विश्वयुद्ध

जागतिक युद्ध हे "जगातील सर्व किंवा बहुतेक प्रमुख राष्ट्रांनी गुंतलेले युद्ध " आहे. हा शब्द सामान्यतः २० व्या शतकाच्या पूर्वार्धात झालेल्या दोन मोठ्या आंतरराष्ट्रीय संघर्षांसाठी राखीव आहे: महायुद्ध मी (१९१४-१९१८) आणि महायुद्ध II (१९३९-१९४५).

पहिले महायुद्ध

पहिले महायुद्ध १९१४ ते १९१८ पर्यंत झाले. मानवी तांत्रिक इतिहासाच्या दृष्टीने, महायुद्धाचे प्रमाण मी दुसऱ्या औद्योगिक क्रांतीच्या तांत्रिक प्रगतीमुळे आणि परिणामी जागतिकीकरणामुळे सक्षम झालो ज्यामुळे जागतिक उर्जा प्रक्षेपण आणि लष्करी हार्डवेअरचे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन होऊ शकले. हे ओळखले गेले होते की विरोधक लष्करी युतीची जटिल प्रणाली ( ब्रिटिश, रशियन आणि फ्रेंच साम्राज्यांविरुद्ध जर्मन आणि ऑस्ट्रो-हंगेरियन साम्राज्ये) जर युद्ध सुरू झाले तर जगभरात संघर्ष होण्याची शक्यता होती. यामुळे दोन देशांमध्‍ये अगदी मिनिटाच्‍या संघर्षामुळे युतीचा डोमिनो इफेक्ट बंद करण्‍याची क्षमता असल्‍यामुळे महायुद्ध सुरू झाले. सामील असलेल्या शक्तींमध्ये मोठ्या परदेशात साम्राज्ये होती या वस्तुस्थितीमुळे असे युद्ध जगभर होईल याची अक्षरशः हमी दिली जाते, कारण वसाहतींची संसाधने एक महत्त्वपूर्ण धोरणात्मक घटक असेल. समान धोरणात्मक विचारांमुळे लढाऊ सैनिक एकमेकांच्या वसाहतींवर हल्ला करतील, अशा प्रकारे प्री-कोलंबियन काळातील युद्धांपेक्षा मोठ्या प्रमाणावर युद्धांचा प्रसार होईल याची खात्री केली गेली.

पहिल्या महायुद्धात युद्ध गुन्हे घडले . १८९९ आणि १९०७ च्या हेग कन्व्हेन्शनने युद्धात अशा शस्त्रांचा वापर बेकायदेशीर ठरवला असतानाही युद्धात रासायनिक शस्त्रे वापरली गेली. ऑट्टोमन साम्राज्य आर्मेनियन नरसंहार, पहिल्या महायुद्धादरम्यान १०,००,०००हून अधिक आर्मेनियन लोकांची हत्या तसेच इतर उशीरा ऑट्टोमन नरसंहारासाठी जबाबदार होते.

दुसरे महायुद्ध

दुसरे महायुद्ध १९३९ ते १९४५ या काळात झाले आणि हा एकमेव संघर्ष आहे ज्यामध्ये अण्वस्त्रे वापरली गेली; जपानी साम्राज्यातील हिरोशिमा आणि नागासाकी हे दोन्ही शहर अमेरिकेने टाकलेल्या अणुबॉम्बमुळे उद्ध्वस्त झाले होते. अॅडॉल्फ हिटलरच्या नेतृत्वाखालील नाझी जर्मनी नरसंहारासाठी जबाबदार होते, विशेषतः होलोकॉस्ट, रोमानी लोक आणि समलैंगिकांसह नाझींनी छळलेल्या सुमारे ६,००,००० ज्यू आणि १,१०,००,००० इतरांची हत्या. युनायटेड स्टेट्स, सोव्हिएत युनियन आणि कॅनडा यांनी त्यांच्या स्वतःच्या सीमेत अल्पसंख्याक गटांना निर्वासित केले आणि त्यांना ताब्यात घेतले आणि मुख्यत्वे संघर्षामुळे, अनेक वांशिक जर्मनांना नंतर पूर्व युरोपमधून बाहेर काढण्यात आले. पर्ल हार्बरवरील हल्ल्यासारख्या युद्धाची घोषणा न करता तटस्थ राष्ट्रांवर हल्ला करण्यासाठी जपान जबाबदार होता. हे मित्र राष्ट्रांच्या युद्धकैद्यांना आणि आशियातील रहिवाशांना क्रूर वागणूक आणि मारण्यासाठी देखील ओळखले जाते. यात आशियाई लोकांचा जबरदस्ती मजूर म्हणून वापर केला गेला आणि नानकिंग हत्याकांडासाठी ते जबाबदार होते ज्यामध्ये जपानी सैन्याने २,५०,००० नागरिकांची निर्घृण हत्या केली होती. नॉनबॅंटंट्सना लढाऊंपेक्षा कमीत कमी किंवा वाईट रीतीने त्रास सहन करावा लागला आणि लढाऊ आणि नॉनबॅटॅंट्समधील फरक दोन्ही संघर्षांमधील एकूण युद्धाच्या लढाऊ लोकांमुळे पुसट होत असे.

युद्धाच्या परिणामाचा जागतिक इतिहासावर खोलवर परिणाम झाला. युद्धांच्या चिरडलेल्या खर्चाचा थेट परिणाम म्हणून जुनी युरोपियन साम्राज्ये कोसळली किंवा नष्ट झाली आणि काही प्रकरणांमध्ये, साम्राज्यवादी शक्तींच्या पराभवामुळे त्यांचे पतन झाले. युनायटेड स्टेट्स, त्याच्या वैचारिक शत्रू, सोव्हिएत युनियन, जवळच्या स्पर्धेत प्रबळ जागतिक महासत्ता म्हणून दृढपणे प्रस्थापित झाले. दुसरे महायुद्ध संपल्यानंतर अनेक दशके या दोन महासत्तांनी जगातील बहुतांश राष्ट्र-राज्यांवर राजकीय प्रभाव पाडला. आधुनिक आंतरराष्ट्रीय सुरक्षा, आर्थिक आणि मुत्सद्दी यंत्रणा युद्धांनंतर निर्माण झाली. द्थ्त् य्कोक् ह्फ्

संयुक्त राष्ट्रांसारख्या संस्थांची स्थापना आंतरराष्ट्रीय घडामोडी एकत्रित करण्यासाठी, सामान्य युद्धाचा आणखी एक उद्रेक रोखण्याच्या स्पष्ट उद्दिष्टासह करण्यात आली. युद्धांनी दैनंदिन जीवनाचा मार्ग देखील मोठ्या प्रमाणात बदलला होता. युद्धकाळात विकसित झालेल्या तंत्रज्ञानाचा शांततेच्या जीवनावरही खोलवर परिणाम झाला, जसे की जेट विमाने, पेनिसिलिन, अणुऊर्जा आणि इलेक्ट्रॉनिक संगणकांच्या प्रगतीमुळे.

तिसरे महायुद्ध

दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान हिरोशिमा आणि नागासाकी येथे अणुबॉम्बस्फोट झाल्यापासून, अणु-सशस्त्र शक्तींमध्ये संभाव्य तिसऱ्या महायुद्धाची व्यापक आणि दीर्घकाळ भीती निर्माण झाली आहे. तिसरे महायुद्ध हे सर्वसाधारणपणे दुसऱ्या महायुद्धाचा उत्तराधिकारी मानले जाते. अनेकदा असे सुचवले जाते की ते अणुयुद्ध होईल आणि ते पहिल्या आणि दुसऱ्या महायुद्धांपेक्षा अधिक विनाशकारी आणि हिंसक असेल. १९४७ मध्ये, अल्बर्ट आइनस्टाइन यांनी टिप्पणी केली की "मला माहित नाही की कोणत्या शस्त्रांनी महायुद्ध होईल III लढले जाईल, पण महायुद्ध IVला काठ्या आणि दगडांनी लढवले जाईल." लष्करी आणि नागरी अधिकाऱ्यांनी याचा अंदाज आणि नियोजन केले आहे आणि अनेक देशांतील काल्पनिक कथांमध्येही त्याचा शोध घेतला गेला आहे. संकल्पना पूर्णपणे-पारंपारिक परिस्थितीपासून ते अण्वस्त्रांचा मर्यादित वापर, ग्रहाच्या पृष्ठभागाचा नाश करण्यापर्यंतच्या आहेत.