Преглед на кодот на Антиматерија

{{Антиматерија}}
'''Антиматерија''' — материјал составен од  [[античестичка|античестички]], кои имаат иста маса како [[субатомска честичка|субатомските честички]] на обична материја, но со спротивни [[електричен набој|полнежи]], како и другите честични својства како што се [[лептоноски број|лептонскиот број]] и [[барионски|барионскиот број]] и [[квантен спин|квантниот спин]]. Судирите меѓу честичките и античестичките доведуваат до [[анхилација]] на двете честички, што пак доведува до зголемување на варијабилните пропорции на интензивните [[фотон]]и ([[гама-зрачење|гама-зраци]]), [[неутрино|неутрина]], и помалку масивните честични-античестични парови.  Вкупната последица од анхилацијата е ослободувањето на енергија достапна за работа, пропорционално на вкупната маса на материјата и антиматеријата, во согласност со равенката на [[еднаквост на масата и енергијата|еднаквоста на масата и енергијата]] , {{nowrap|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}}.<ref>[http://news.discovery.com/space/pamela-spots-a-smidgen-of-antimatter-110811.html Smidgen of Antimatter Surrounds Earth]</ref>

Античестичките се врзуваат едни со други за да формираат антиматерија, исто како обични честички кои се поврзуваат за да формираат нормална материја. На пример, [[позитрон]] (античестичка на [[електрон]]от) и  [[антипротон]] (античестичката на [[протон]]от) може да формираат [[антиводород]]ен атом. Физичките принципи укажуваат дека сложените атоми на антиматеријата, односно атомски јадра се можни, како и антиматерија што одговара на познатите хемиски елементи. Преку изучувањата на космичките зраци се индентификувани зраци со два позитрони и антипротони, за кои се претпоставува дека се добиени од страна на судирите меѓу честичките на обичната материја. Сателитското пребарување на космичките зраци за антидеутериумски и антихелиумски честички не дало некаков разултат.<ref>{{Наведено списание
 |author= N. Fornengo
 |author2= L. Maccione
 |author3= A. Vittino
 |last-author-amp= yes
 |date=2013
 |title=Dark matter searches with cosmic antideuterons: status and perspectives
 |journal=Journal of Cosmology and Astroparticle Physics
 |volume=2013 |issue=09 |pages=031
 |doi=10.1088/1475-7516/2013/09/031 }}</ref><ref>{{Наведено списание
 |author= K. Abe
 |collaboration= BESS Collaboration
 |date=2012
 |title=Search for Antihelium with the BESS-Polar Spectrometer
 |journal=Physical Review Letters
 |volume=108 |issue=13 |pages=131301
 |doi=10.1103/PhysRevLett.108.131301 |display-authors=etal |bibcode=2012PhRvL.108m1301A}}</ref>

Постојат значителен број на шпекулации за тоа зошто [[видливиот универзум]] е составен речиси целосно од обична материја, односно не постои мешавина на материја и антиматерија. Оваа [[барионска асиметрија на материјата и антиматеријата]] во [[видливиот универзум]] е еден од најголемите [[нерешени проблеми во физиката]].<ref>David Tenenbaum, David, [http://www.news.wisc.edu/21376 One step closer: UW-Madison scientists help explain scarcity of anti-matter], University of Wisconsin—Madison News, December 26, 2012</ref> Процесот со кој оваа нееднаквост помеѓу честичките и античестичките е развиена се нарекува [[бариогенеза]].

Антиматеријата во облик на антиатом е една од најтешките антиматериии за производство. Антиматеријата во облик на посебни античестички, сепак, најчесто е произведена од страна на [[забрзувач на честички|забрзувачите на честички]] и во некои видови на [[радиоактивност|радиоактивно распаѓање]]. Јадрата на '''антихелиум''' (двата хелиум-3 и хелиум-4) вештачки се добиваат со тешкотии. Овие се најкомплексните антијадра, кои досега се збележани.<ref>{{Наведено списание
 |author= H. Agakishiev
 |collaboration= STAR Collaboration
 |date=2011
 |title=Observation of the antimatter helium-4 nucleus
 |journal=Nature (journal)
 |volume=473 |issue=7347 |pages=353–356
 |doi=10.1038/nature10079 |display-authors=etal |pmid=21516103}}</ref> 
{{multiple image
| align     = right
| direction = horizontal
| image1    = Antimatter Explosions.ogv
| width1    = 200
| alt1      =
| caption1  = Постојат околу 500 Земјени [[гама-зрачење|гама-зрачни]] блесоци дневно. Црвените точки се токму местата на кои сателитот [[Гама-зрачен вселенски телескоп „Ферми“|„Ферми“]] во 2010 година забележал гама-зраци.
| image2    = Antimatter Explosions 2.ogv
| width2    = 200
| alt2      =
| caption2  = Видеото покажува како научниците го користат Гама-зрачниот вселенски телскоп „Ферми“, односно гама-зрачниот детектор за да се забележи избликот на антиматеријата од грмотевиците.
}}

==Историја на замислата==

Идејата за [[негативна материја]] се користела во минатите теории за материјата кои сега се застарени. Користењето на една од популарните [[механички објаснувања на гравитацијата|вртложната теорија за гравитацијата]], идејата за постоење за материја со негативната гравитација била разработувана од страна на [[Вилијам Хикс]] во 1880 година. Во период од 1880-та и 1890 година, [[Карл Пирсон]] предложил постоење на „изблици“ <ref>{{Наведено списание
 |author=K. Pearson
 |date=1891
 |title=Ether Squirts
 |journal=American Journal of Mathematics
 |volume=13 |issue=4 |pages=309–72
 |doi=10.2307/2369570 |jstor=2369570
 }}</ref> и тонење на протокот на [[етер]]от. При изблиците станува збор за обичната материја, а при тонењето за негативна материјата. Пирсоновата теорија имала потреба од четврта димензија за етерот да тече од и во таа димензија.<ref>{{Наведена книга| author = H. Kragh| title = Quantum Generations: A History of Physics in the Twentieth Century| date = 2002| publisher = Princeton University Press| isbn = 0-691-09552-3| pages = 5–6 }}</ref>

Поимот антиматерија првпат бил употребен од страна на [[Артур Шустер]] во две писма со интересни идеи во списанието ''[[Nature]]'' во 1898 година,<ref>{{Наведено списание
 |author=A. Schuster
 |date=1898
 |title=Potential Matter.—A Holiday Dream
 |journal=Nature
 |volume=58 |issue=1503 |page=367
 |doi=10.1038/058367a0
|bibcode = 1898Natur..58..367S }}</ref>. Тој претпоставил постоење на антиатоми, како и постоење на сончеви системи составени од антиматерија, и била разработувана идеја за меѓусебното уништување на материјата и антиматеријата. Шустеровите идеи не биле сериозни теориски предлози, само шпекулации, и како и претходните идеи, биле различни од современата замисла за антиматеријата со тоа што поседува [[негативна гравитација]].<ref>{{Наведена книга| author = E. R. Harrison| title = Cosmology: The Science of the Universe| url = http://books.google.com/?id=wzpKc3bZqDoC| edition=2| date = 2000-03-16| publisher = Cambridge University Press| isbn = 0-521-66148-X| pages = 266, 433 }}</ref>

Современата теорија за антиматеријата зпочнува во 1928 година, со трудот <ref>{{Наведено списание
 |author=P. A. M. Dirac
 |date=1928
 |title=The Quantum Theory of the Electron
 |journal=Proceedings of the Royal Society A
 |volume=117 |issue=778 |pages=610–624
 |doi=10.1098/rspa.1928.0023
|bibcode = 1928RSPSA.117..610D
 |jstor=94981 }}</ref> на [[Пол Дирак]]. Дирак согледал дека со неговата [[Диракова равенка|релативистичка верзија]] на [[Шредингерова равенка|Шредингеровата бранова равенка]] за електрони ја предвидел можноста за постоење на [[позитрон|антиелектрони]]. Тие биле откриени од страна на [[Карл Дејвид Андерсон]] во 1932 година и биле наречени [[позитрон]]и ( [[кованица]] од „позитивниот електрон“). Иако Дирак самиот не го користел поимот антиматерија, употребата следувала од именувањата како што се антиелктрони, антипротони, итн.<ref>{{Наведена книга| author = M. Kaku| author2 = J. T. Thompson|author3= Jennifer Trainer Thompson| title = Beyond Einstein: The Cosmic Quest for the Theory of the Universe| date = 1997| publisher = Oxford University Press| isbn = 0-19-286196-4| pages = 179–180 }}</ref> Целосниот [[периоден систем на елементите|периоден систем]] на антиматеријата бил предвиден од страна на [[Чарлс Џенет]] во 1929 година.<ref>{{Наведено списание
 |author=P. J. Stewart
 |date=2010
 |title=Charles Janet: Unrecognized genius of the periodic system
 |journal=Foundations of Chemistry
 |volume=12 |issue=1 |pages=5–15
 |doi=10.1007/s10698-008-9062-5
}}</ref>

[[Античестичка|Фејнман-Штукелберговото толкување]] посочува дека антиматеријата и [[античестичка|античестичките]] се обични честички кои патуваат назад во времето.<ref>Canetti, L., Drewes, M., and Shaposhnikov, M. (2012). Matter and antimatter in the universe. New J. Phys. 14 (9), 095012.</ref>

==Обележување==
Еден начин за да се означи [[античестичка]]та е со додавање на црта над честичниот симбол. На пример, протонот и антипротонот се обележани како {{Subatomic particle|proton}} и {{Subatomic particle|antiproton}}, соодветно. Истото правило се појавува ако треба честичка да се опише преку нејзините составни компоненти. Протонот е составен од {{Subatomic particle|link=yes|Up quark}}{{Subatomic particle|link=no|Up quark}}{{Subatomic particle|link=yes|Down quark}} [[кварк]]ови, додека пак антипротонот мора да биде оформен од {{Subatomic particle|link=yes|Up quark}}{{Subatomic particle|link=no| Up quark}}{{Subatomic particle|link=yes| Down quark}} [[кварт|антикваркови]]. Друг начин на запишување е да се направи разлика на честичките според нивнитот [[електричен набој]]. Така, електронот и позитронот се обележани едноставно како {{Subatomic particle|Electron}} и {{Subatomic particle|Positron}} соодветно. Сепак, за да не дојде до забуна, двета начини никогаш не се мешаат.

==Потекло и асиметрија==
{{Поврзано|Бариогенеза}}

Речиси целата материја видлива од Земјата, е материја отколку антиматерија. Ако антиматериските-доминантни области на вселената постојат, гама-зраците произведени при  анхилацијата по должина на границата меѓу областите на материјата и антиматеријата, ќе ги прикажат овие антиматериски области.<ref>{{Наведено списание
 |author=E. Sather
 |date=1999
 |title=The Mystery of the Matter Asymmetry
 |url=http://www.slac.stanford.edu/pubs/beamline/26/1/26-1-sather.pdf
 |journal=Beam Line (journal)
 |volume=26 |issue=1 |page=31
}}</ref>

Античестичките се создаваат насекаде во [[вселена]]та каде се судираат високоенергетските честички. Високата енергија на [[Космичко зрачење|космичките зраци]] влијае врз [[Земјина атмосфера|Земјината атмосфера]] (или на некоја друга материја во [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]]) произведуваат мали количини на античестички во резултатните [[млаз (физика)|млазовите]] од честички, кои веднаш се поништуваат при контактот со најблиската материја. Тие можат на сличен начин да бидат создадени во области како што се [[галактичко средиште|галактичкото средиште]] на [[Млечен Пат|Млечниот Пат]] и други галаксии, каде што енергетските небесни настани се случуваат (главно, заемодејството на [[Релативистички млаз|релативистичките млазови]] со [[меѓуѕвездена средина|меѓуѕвездената средина]]). Присуството на добиената антиматерија е забележано преку двата [[Гама-зрачење|гама-зраци]] добиени кога [[позитрон]]ите се поништуваат со блиската материја. [[Честота]]та и [[бранова должина|брановата должина]] на гама-зраците укажуваат на тоа дека секој фотон поседува 511&nbsp;[[Електронволт|keV]]  енергија(т.е., [[Непроменлива маса|масата во мирување]] на [[електронот]] се множи со ''[[Брзина на светлината|c]]''<sup>2</sup>).

Скорешните набљудувања од страна на [[Европската вселенска агенција|Европскиот вселенски]] сателит [[INTEGRAL]] може да го објасни потеклото на џиновскиот облак на антиматерија кој го обиколкува галактичкото средиште. Набљудувањата покажуваат дека облакот е асиметричен и се совпаѓа со линиите на [[рендгенски двојни ѕвезди|рендгенските двојни ѕвезди]] (двојните ѕвездени системи кои содржат црни дупки или неутронски ѕвезди), најчесто на едната страна на галактичкото средиште. Додека механизмот не е целосно согледан, ова би наликувало на  создавањето на електрон-позитронски парови, на начин како што обичната материја се здобива со кинетичка енергија додека паѓа во [[Компактна ѕвезда|компактната ѕвезда]].<ref>{{Наведена мрежна страница
 |date=9 January 2008
 |title=Integral discovers the galaxy's antimatter cloud is lopsided
 |url=http://www.esa.int/esaCP/SEMKTX2MDAF_index_0.html
 |publisher=European Space Agency
 |accessdate=24 May 2008
 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080618215031/http://www.esa.int/esaCP/SEMKTX2MDAF_index_0.html
 |archivedate=2008-06-18
 |url-status=live
 }}</ref><ref>{{Наведено списание
 |author=G. Weidenspointner
 |date=2008
 |title=An asymmetric distribution of positrons in the Galactic disk revealed by γ-rays
 |journal=Nature (journal)
 |volume=451 |issue=7175 |pages=159–162
 |doi=10.1038/nature06490
 |pmid=18185581
|bibcode = 2008Natur.451..159W
|display-authors=etal}}</ref>

Антиматеријата може да постои во релативно големи количини во далечните галаксии поради [[Космичко наголемување|космичкото наголемување]] во пра-времето на универзумот. Антиматериските галаксии, ако постојат, се очекува да имаат ист хемиски состав и [[Спектроскопија|апсорпционите и емисионите спектри]] како галаксиите од обична материја, и [[Астрономско тело|астрономските тела]] би биле набљудувани на сличен начин, со што се отежнува нивното разликување.<ref>{{Наведена книга| last = Close| first = F. E.| title = Antimatter| date = 2009-01-22| publisher = Oxford University Press US| isbn = 0-19-955016-6| page = 114 }}</ref> [[НАСА]] се обидува да утврди дали постојат такви галаксии со барање на X-зраци и гама-зраци кои упатуваат на анхилациски настани во [[Заемоделувачки галаксии|заемноделувачки]] [[суперјато|суперјата]].<ref>{{Наведена мрежна страница
 |date=30 October 2008
 |title=Searching for Primordial Antimatter
 |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/chandra/news/08-160.html
 |publisher=NASA
 |accessdate=18 June 2010
}}</ref>

==Природно создавање==
{{Главна|Позитронска емисија}}

Позитроните се добиваат природно при β<sup>+</sup> распаѓањето на природните радиоактивни изотопи (како на пример, [[калиум-40]]) и при заемнодејствата на гама-квантите (испуштени од страна на радиоактивните јадра) во материјата. [[Неутрино|Антинеутрината]] се друг вид на античестички создадени од природното радиоактивно (β<sup>−</sup> распаѓање). Многу различни видови на античестички се добиваат преку [[Космичко зрачење|космичките зраци]]. Во јануари 2011 година, истражувањето на [[Американско астрономско друштво|Американското астрономско друштво]] забележале постоење на антиматерија, чие потекло е од [[Грмотевица|грмотевиците]] во облаци; позитроните се произведени при заблескувањето на гама-зраците создадени од електроните кои се забрзани од силните електрични полиња во облаците.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |date=11 January 2011
 |title=Antimatter caught streaming from thunderstorms on Earth
 |url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-12158718
 |publisher=BBC
 |accessdate=11 January 2011
 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110112080623/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-12158718
 |archivedate=2011-01-12
 |url-status=live
 }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title = Rogue Antimatter Found in Thunderclouds|url = http://www.scientificamerican.com/article/rogue-antimatter-found-in-thunderclouds|accessdate = 2015-05-14|last = ScientificAmerican.com}}</ref>
Пронајдени се антипротони во [[Ван Аленов појас|Ван Аленовиот појас]] околу Земјата од детекторот [[PAMELA ]].<ref>{{Наведено списание | doi = 10.1088/2041-8205/737/2/L29 | title = The Discovery of Geomagnetically Trapped Cosmic-Ray Antiprotons | date = 2011 | last1 = Adriani | first1 = O. | last2 = Barbarino | first2 = G. C. | last3 = Bazilevskaya | first3 = G. A. | last4 = Bellotti | first4 = R. | last5 = Boezio | first5 = M. | last6 = Bogomolov | first6 = E. A. | last7 = Bongi | first7 = M. | last8 = Bonvicini | first8 = V. | last9 = Borisov | first9 = S. | journal = The Astrophysical Journal Letters | volume = 737 | issue = 2 | pages = L29 | bibcode = 2011ApJ...737L..29A | arxiv=1107.4882v1 | last10 = Bottai | first10 = S. | last11 = Bruno | first11 = A. | last12 = Cafagna | first12 = F. | last13 = Campana | first13 = D. | last14 = Carbone | first14 = R. | last15 = Carlson | first15 = P. | last16 = Casolino | first16 = M. | last17 = Castellini | first17 = G. | last18 = Consiglio | first18 = L. | last19 = De Pascale | first19 = M. P. | last20 = De Santis | first20 = C. | last21 = De Simone | first21 = N. | last22 = Di Felice | first22 = V. | last23 = Galper | first23 = A. M. | last24 = Gillard | first24 = W. | last25 = Grishantseva | first25 = L. | last26 = Jerse | first26 = G. | last27 = Karelin | first27 = A. V. | last28 = Kheymits | first28 = M. D. | last29 = Koldashov | first29 = S. V. | last30 = Krutkov | first30 = S. Y. }}</ref><ref>{{наведени вести | last = Than | first = Ker | title = Antimatter Found Orbiting Earth—A First | url = http://news.nationalgeographic.com/news/2011/08/110810-antimatter-belt-earth-trapped-pamela-space-science/ | publisher=National Geographic Society | date = 10 August 2011 | accessdate =12 August 2011}}</ref>

Античестичките исто така се добиваат во секоја област со доволно висока температура (што значи дека енергијата на честичките е поголема од прагот на [[Создавање на парови|создавањето на парови]] ). Во периодот на бариогенезата, кога универзумот бил крајно жежок и густ, материјата и антиматеријата биле непрекинато создавани и уништувани. Присуството на материјата, како и отсуството на антиматерија,<ref>{{Наведена мрежна страница
 |date=29 May 2000
 |title=What's the Matter with Antimatter?
 |url=http://science.nasa.gov/headlines/y2000/ast29may_1m.htm
 |publisher=NASA
 |accessdate=24 May 2008
 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080604155823/http://science.nasa.gov/headlines/y2000/ast29may_1m.htm
 |archivedate=2008-06-04
 |url-status=dead
 }}</ref> наречена и [[барионска асиметрија]], која се должи на [[CP-нарушување]]то: нарушувањето на CP-симетријата во однос на материја-антиматерија. Точниот механизам на нарушувањето за време на бариогенезата останува мистерија.

===Набљудувањето во космичките зраци===
{{Главна|Космичко зрачење}}
Сателитските набљудувања пронашле докази за [[позитрон]]и и антипротони во главните космички зраци, во износ помалку од 1% од вкупниот број на честички во главните космички зраци. Оваа антиматерија не можела да се создаде при Големата експлозија, па затоа се смета дека причина се цикличните процеси на високите енергии. На пример, електронско-позитронските парови можат да бидат создадени во [[пулсар]]ите, кога магнетизираниот неутронски ѕвезден вртежен циклус создава елктронско-позитронски  парови на ѕвездената површина. Во овој процесантиматеријата создава ветер, кој се урива со исфрлената материја од првичната супернова експлозија. Појавата се одвива како „ладен, магнетизиран релативистички ветер лансиран од ѕвездата која го погодува не-релативистичкото проширување на исфрлената материја,при што се создава ударен бран на површината: надворешниот се раширува во исфрлената материја, додека обратниот ударен бран се шири назад кон ѕвездата."<ref>Serpico, Pasquale D. "Astrophysical models for the origin of the positron "excess"." Astroparticle Physics 39 (2012): 2-11.</ref> Првичното исфрлање на материјата во надворешниот ударен бран и подоцнежното создавање на антиматеријата во обратниот ударен бран се чекори од циклусот на космичкото време.
Првичните резултати од моменталната работа на [[Алфа-магнетен спектрометар|Алфа-магнетниот спектрометар]] (''АМС-02'') под водство на [[Меѓународна вселенска станица|Меѓународната вселенска станица]] покажува дека позитроните во космичките зраци пристигаат без насочување, и со енергијата која изнесува од 10 [[гигаелектронволт|GeV]] до 250&nbsp;GeV. Во септември 2014 година, новите резултати со скоро двапати повеќе податоци биле презентирани на семинар во ЦЕРН и објавени во ''Physical Review Letters''.<ref>{{Наведено списание|author=L. Accardo|collaboration=AMS Collaboration|title=High Statistics Measurement of the Positron Fraction in Primary Cosmic Rays of 0.5–500&nbsp;GeV with the Alpha Magnetic Spectrometer on the International Space Station|journal=Physical Review Letters|date=18 September 2014|volume=113|page=121101|doi=10.1103/PhysRevLett.113.121101|url=http://ams.nasa.gov/Documents/AMS_Publications/PhysRevLett.113.121101.pdf|display-authors=etal|bibcode = 2014PhRvL.113l1101A }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last1=Schirber|first1=Michael|title=Synopsis: More Dark Matter Hints from Cosmic Rays?|url=http://physics.aps.org/synopsis-for/10.1103/PhysRevLett.113.121102|publisher=American Physical Society|accessdate=21 September 2014}}</ref> Било објавено дека новите мерења на позитронскта разделување достигнуваат енергии и до 500&nbsp;GeV, покажувајќи дека позитронската фракција достигнува врв при максимум од околу 16% на целосните елктронски+позитронски настани, со енергија околу 275 ± 32 GeV. При повисоки енергии, до 500&nbsp;GeV, односот на позитрони-елкетрони започнува повторно да опаѓа. Апсолутниот тек на позитроните исто така почнува да паѓа пред 500&nbsp;GeV, но врвовите во енергиите се далеку повисоки од електронските енергии, чии врови се околу 10 GeV.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=New results from the Alpha Magnetic$Spectrometer on the International Space Station|url=http://ams.nasa.gov/Documents/AMS_Publications/ams_new_results_-_18.09.2014.pdf|website=AMS-02 at NASA|accessdate=21 September 2014}}</ref> Овие резултати за толкување биле предложени како резултат на создавањето на позитрони при поништувањето на масивните честички на [[Темна материја|темната материја]].<ref name="physrevltrs413">{{Наведено списание 
| last1 = Aguilar | first1 = M. 
| last2 = Alberti | first2 = G. 
| last3 = Alpat | first3 = B. 
| last4 = Alvino | first4 = A. 
| last5 = Ambrosi | first5 = G. 
| last6 = Andeen | first6 = K. 
| last7 = Anderhub | first7 = H. 
| last8 = Arruda | first8 = L. 
| last9 = Azzarello | first9 = P. 
| last10 = Bachlechner | first10 = A. 
| last11 = Barao | first11 = F. 
| last12 = Baret | first12 = B. 
| last13 = Barrau | first13 = A. 
| last14 = Barrin | first14 = L. 
| last15 = Bartoloni | first15 = A. 
| last16 = Basara | first16 = L. 
| last17 = Basili | first17 = A. 
| last18 = Batalha | first18 = L. 
| last19 = Bates | first19 = J. 
| last20 = Battiston | first20 = R. 
| last21 = Bazo | first21 = J. 
| last22 = Becker | first22 = R. 
| last23 = Becker | first23 = U. 
| last24 = Behlmann | first24 = M. 
| last25 = Beischer | first25 = B. 
| last26 = Berdugo | first26 = J. 
| last27 = Berges | first27 = P. 
| last28 = Bertucci | first28 = B. 
| last29 = Bigongiari | first29 = G. 
| last30 = Biland | first30 = A. 
| title = First Result from the Alpha Magnetic Spectrometer on the International Space Station: Precision Measurement of the Positron Fraction in Primary Cosmic Rays of 0.5–350 GeV 
| doi = 10.1103/PhysRevLett.110.141102 
| journal = Physical Review Letters 
| volume = 110 
| issue = 14 
| pages = 141102 
| date = 2013 
|bibcode = 2013PhRvL.110n1102A | display-authors = 29 
}}</ref>

Антипротонските космички зраци исто така имаат високи енергии за разлика од материските протони. Тие пристигнале на Земјата со карактеристична енергија чиј масимум изнесува 2&nbsp;GeV, што укажува на нивното создавање во значајно различен процес од оној на протонските космички зраци, кои во просек имаат само една-шестина од енергијата.<ref>{{Наведено списание | url=http://iopscience.iop.org/0004-637X/565/1/280 | title=Secondary antiprotons and propagation of cosmic rays in the Galaxy and heliosphere | author=Moskalenko, I. V. | author2=Strong, A. W. | author3=Ormes, J. F | author4=Potgieter, M. S. | journal=The Astrophysical Journal |date=January 2002 | volume=565 | issue=1 | pages=280–296 | doi=10.1086/324402 | arxiv=astro-ph/0106567v2 | bibcode=2002ApJ...565..280M}}</ref>

Не постојат докази за сложено антиматериско атомско јадро, како антихелиумско јадро (т.е., анти-алфа-честички), во космичките зраци. Активно се трага по нив. Прототип на ''АМС-02'' именуван како ''АМС-01'', бил лансиран во вселената со помош на {{OV|103}} на [[STS-91]] во јуни 1998 година. Но мисијата воопшто не забележала антихелиум, ''АМС-01'' воспоставил горна граница на соодносот на антихелиум-хелиум од 1,1×10<sup>−6</sup> во [[магнетен тек|магнетниот тек]].<ref>{{Наведено списание |journal=Physics Reports |volume=366 |issue=6 |pages=331–405 |date=August 2002 |author=AMS Collaboration |last2=Aguilar |first2=M. |last3=Alcaraz |first3=J. |last4=Allaby |first4=J. |last5=Alpat |first5=B. |last6=Ambrosi |first6=G. |last7=Anderhub |first7=H. |last8=Ao |first8=L. |last9=Arefiev |first9=A. |displayauthors=8|title=The Alpha Magnetic Spectrometer (AMS) on the International Space Station: Part I – results from the test flight on the space shuttle |bibcode=2002PhR...366..331A |doi=10.1016/S0370-1573(02)00013-3}}</ref>

==Вештачко создавање==

===Позитрони===
{{Главна|Позитрон}}

Позитроните биле откриени<ref>{{cite press
 |publisher=Lawrence Livermore National Laboratory
 |date=3 November 2008
 |title=Billions of particles of anti-matter created in laboratory
 |url=https://publicaffairs.llnl.gov/news/news_releases/2008/NR-08-11-03.html
 |accessdate=19 November 2008
 }} {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090825002231/https://publicaffairs.llnl.gov/news/news_releases/2008/NR-08-11-03.html |date=2009-08-25 }} {{Наведена мрежна страница |url=https://publicaffairs.llnl.gov/news/news_releases/2008/NR-08-11-03.html |title=архивски примерок |accessdate=2016-02-28 |archive-date=2009-08-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090825002231/https://publicaffairs.llnl.gov/news/news_releases/2008/NR-08-11-03.html |url-status=dead }}</ref> во ноември 2008 година во [[Лоренс Ливерморска националната лабораторија|Лоренс Ливерморската националната лабораторија]] во значајни количества од кој и да било претходен вештачки процес. [[Ласер]] ги турка [[електрон]]ите низ милиметарски полупречник на [[злато|златните]] [[атомското јадро|јадени]] цели, што предизвикува упадните електрони да оддадат [[енергија|енергетски]] [[квант]]и кои се распаѓаат на материја и антиматерија. Позитроните биле забележувани со висока стапка и со поголема густина на начин кој порано никогаш не бил добиен во лабораторија. Претходните експерименти давале помали количини на позитрони користејќи ласери и тенки бцели, меѓутоа, новите симулации покажуваат дека краткиот, ултра-интензивен ласер и милиметарскиот златен ласер се доста поделотворни извори.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |date=19 November 2008
 |title=Laser creates billions of antimatter particles
 |url=http://www.cosmosmagazine.com/news/2345/laser-creates-billions-particles-antimatter
 |publisher=Cosmos Magazine
 |accessdate=1 July 2009
 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090522151227/http://www.cosmosmagazine.com/news/2345/laser-creates-billions-particles-antimatter
 |archivedate=2009-05-22
 |url-status=live
 }}</ref>

===Антипротони, антинеутрони, и антијадра===
{{Главна|Антипротон|Антинеутрон}}

Постоењето на антипротонот било експериментално потврдено во 1955 година на [[Калифорнискиот универзитет]] Беркли од страна на [[физичар]]ите [[Емилио Сегре]] и [[Овен Чемберлејн]], кои биле наградени со [[Нобелова награда за физика]] во 1959 година.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |title=All Nobel Prizes in Physics
 |url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/
}}</ref> Антипротонот се состои од два горни антикварка и еден долен антикварк ({{Subatomic particle|link=yes| Up antiquark }}{{Subatomic particle|link=yes| Up antiquark }}{{Subatomic particle|link=yes| Down antiquark }}). Измерените својства на антипротонот целосно одговарале на соодветните својства на протонот, со исклучок на антипротонот кој има спротивен електричен полнеж и магнетен момент од протонот. Набргу потоа, во 1956 година, антинеутронот бил откриен при судирите протон-протон во [[Беватрон]]от ([[Лоренс Берклиева национална лабораторија|Лоренс Берклиевата национална лабораторија]]) од страна на [[Брус Корк]] и колегите.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |title = Breaking Through: A Century of Physics at Berkeley, 1868–1968
 |url = http://bancroft.berkeley.edu/Exhibits/physics/extending02.html
 |archiveurl = https://www.webcitation.org/5uKnE8I45?url=http://bancroft.berkeley.edu/Exhibits/physics/extending02.html
 |archivedate = 2010-11-18
 |accessdate = 18 November 2010
 |publisher = Regents of the University of California
 |date = 2006
 |url-status = live
 }}</ref>

Подоцна се создадени анти[[бариони]]те, антијадра кои се состојат од повеќе сврзани антипротони и антинеутрони. Овие антијадра типично се добиваат со енергии превисоки за да се создадат антиматериски атоми (со сврзани позитрони наместо електрони). Во 1965 година, група истражувачи предводени од страна на [[Антонио Зичичи]] пријавиле создавање на јадра на антидеутриум со забрзувачот на честички Протонски синхотрон во [[ЦЕРН]].<ref>{{Наведено списание
|author = Massam, T
|date = 1965
|title = Experimental observation of antideuteron production
|journal = Il Nuovo Cimento
|volume = 39|pages = 10–14
|doi = 10.1007/BF02814251
|last2 = Muller
|first2 = Th.
|last3 = Righini
|first3 = B.
|last4 = Schneegans
|first4 = M.
|last5 = Zichichi
|first5 = A.|bibcode = 1965NCimS..39...10M }}</ref> Во приближно исто време, наблудувања на антидеутриумските јадра биле соопштени од страна на група американски физичари од забрзувачот на честички Променлив градиенстски синхотрон во [[Брукхејвенска национална лабораторија|Брукхејвенската национална лабораторија]].<ref>{{Наведено списание
|last1= Dorfan |first1=D. E
|date=June 1965
|title = Observation of Antideuterons
|journal = Phys. Rev. Lett.
|volume = 14
|issue = 24
|pages = 1003–1006
|doi = 10.1103/PhysRevLett.14.1003
|last2 = Eades |first2 = J.
|last3 = Lederman |first3 = L. M.
|last4 = Lee |first4 = W.
|last5 = Ting |first5 = C. C.
|bibcode=1965PhRvL..14.1003D
}}</ref>

===Антиводородни атоми===
{{Главна|Антиводород}}

Во 1995 година, [[CERN]] објави дека успешно создалe девет топли антиводородни атоми со примена на замислата на [[Националната забрзувачка лабораторија SLAC|SLAC]]/[[Фермилаб]] за време на [[PS210 (експеримент)|PS210]]. Експериментот бил изведен користејќи го [[Нискоенергетски антипротонски прстен|Нискоенергеткиот антипротонски прстен]] (НАП), и бил предводен од страна на Валтер Оелерт и Марио Мацри.<ref>Gabrielse, Gerald, and Hartmut Kalinowsky. The production and study of cold antihydrogen. No. SPSLC-I-211. 1996.</ref> Фермилаб наскоро ги потврдува наодите на CERN откако произвеле приближно 100 антиводородни атоми. Антиводородните атоми биле создадени за време на PS210 и последователните експерименти биле исклучително енергетски и не биле поволни за истражување. За решавање на проблемот, и да се добие подобро разбирање на антиводородот, биле созадени два здружени проекти во доцните 1990-ти, именувани како, [[ATHENA]] и [[ATRAP]]. Во 2005 година, ATHENA била распуштена и некои од поранешните членови го создале здружениот проект [[ALPHA]], чија база била исто така во CERN. Првичната цел на овие соработници е создавање на нискоенергетски („ладен“) антиводород, кои биле подобри за изучување.
Во 1999 година, во CERN е вклучен [[антипротнски забавувач|антипротнскиот забавувач]], уред способен за забрзување на антипротоните од {{вред|3500|u=Me}} до {{вред|5.3|u= MeV}} — сè уште многу „топол“ за да создаде антиводород за проучување, но чекор нанапред. При крајот на 2002 година од проектот ATHENA објавиле дека тие го создале првиот „ладен“ антиводород.<ref>{{Наведено списание
 |author=M. Amoretti
 |date=2002
 |title=Production and detection of cold antihydrogen atoms
 |journal=Nature (journal)
 |volume=419 |issue=6906 |doi=10.1038/nature01096
 |pmid=12368849
|bibcode = 2002Natur.419..456A
 |pages=456–9
|display-authors=etal}}</ref> Проектот ATRAP објавил сличен резултат многу кусо време подоцна.<ref>{{Наведено списание
 |author=G. Gabrielse
 |date=2002
 |title=Background-free observation of cold antihydrogen with field ionization analysis of its states
 |journal=Physical Review Letters
 |volume=89 |page=213401
 |doi=10.1103/PhysRevLett.89.213401
|pmid=12443407
|bibcode=2002PhRvL..89u3401G
 |issue=21
|display-authors=etal}}</ref> Антипротоните кои се користеле во овие експерименти биле ладени од забавувачот т.е. антипротонскиот забавувач, кои им овозможува да поминат низ тенок лист хартија, и конечно да ги зароби во т.н. Пенинг-Малбергова замка.<ref>{{Наведено списание
 |author=J. H. Malmberg
 |author2=J. S. deGrassie
 |date=1975
 |title=Properties of a nonneutral plasma
 |journal=Physical Review Letters
 |volume=35 |pages=577–580
 |doi=10.1103/PhysRevLett.35.577
|bibcode=1975PhRvL..35..577M
 |issue=9
}}</ref> Целокупниот процес на ладење е изводлив, но многу неефикасен, приближно  25 милиони антипротони го напуштаат антипротонскиот забавувач и околу 25.000 ќе простигнат во Пенинг-Малберговата замка, која е околу {{sfrac|1|1000}} или 0.1% од првичната количина.

Антипротоните се сè уште топли кога првично се заробени. За да дохде до понатамошно ладење, тие се мешаат во електронска плазма. Електроните во оваа плазма се изладени преку циклотронско зрачење, а потоа антипротоните судирно се ладат преку [[Електричен потенцијал|електричениот потенцијал]]. На крајот, електроните се отстранети со применена на краткотрајни електрични полиња, напуштајќи ги антипротоните со енергии помали од {{вред|100|u=[[Електрон волт|meV]]}}.<ref>{{Наведено списание
 |author=G. Gabrielse
 |date=1989
 |title=Cooling and slowing of trapped antiprotons below 100 meV
 |journal=Physical Review Letters
 |volume=63 |pages=1360–1363
 |doi=10.1103/PhysRevLett.63.1360
|bibcode=1989PhRvL..63.1360G
 |issue=13
|display-authors=etal}}</ref> Додека антипротоните почнуваат да се ладат во првата замка, мал облак од антипротоните е заробен од [[радиоактивност|радиоактивен]] [[натриум]] во Сурков позитронски акумулатор.<ref>{{Наведено списание
 |author=C. M. Surko
 |author2=R. G. Greaves
 |date=2004
 |title=Emerging science and technology of antimatter plasmas and trap-based beams
 |journal=Physics of Plasmas
 |volume=11 |page=2333
 |doi=10.1063/1.1651487
|bibcode = 2004PhPl...11.2333S
 |issue=5 }}</ref> Овој облак подоцна е заробен во втората замка поблиска до антипротоните.Со одредени зафати на електродите на замката антипротоните се префрлаат во позитронската плазма, каде некои се комбинираат со антипротони за да се создаде антиводородот. Овој неутрален антиводород е незафатен од електричните и магнетните полиња користени за да се заробат позитроните и антипротоните со полнежи, и во рок од неколку микросекунди антиводородот ги погодува ѕидовите на замката, каде се поништува. Неколку стотици милиони антиводородни атоми се создадени на овој начин.

Поголем дел од барните високопрецизни тестови на својствата на антиводородот може да бидат изведени само ако антивдородот бил заробен т.е. задржан во место релативно подолго време. Додека антиводородните атоми се електронски неутрални, [[спин]]овите на нивните составни честички создаваат [[магнетен момент|магнетни моменти]]. Овие магнетни моменти можат да заемодејствуваат со нехомогените магнетни полиња, некои од антиводородните атоми можат да бидат привлечени до магнетниот минимум. Како што минимумот може да биде создаден од страна на комбинацијата на огледало и повеќеполови полиња.<ref>{{Наведено списание
 |author=D. E. Pritchard
 |date=1983
 |title=Cooling neutral atoms in a magnetic trap for precision spectroscopy
 |journal=Physical Review Letters
 |volume=51 |pages=1983–1986
 |doi = 10.1103/PhysRevLett.51.1983
|bibcode = 1983PhRvL..51.1983T
 |last2=Heinz
 |first2=T.
 |last3=Shen
 |first3=Y.
 |issue=21 }}</ref>
Антиводородот може да биде заробен во замката на магнетниот минимум (минимум-B), во ноември 2010 година, здружениот проект ALPHA објавил дека тие заробиле 38 антиводородни атоми за околу една шестина од секундата.<ref>{{Наведено списание
 |author=Andresen
 |date=2010
 |title=Trapped antihydrogen
 |journal=Nature (journal)
 |doi=10.1038/nature09610
 |volume=468
 |issue=7324
 |bibcode=2010Natur.468..673A
 |last2=Ashkezari
 |first2=M. D.
 |last3=Baquero-Ruiz
 |first3=M.
 |last4=Bertsche
 |first4=W.
 |last5=Bowe
 |first5=P. D.
 |last6=Butler
 |first6=E.
 |last7=Cesar
 |first7=C. L.
 |last8=Chapman
 |first8=S.
 |last9=Charlton
 |first9=M.
 |displayauthors=8
 |pages=673–676
 |pmid=21085118
}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница
|title=Antimatter atoms produced and trapped at CERN
|url=http://public.web.cern.ch/press/pressreleases/Releases2010/PR22.10E.html
|publisher=CERN
|accessdate=20 January 2011
|date=17 November 2010
|archive-date=2011-01-23
|archive-url=https://web.archive.org/web/20110123232026/http://public.web.cern.ch/press/pressreleases/Releases2010/PR22.10E.html
|url-status=dead
}}</ref> Ова е првиот пат неутралната антиматерија да биде заробена.

На 26 април 2011 година, ALPHA објавила дека тие заробиле 309 антиводородни атоми, во период од околу 1.000 секунди (околу 17 минути). Ова најдолгиот период на заробување на неутралната антиматерија.<ref>
{{Наведено списание
 |author=ALPHA Collaboration
|title=Confinement of antihydrogen for 1000 seconds
|date=2011
|doi=10.1038/nphys2025
|journal=Nature Physics
|volume=7
|issue=7
|pages=558–564
|arxiv=1104.4982
|bibcode = 2011NatPh...7..558A
}}</ref><ref>{{Наведено списание
 |author=ALPHA Collaboration
 |title=Confinement of antihydrogen for 1,000 seconds
 |journal=Nature Physics (journal)
 |doi=10.1038/nphys2025
 |volume=7
 |issue=7|bibcode = 2011NatPh...7..558T
|date=2011
 |pages=558–564
}}</ref>
Здружениот проект ALPHA ги користи овие атомски замки за да го поткрене истражувањето на спектралните својства на антиводородот.<ref>{{Наведено списание 
| last1 = Amole | first1 = C. 
| last2 = Ashkezari | first2 = M. D. 
| last3 = Baquero-Ruiz | first3 = M. 
| last4 = Bertsche | first4 = W. 
| last5 = Bowe | first5 = P. D. 
| last6 = Butler | first6 = E. 
| last7 = Capra | first7 = A. 
| last8 = Cesar | first8 = C. L. 
| last9 = Charlton | first9 = M. 
| last10 = Deller 
| doi = 10.1038/nature10942 | first10 = A. 
| last11 = Donnan | first11 = P. H. 
| last12 = Eriksson | first12 = S. 
| last13 = Fajans | first13 = J. 
| last14 = Friesen | first14 = T. 
| last15 = Fujiwara | first15 = M. C. 
| last16 = Gill | first16 = D. R. 
| last17 = Gutierrez | first17 = A. 
| last18 = Hangst | first18 = J. S. 
| last19 = Hardy | first19 = W. N. 
| last20 = Hayden | first20 = M. E. 
| last21 = Humphries | first21 = A. J. 
| last22 = Isaac | first22 = C. A. 
| last23 = Jonsell | first23 = S. 
| last24 = Kurchaninov | first24 = L. 
| last25 = Little | first25 = A. 
| last26 = Madsen | first26 = N. 
| last27 = McKenna | first27 = J. T. K. 
| last28 = Menary | first28 = S. 
| last29 = Napoli | first29 = S. C. 
| last30 = Nolan | first30 = P. 
| title = Resonant quantum transitions in trapped antihydrogen atoms 
| journal = Nature 
| volume = 483 
| issue = 7390 
| pages = 439–443 
| date = 2012 
| pmid =  22398451
|bibcode = 2012Natur.483..439A }}</ref>

Најголемиот ограничувачки фактор во пообемно создавање на антиматеријата е достапноста на антипротони. Последните податоци објавени од страна на CERN велат дека, кога забрзувачот целосно ќе биде оперативен, нивните постројки ќе бидат способни за создавање на десет милиони антипротони во минута.<ref>{{Наведено списание
 |author=N. Madsen
 |date=2010
 |title=Cold antihydrogen: a new frontier in fundamental physics
 |url=http://rsta.royalsocietypublishing.org/content/368/1924/3671.full
 |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society A
 |volume=368 |issue=1924 |pages=3671–82
 |doi=10.1098/rsta.2010.0026
 |pmid=20603376
|bibcode = 2010RSPTA.368.3671M }}</ref> Доколку се претпостави дека 100% од антипротоните ќе се создадат антиводород, би требале 100 милијарди години за да се произведе  1&nbsp;грам или  1 [[Мол (единица)|мол]] на антиводород ( приближно {{вред|6.02|e=23}} атоми на анти-водород).

===Антихелиум===
Јадрото на антихелиум-3 ({{SimpleNuclide2|anti=yes|helium|3}}) бил првично набљудуван во 1970-те години кај експерименти во протонските-јадрени судири на Институтот за високоенергетска физика од страна на Ј.Процкошкиновата група ( Противно близу Москава, СССР)<ref>{{Наведено списание
 |author=Y.M. Antipov
 |date=1974
 |title=Observation of antihelium3 (in Russian)
 |journal=[[Yad. Fiz.]]
 |volume=12 |page=311
|display-authors=etal}}</ref>
и подоцна создаден во експериментот на судирите на јадро со јадро.<ref>{{Наведено списание
 |author=R. Arsenescu
 |date=2003
 |title=Antihelium-3 production in lead–lead collisions at 158&nbsp;''A''&nbsp;GeV/''c''
 |journal=[[New Journal of Physics]]
 |volume=5 |page=1
 |doi=10.1088/1367-2630/5/1/301
|bibcode = 2003NJPh....5....1A
|display-authors=etal}}</ref> Судирите јадро со јадро создаваат антијадра преку создавањето на антипротоните и антинеутроните создадени во овие реакции. Во 2011 година, со [[STAR детектор]]от било објавено набљудување на вештачки создадените  јадра на антихелиум-4  (антиалфа-честички) ({{SimpleNuclide2|anti=yes|helium|4}}) од таквите судири.<ref>{{cite arXiv
 |author=H. Agakishiev
 |date=2011
 |title=Observation of the antimatter helium-4 nucleus
 |eprint=1103.3312
|display-authors=etal}}</ref>

===Чување===

Антиматеријата не можат да се чува во сад направен од обична материја, бидејќи антиматеријата реагира со било која материја што ќе ја допре, поништувајќи се себеси со иста количина материја од садот. Антиматеријата во облик на [[Наелектризирана честичка|наелектризирани честички]] може да содржи комбинација на [[Електрично поле|електрични]] и [[Магнетно поле|магнетни]] полиња, во уред наречен [[Пенингова замка]]. Овој уред не може да ја задржи антиматерија која се состои од неутрални честички, за кои се користат [[Магнетна замка (атоми)|атомски замки]]. Особено, овие замки можат да го искористат [[дипол]]ниот момент ([[електричен диполен момент|електричен]] или  [[магнетен момент|магнетен]]) на заробените честички. При висок [[вакуум]], честичките на материјата или антиматеријата можат да бидат заробени и изладени со мали нерезонантни ласерско џрачење, користејќи [[магнетна-оптичка замка]] или [[магнетна замка]]. Малите честички можат исто така да бидат издвоини со [[оптичките пинцети|оптички пинцети]], користејќи високо фокусирани ласерски зраци.<ref>Blaum, Klaus, Mark G. Raizen, and Wolfgang Quint. "An experimental test of the weak equivalence principle for antihydrogen at the future FLAIR facility." International Journal of Modern Physics: Conference Series. Vol. 30. The Authors, 2014.</ref>

Во 2011 година,научниците од  [[CERN]] биле во можност да го зачуваат антиводородот за приближно 17 минути.<ref>http://www.economist.com/node/18802932 ''The Economist.'' Antimatter of Fact. 9 June 2011</ref>

===Цена===
Научниците тврдат дека антиматеријата е најскапиот материјал кој може да се создаде.<ref name="NASA1999"/> Во 2006 година, Џералд Смит проценил дека со $250 милиони можат да создадат 10 милиграми на позитрони<ref>{{Наведена мрежна страница
 |author=B. Steigerwald
 |date=14 March 2006
 |title=New and Improved Antimatter Spaceship for Mars Missions
 |url=http://www.nasa.gov/exploration/home/antimatter_spaceship.html
 |publisher=[[NASA]]
 |quote="A rough estimate to produce the 10 milligrams of positrons needed for a human Mars mission is about 250 million dollars using technology that is currently under development," said Smith.
 |accessdate=11 June 2010
}}</ref> (одосно $25 милијарди по грам), во 1999 година, NASA дала сума од $62,5 трилиони по грам на антиводород.<ref name="NASA1999">{{Наведена мрежна страница
 |date=12 April 1999
 |title=Reaching for the stars: Scientists examine using antimatter and fusion to propel future spacecraft
 |url=http://science.nasa.gov/newhome/headlines/prop12apr99_1.htm
 |publisher=[[NASA]]
 |quote=Antimatter is the most expensive substance on Earth
 |accessdate=11 June 2010
 |archive-date=2011-08-22
 |archive-url=https://www.webcitation.org/617jPj8pM?url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/1999/prop12apr99_1/
 |url-status=dead
 }}</ref> Тоа е затоа што производството е тешко (само неколку антипротони се произведени во реакции во забрзувачите на честичките), и поради тоа  постои голема побарувачка за друга употреба на [[Забрзувач на честички|забрзувачите на честички]]. Според CERN, би требале неколку стотини милиони [[Швајцарски франк|швајцарски франци]] за да се создаде околу 1 милијардити дел од грам (количината се користела досега за честични/античестични судири).<ref>{{Наведена мрежна страница
 |date=2001
 |title=Antimatter Questions & Answers
 |url=http://livefromcern.web.cern.ch/livefromcern/antimatter/FAQ1.html
 |publisher=[[CERN]]
 |accessdate=24 May 2008
 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080421220420/http://livefromcern.web.cern.ch/livefromcern/antimatter/FAQ1.html
 |archivedate=2008-04-21
 |url-status=live
 }}</ref> За споредба, за да се создаде првото атомско оружје, трошоците за [[Проект Менхетен|Проектот Менхетен]] биле проценети на $23 милијарди долари вклучувајќи ја и инфлацијата во 2007 година.<ref>http://www.ctbto.org/nuclear-testing/history-of-nuclear-testing/manhattan-project/</ref>

Неколку изучувања финансирани од страна на [[Институт на NASA за напредни концепти]] истражувале дали би било можно да се користат магнетни топки за да се собере антиматеријата која природно се појавува во [[Ван Аленов појас|Ван Аленовиот појас]] на Земјата, и  на рабовитет на појасите на гасовитите џинови, како [[Јупитер]],  со што би се снижила цената по грам.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |author=J. Bickford
 |title=Extraction of Antiparticles Concentrated in Planetary Magnetic Fields
 |url=http://www.niac.usra.edu/files/studies/abstracts/1071Bickford.pdf
 |publisher=[[NASA]]
 |accessdate=24 May 2008
}}</ref>

==Употреба==

===Медицински===
Реакциите на материјата и антиматеријата имаат практична примена во снимањето на медицински слики, како [[позитронска емисиона томографија]] (ПЕТ). При позитивниот [[бета-распад]], [[нуклид]]от губи вишок  позитивен полнеж од емитуваниот позитрон (во истиот настан, протонот станува неутрон, и се оддава [[неутрино]]). Јадрата со вишок позитивен полнеж се лесно се создаваат во [[циклотрон]]ите и се широко создавани за медицинската употреба. Антипротоните исто така се покажаа во лабораториски експерименти како можност за лекување на одредени видови ракови, на сличен начин денес се користат за јонска (протонска) терапија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.engr.psu.edu/antimatter/Papers/pbar_med.pdf|title=Antiproton portable traps and medical applications|accessdate=2016-02-28|archive-date=2011-08-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110822150631/http://www.engr.psu.edu/antimatter/Papers/pbar_med.pdf}}</ref>

===Гориво===<!-- This section is linked from [[Deuterium]] -->
Изолираната и складирана антиматерија може да се користи како [[гориво]] за [[Меѓупланетарни летови|меѓупланетарни]] или [[меѓуѕвездени патувања]]<ref>{{Наведена мрежна страница
 |author=G. R. Schmidt
 |date=1999
 |title=Antimatter Production for Near-Term Propulsion Applications
 |url=http://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=19990100915
 |work=Nuclear Physics and High-Energy Physics
 |publisher=Marshall Space Flight Center, NASA
 |accessdate=14 December 2012
}}</ref> како дел од [[Антиматеријално катализиран јадрен пулсен погон|антиматеријалниот катализиран јадрен пулсен погон]] или друга [[антиматериска ракета]], како што е [[Ракетно црвено-поместување|ракетното црвено-поместување]]. Со оглед на енергетската густина на антиматеријата е повисока од онаа на ковенционалните горива, па антиматериското летало ќе има поголем [[соодност на потисокот и тежината]] отколку конвенционалните летала.

Ако судирите на материјата и антиматеријата доведува само до [[фотон]]ска емисија, целосната [[непроменлива маса]] на честички би била претворена во [[кинетичка енергија]]. [[Енргија по единица маса|Енргијата по единица маса]] ({{вред|9|e=16|u=J/kg}}) е околу 10 пати поголема од [[хемиска енергија]],<ref>(compared to the formation of water at {{вред|1.56|e=7|u=J/kg}}, for example)</ref> и околу 3 пати поголема од [[Потенцијална енергија|потенцијалната енергија]] која може да биде ослободена, денес, користејќи [[јадрено цепење]] (околу {{вред|200|u=MeV}} по цепна реакција<ref>{{Наведена мрежна страница
 |author=M. G. Sowerby
 |title=§4.7 Nuclear fission and fusion, and neutron interactions
 |url=http://www.kayelaby.npl.co.uk/atomic_and_nuclear_physics/4_7/4_7_1.html
 |work=Kaye & Laby: Table of Physical & Chemical Constants
 |publisher=[[National Physical Laboratory (United Kingdom)|National Physical Laboratory]]
 |accessdate=18 June 2010
}}</ref> или {{вред|8|e=13|u=J/kg}}), и околу 2 пати поголема од најдобрите можни резултати кои се очекуваат од [[јадрено соединување|соединувањето]] (околу {{вред|6.3|e=14|u=J/kg}} за [[Ланчана реакцијат на протон со протон|ланчаната реакција на протон со протон]]). Реакцијата на {{вред|1|u=кг}} на антиматеријата со {{вред|1|u=кг}} на материја би создала {{вред|1.8|e=17|u=J}} (180 петаџули) на енергија (од равенката за [[еднаквост на масата и енергијата|еднаквоста на масата и енергијата]], {{nowrap|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}}), или околу 43 мегатони на TNT – нешто помалку од приносот на [[Цар бомба]]та со маса од 27,000&nbsp;кг, најголемата [[водородна бомба]].

Не може да се искористи целата енергија од било кој реалена погонска технологија поради природата на анихилациските производи. Додека рекациите на електрон-протон доведуваат до создавање на фотонските гама-зраци, тие тешко се насочуваат и се користат за потиснување. Во реакциите меѓу протоните и антипротоните, нивната енергија се претвора во релативистички неутрални и наелектризирани [[пион]]и. [[Пион|Неутралните пиони]] се распаѓаат веднаш ([[полураспад]] од 84 [[атосекунда|атосекунди]]) во високоенергетски фотони, но со [[Пион|наелектризираните пиони]] се распаѓаат поспоро (полураспад од 26 наносекунди) и може да биде [[Антиматериска ракета|отклонети магнетно за да се собие поттисок]].

Се забележува дека наелектризираните пиони на крајот се распаѓаат во комбинација на [[неутрино|неутрина]] (носејќи околу 22% од енергијата на наелектризираните пиони) и нестабилните наелектризирани [[мион]]и (носејќи околу 78% од енергијата на наелектризираните пиони), по што мионите се распаѓаат во комбинација од електрони, позитрони и неутрони (споредено со [[Мион|мионско распаѓање]]; неутроните од ова распаѓање носат околу 2/3 од енергијата на мионите, што значи дека од оригиналните наелектризирани пиони, вкупната енергија којасе претвора во неутрина од еден или друг начин би била околу {{nowrap|1=0,22 + (2/3)⋅0,78 = 0,74}}).<ref>{{Наведена мрежна страница
 |author=S. K. Borowski
 |date=1987
 |title=Comparison of Fusion/Antiproton Propulsion systems
 |url=http://gltrs.grc.nasa.gov/reports/1996/TM-107030.pdf
 |pages=5–6 (pp. 6–7 of pdf)
 |work=NASA Technical Memorandum 107030
 |publisher=[[NASA]]
 |id=AIAA–87–1814
 |accessdate=24 May 2008
 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080528030524/http://gltrs.grc.nasa.gov/reports/1996/TM-107030.pdf
 |archivedate=2008-05-28
 |url-status=dead
 }}</ref>
<!---
For more regular (earthly) applications (e.g., regular transport, use in portable generators, powering of cities, ...) artificially created antimatter is not a suitable energy carrier, despite its high energy density, because the process of creating antimatter is extremely inefficient. According to CERN, only one part in ten billion ({{вред|e=-10}}) of the energy invested in the production of antimatter particles can be subsequently retrieved.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |year=2004 [2008]
 |title=Angels and Demons: Inefficiency of Antimatter
 |url=http://public.web.cern.ch/public/en/Spotlight/SpotlightAandD-en.html
 |publisher=[[CERN]]
 |accessdate=18 November 2010
 |archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKlfM7bo
 |archivedate = 18 November 2010
}}</ref>

Antimatter production is currently very limited, but has been growing at a nearly [[geometric progression|geometric rate]] since the observation of the first antiproton in 1955 by Segrè and Chamberlain.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |year= 2006
 |title= 1955: Emilio Segrè, Owen Chamberlain, and the matter of antimatter
 |url= http://sciencematters.berkeley.edu/archives/volume1/issue1/legacy.php
 |publisher= [[Regents of the University of California]]
 |accessdate=18 November 2010
 |archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKmHJoUK
 |archivedate = 18 November 2010}}</ref> The current antimatter production rate is between 1 and 10 nanograms per year, and this is expected to increase to between 3 and 30 nanograms per year by 2015 or 2020 with new superconducting linear accelerator facilities at CERN and [[Fermilab]].

Some researchers{{Who|date=May 2012}} claim that with current technology, it is possible to obtain antimatter for [[United States dollar|US$]]25 million per gram by optimizing the collision and collection parameters (given current electricity generation costs).{{Citation needed|date=May 2012}}
Many experts{{Who|date=March 2011}}, however, dispute these claims as being far too optimistic by many orders of magnitude. They point out that, in 2004, the annual production of antiprotons at [[CERN]] was several picograms at a cost of $20 million. This means that to produce 1&nbsp;gram of antimatter, [[CERN]] would need to spend 100 quadrillion ({{вред|e=17}}) dollars and run the antimatter factory for 100 billion years.

Antimatter production costs, in mass production, are almost linearly tied to electricity costs, so economical pure-antimatter thrust applications are unlikely to come online unless a very cheap power source is found.

Storage is another problem, as antiprotons are negatively charged and repel each other, so that they cannot be concentrated in a small volume (cf. [[space charge]]). [[Plasma oscillation]]s in the charged cloud of antiprotons can cause instabilities that drive antiprotons out of the storage trap. For these reasons, to date, only a few million antiprotons have been stored simultaneously in a magnetic trap, which corresponds to much less than a femtogram. Antihydrogen atoms or molecules are of neutral charge, they are not as ionically unstable as antiprotons . The drawback is that cold antihydrogen is far more complex to produce than mere antiprotons.

One researcher from the CERN laboratories, which produces antimatter regularly, said:
{{quote|If we could assemble all of the antimatter we've ever made at CERN and annihilate it with matter, we would have enough energy to light a single electric light bulb for a few minutes.<ref>{{Наведена мрежна страница
 |year=2004 [2008]
 |title=Angels and Demons: Do antimatter atoms exist?
 |url=http://public.web.cern.ch/public/en/Spotlight/SpotlightAandD-en.html
 |publisher=[[CERN]]
 |accessdate= 2010-11-18
 |archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKlfM7bo
 |archivedate = 2010-11-18
}}</ref>}}
--->

===Оружја===
{{Главна|Антиматериско оружје}}

Антиматеријата се разгледувала како можен активатор на јадрените оружја.<ref>[http://cui.unige.ch/isi/sscr/phys/anti-BPP-3.html Page discussing the possibility of using antimatter as a trigger for a thermonuclear explosion]</ref> Главната препрека е потешкотијата за создавање на антиматеријата во доволно големи количини, и не постои доказ дека тоа некогаш ќе биде изводливо.<ref>[http://www.arxiv.org/abs/physics/0507114 Paper discussing the number of antiprotons required to ignite a thermonuclear weapon.]</ref> Сепак, воздухопловните сили на САД финансирале изучувања на антиматеријата во [[Студена војна|студената војна]], и почнале да размислуваат за негова можна примена во оружјата, не како активатор, туку како експлозив.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2004/10/04/MNGM393GPK1.DTL |title="Air Force pursuing antimatter weapons: Program was touted publicly, then came official gag order" |accessdate=2016-02-28 |archive-date=2012-06-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120609101650/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=%2Fc%2Fa%2F2004%2F10%2F04%2FMNGM393GPK1.DTL |url-status=dead }}</ref>

==Поврзано==
* [[Антиматериска комета]]
* [[Амбиплазма]]
* [[Гравитациска интеракција на антиматеријата]]

==Наводи==
{{Reflist|30em}}

==Додатна литература==
* {{Наведена книга| author = G. Fraser| title = Antimatter, The Ultimate Mirror| date = 2000-05-18| publisher = Cambridge University Press| isbn = 978-0-521-65252-0 }}
* {{Наведена мрежна страница|first1=G.R.|last1=Schmidt|first2=H.P.|last2=Gerrish|first3=J.J.|last3=Martin|first4=G.A.|last4=Smith|first5=K.J.|last5=Meyer|title=Antimatter Production for Near-term Propulsion Applications|url=http://www.engr.psu.edu/antimatter/papers/nasa_anti.pdf|accessdate=2016-02-28|archive-date=2013-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130604233852/http://www.engr.psu.edu/antimatter/papers/nasa_anti.pdf|url-status=dead}}

==Надворешни врски==
{{рв|Antimatter}}
* {{Britannica|28179|Antimatter (physics)}}
* {{In Our Time|Antimatter|b00808w8|Antimatter}}
* [http://www.vega.org.uk/video/programme/14 Freeview Video 'Antimatter' by the Vega Science Trust and the BBC/OU]
* [http://livefromcern.web.cern.ch/livefromcern/antimatter/webcast/AM-webcast06.html CERN Webcasts (RealPlayer required)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20000620014355/http://livefromcern.web.cern.ch/livefromcern/antimatter/webcast/AM-webcast06.html |date=2000-06-20 }}
* [http://www.positron.edu.au/faq.html What is Antimatter?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20051028075601/http://www.positron.edu.au/faq.html |date=2005-10-28 }} (from the Frequently Asked Questions at the Center for Antimatter–Matter Studies)
* [http://public.web.cern.ch/public/en/Spotlight/SpotlightAandD-en.html FAQ from CERN] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140327204326/http://public.web.cern.ch/public/en/Spotlight/SpotlightAandD-en.html |date=2014-03-27 }} with lots of information about antimatter aimed at the general reader, posted in response to antimatter's fictional portrayal in Angels & Demons
* [http://www2.slac.stanford.edu/tip/special/cp.htm What is direct CP-violation?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140503090147/http://www2.slac.stanford.edu/tip/special/cp.htm |date=2014-05-03 }}''
* [http://www.exploratorium.edu/origins/cern/tools/animation.html Animated illustration of antihydrogen production at CERN] from the Exploratorium.

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Антиматерија| ]]
[[Категорија:Честична физика]]
[[Категорија:Квантна теорија за полето]]
[[Категорија:Нерешени проблеми во физиката]]
[[Категорија:Зборови кои ги нема во ТРМЈ]]