Herôda Arkelaôsy
I Herôda Arkelaôsy dia zanaka lahin' i Herôda Lehibe, izay nanapaka an' i Jodea sy Samaria ary Idomea tamin' ny taona 4 tal. J.K. hatramin' ny taona 6 taor. J.K. ka nitondra ny anaram-boninahitra hoe Etnarka (grika: ἐθνάρχης / ethnarkhês, ara-bakiteny "lehibem-poko"). Atao hoe Ἡ
Tantaram-pianinany
[hanova | hanova ny fango]Ny fianakaviany
[hanova | hanova ny fango]I Herôda Lehibe no rainy ary i Maltake, vady haferatra, no reniny. I Herôda Antipasy, i Antipatera (na Antiparôsy), i Herôda Bôetôsy, i Aleksandra no rahalahiny, ary i Salôme sy i Ôlimpiasy (na Ôlimpiada) no anabaviny. I Mariamne III sy i Glafira no vadiny.
Ny naha etnarka azy
[hanova | hanova ny fango]Taorian' ny nahafatesan' i Herôda Lehibe tao Jerikô tamin' ny taona 4 tal.J.K. dia nankany Rôma i Herôda Arkelaôsy mba hampanaiky ny emperora Aogosto ny maha mpanjaka azy, nefa nanendry azy ho etnarka ihany ny emperora. Tamin' ny taona 6 taor. J.K., rehefa folo taona taty nanapahana, dia niova ny zava-misy ao Jodea ka nahatonga ny Jiosy vitsivitsy nandeha tany Rôma mba hanambara amin' i Aogosto ny maha mpanao didijadona lozabe sy mahery setra, tsy manaja olona ary tsy mahay mitandro ny filaminana sy ny fandriam-pahalemana an' i Arkelaôsy. Nampanantsoin' i Aogosto i Arkelaôsy ary naongany tsy ho etnarka ka natao sesitany any Viena any Galia (frantsay: Gaule). I Kôpônio, prefekto rômana, no nasolo azy. Izy angamba ilay zanak' i Herôda resahin' i Strabôna fa "maty tany an-tsesitany, nahiboka taoamin' ireo Gaoloà Alôbrôga".
Firesahana azy ao amin' ny Testamenta Vaovao
[hanova | hanova ny fango]Firesahana azy aoamin' ny Evanjelin' i Matio
[hanova | hanova ny fango]Resahina ao amin' ny fitantarana ny fahazazan' i Jesoa izay voasoratra tamin' ny faran' ny taonjato voalohany taor. J.K. i Arkelaôsy, izay fitantarana mety natovana tao amin' ny Evanjelin' i Matio tamin' ny taonjato faha-4 (Mat. 2.22). Noho ny fandrahonana nataon' i Herôda (angamba i Herôda Lehibe izay nanapaka tamin' ny taona 37 hatramin' ny 4 tal. J.K.) sy noho ny fandripahana ny zaza tsy manan-tsiny dia nandositra nila fialokalofana tany Ejipta ny ray aman-drenin' i Jesoa. Tamin' ny nafahatesan' i Herôda sy taorian' ny fanambaràn' ny anjely dia nanapa-kevitra ny hampody ny ankohonany i Josefa. Rehefa nahare i Josefa fa nisolo an-drainy tamin' ny fanapahana an' i Jodea i Arkelaôsy, dia natahotra ny hody any i Josefa (Mat. 2.22). Izany no antony nanapahan' i Josefa hevitra, taorian' ny nofiny, ny hanorimponenana any Nazareta any Galilea (Mat. 2.23).
Firesahana azy aoamin' ny Evanjelin' i Lioka
[hanova | hanova ny fango]Olona manana ny maha izy azy i Arkelaôsy ao amin' ny fanoharana ny amin' ny harena miafina (Lio. 19. 12): "Nisy andriandahy anankiray nandeha nankany an-tany lavitra mba handray fahefana hanjaka, dia hiverina." (Ny Baiboly). ("Nisy andriandahy anankiray nankany an-tany lavitra mba handray fanjakana, dia mbola hiverina."(Ny Baiboly Masina)).