

VI Municipalitas (Neapolis):
- Ponticelli^[5] seu Ponticulum^[5] Ponticelli
- Barra (Neapolis)^[5] seu Barra Serini^[5] Barra
- Sanctus Ioannes ad Teducium^[5] (alia nomina: Sanctus Ioannes ad Tudusculum^[5], Sanctus Ioannes de Teducculo^[5], Sanctus Ioannes ad Theodusium^[5]) San Giovanni a Teduccio

VII Municipalitas (Neapolis):
- Mianum^[5] Miano
- Secundillianum^[5] Secondigliano
- Fanum Sancti Petri ad Paternum^[5] San Pietro a Patierno

VIII Municipalitas (Neapolis):
- Piscinumla^[5] Piscinola
- Scampia Scampia
- Playanum^[5] (alia nomina: Ployanum^[5], Choyanum^[5], Chiaianum^[5]) Chiaiano
  - Marianella^[5] Marianella

IX Municipalitas (Neapolis):
- Sucava^[5] seu Sub Cava^[5] Soccavo
- Planuria^[5] (alia nomina: Planura^[5], Planurium (Neapolis)^[5]) Pianura

X Municipalitas (Neapolis):
- Balneoli (Neapolis)^[5] Bagnoli
- Foris Cryptam^[5] Fuorigrotta

Municipia finitima

Coniunctiones oppidorum

Neapolis coniunctionem oppidorum cum Călărași (Romania) habet.

Nexus interni

Notae

↑ Marcus Terentius Varro, De lingua Latina 6.58. Neāpolis, -is, f.; accusativo plerumque -im.
↑ Publius Vergilius Maro, Georgica 4.564.
↑ Titus Livius, Ab urbe condita 8.22.5.
↑ Marcus Terentius Varro, De lingua Latina 6.59.
↑ ^5.00 ^5.01 ^5.02 ^5.03 ^5.04 ^5.05 ^5.06 ^5.07 ^5.08 ^5.09 ^5.10 ^5.11 ^5.12 ^5.13 ^5.14 ^5.15 ^5.16 ^5.17 ^5.18 ^5.19 ^5.20 ^5.21 ^5.22 ^5.23 ^5.24 Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Sacco

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Neapolim spectant.

Situs geographici et historici: Locus: 40°50′9″N 14°14′55″E • OpenStreetMap • GeoNames • 7051538 Thesaurus Getty • Facebook Places • Pleiades • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Treccani

Situs publicus (Italiane)

Pinacotheca

Collocatio finium municipii in Urbe metropolitana Neapolitana.
Despectus in urbem.
Ecclesia cathedralis Assunptionis Beatae Virginis Mariae
Castrum Novum.

Europae urbes milies milium incolarum

Athenae • Barcino • Belogradum • Berolinum • Birminghamia • Bruxellae • Bucaresta • Budapestinum • Casanum • Catharinopolis • Charcovia • Colonia Agrippina • Constantinopolis • Hamburgum • Kiovia • Londinium • Lutetia • Matritum • Mediolanum • Minscum • Monacum • Moscua • Neapolis • Novogardia Inferior • Odessa • Permia • Petropolis • Praga • Roma • Rostovia ad Tanaim • Samara • Serdica • Ufa • Varsavia • Vindobona • Volgogradum • Voronegia

Opus geopoliticum • Maximae urbes orbis terrarum • Index maximarum urbium Europaearum

Capsae cognatae: Urbes Europae capitales • Urbes Africae maximae • Urbes Americae Australis maximae • Urbes Americae Septentrionalis maximae • Urbes Asiae maximae • Urbes Indiae maximae • Urbes Oceaniae maximae • Urbes Sericae maximae

Capita regionum Italicarum


Ancona • Aquila • Augusta Praetoria • Augusta Taurinorum • Barium • Bononia • Campus Bassus • Caralis • Catana • Florentia • Genua • Mediolanum • Messana • Neapolis • Panormus • Perusia • Potentia • Regium • Roma • Tergeste • Tridentum • Venetiae Ancona • Aosta • Aquila • Bari • Bologna • Campobasso • Cagliari • Catana • Firenze • Genova • Milano • Messina • Napoli • Palermo • Perugia • Potenza • Reggio di Calabria • Roma • Trieste • Torino • Trento • Venezia Opus geopoliticum • Regio Italiae Capsae cognatae: Regiones Italiae • Capita provinciarum metropoleonque Italicarum

Capita provinciarum metropoleonque Italiae


Abellinum • Aesernia • Agrigentum • Alexandria Statiellorum • Ancona • Andria • Aquila • Ariminum • Aristianis • Arretium • Asculum Picenum • Aternum • Augusta Taurinorum • Baretium • Barium • Barolum • Bauzanum • Bellunum • Beneventum • Bergomum • Bononia • Brixia • Brundisium • Bugella • Caesena • Campus Bassus • Caralis • Carbonia • Carraria • Caserta • Catacium • Catana • Comum • Consentia • Cremona • Croton • Cuneum • Drepanum • Ecclesiae • Ferraria • Firmum Picenum • Florentia • Forum Livii • Fovea • Frusino • Genua • Goritia • Grossetum • Hasta Pompeia • Henna • Imperia • Interamna Nahars • Interamna Praetutia • Labro • Lanusei • Latina • Laus Nova • Leucum • Luca • Lupiae • Macerata • Mantua • Massa • Mathera • Mediolanum • Messana • Modicia • Mutina • Neapolis • Nissa • Novaria • Nugor • Olbia • Panormus • Papia • Parma • Patavium • Perusia • Pisae • Pisaurum • Pistorium • Placentia • Portus Ilii • Portus Naonis • Potentia • Pratum • Ragusia • Ravenna • Reate • Regium • Regium Lepidi • Rodigium • Roma • Salernum • Sassaris • Savo • Sena Iulia • Spedia • Sullurium • Sundrium • Syracusae • Tarentum • Tarvisium • Teate • Templum • Tergeste • Tridentum • Turenum • Urbinum • Utinum • Venetiae • Verbania • Vercellae • Verona • Vibo Valentia • Vicetia • Villaxidrum • Viterbium Opus geopoliticum • Urbs metropolitana Italiae • Provincia Italiae • Consortium liberum municipale Siciliae Capsae cognatae: Provinciae et metropoles Italiae • Capita regionum Italicarum

[1] Marcus Terentius Varro, De lingua Latina 6.58. Neāpolis, -is, f.; accusativo plerumque -im.

[2] Publius Vergilius Maro, Georgica 4.564.

[3] Titus Livius, Ab urbe condita 8.22.5.

[4] Marcus Terentius Varro, De lingua Latina 6.59.

[Sacco-5] 5.00 ^5.01 ^5.02 ^5.03 ^5.04 ^5.05 ^5.06 ^5.07 ^5.08 ^5.09 ^5.10 ^5.11 ^5.12 ^5.13 ^5.14 ^5.15 ^5.16 ^5.17 ^5.18 ^5.19 ^5.20 ^5.21 ^5.22 ^5.23 ^5.24 Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Sacco

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]