Sengauan velar
Sengauan velar ialah sejenis konsonan yang terdapat dalam sebilangan bahasa lisan. Bunyi ini dilambangkan oleh ŋ dalam Huruf Fonetik Antarabangsa (IPA), dan N dalam X-SAMPA. Lambang IPA-nya berupa huruf n kecil yang tertumbuh ekor yang menghadap ke kiri di bawah batang kanan huruf berkenaan.
| Nombor AFA | 119 | ||
|---|---|---|---|
| Pengekodan | |||
| X-SAMPA | N | ||
| |||
| Sampel audio | |||
Dalam bahasa Melayu, sengauan velar dilambangkan oleh dwihuruf Rumi ng atau huruf Jawi ڠ nga, contohnya: nganga ڠاڠا, sangka سڠک, sanggup سڠݢوڠ, siang سياڠ.
Ciri-ciri
suntingCiri-ciri sengauan velar:
- Cara artikulasinya adalah hentian, iaitu dihasilkan dengan menghalang aliran udara dalam saluran vokal.
- Daerah artikulasinya adalah velar, iaitu disebut dengan bahagian belakang lidah (dorsum) menyentuh lelangit lembut (velum).
- Jenis pembunyiannya ialah bersuara, iaitu pita vokal bergetar ketika penyebutan.
- Ini ialah satu konsonan sengauan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui hidung.
- Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
- Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.
Bentuk varian
sunting| IPA | Description |
|---|---|
| ŋ | [ŋ] biasa |
| ŋ̊ | [ŋ] tak bersuara |
| ŋ̍ | [ŋ] sukuan |
| ŋ̈ | [ŋ] bersuara mengah |
| ŋ̃ | [ŋ] bersuara garau |
| ŋʷ | [ŋ] terbibir |
Penggunaan
sunting| Bahasa | Perkataan | IPA | Erti | Catatan | |
|---|---|---|---|---|---|
| Melayu | [[[Ortografi bahasa Melayu|bangun]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [baŋun] | 'bangun' | ||
| Aleut[1] | [[[Abjad Rumi|chaang]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [tʃɑːŋ] | 'lima' | ||
| Belanda[2] | [[[Ortografi bahasa Belanda|angst]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ɑŋst] | 'ketakutan' | Rujuk fonologi bahasa Belanda | |
| Catalonia[3] | [[[Ortografi bahasa Catalonia|sang]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [saŋ] | 'darah' | Rujuk fonologi bahasa Catalonia | |
| Cina | Kantonis | [[[Aksara Cina| |
[ŋɔːŋ˩] | 'mengangkat' | Rujuk Bahasa Kantonis Baku |
| Mandarin | [[[Aksara Cina| |
[peɪ˨˩ tɕiŋ˥˥] | 'Beijing' | Rujuk Bahasa Mandarin Baku | |
| Hindi | [[[Devanāgarī|रङ्ग]]] Error: {{Lang}}: aksara: deva tidak disokong untuk kod: hi (bantuan) | [rəŋɡ] | 'warna' | Rujuk fonologi bahasa Hindi-Urdu | |
| Inggeris | [[[Ortografi bahasa Inggeris|sing]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [sɪŋ] | 'menyanyi' | Terhad kepada koda suku kata. Rujuk fonologi bahasa Inggeris | |
| Itali[4] | [[[Abjad Itali|anche]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈaŋke] | 'juga' | Rujuk fonologi bahasa Itali | |
| Jepun | Baku | [naŋkʲokɯ] | 'Kutub Selatan' | Rujuk fonologi bahasa Jepun | |
| loghat-loghat Timur[5] | [kaŋi] | 'kunci' | |||
| Jerman | [[[Ortografi bahasa Jerman|lang]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [laŋ] | 'panjang' | Rujuk fonologi bahasa Jerman | |
| Māori | [[[Abjad Rumi|ngā]]] Error: {{Lang}}: kod bahasa tidak diiktiraf: mao (bantuan) | [ŋa:] | '(kata sandang jamak)' [6] | ||
| Perancis[7] | [[[Ortografi bahasa Perancis|parking]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [paʀkiŋ] | 'tempat letak kereta' | Rujuk fonologi bahasa Perancis | |
| Poland[8] | [[[Ortografi bahasa Poland|bank]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [baŋk] | 'bank' | Rujuk fonologi bahasa Poland | |
| Sepanyol[9] | [[[Ortografi bahasa Sepanyol|domingo]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [d̪o̞ˈmĩŋɡo̞] | 'Ahad' | Rujuk fonologi bahasa Sepanyol | |
| Swahili | [[[Abjad Rumi|ng'ombe]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda cacat (bantuan) | [ŋɔmbɛ] | 'lembu' | ||
| Thai | งาน | [ŋaːn] | 'kerja' | ||
| Vietnam | ưng | [ɯŋ] | 'menerima' | Rujuk fonologi bahasa Vietnam | |
Rujukan
sunting- ^ Ladefoged (2005:165)
- ^ Gussenhoven (1992:45)
- ^ Carbonell & Llisterri (1992:53)
- ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:118)
- ^ Okada (1991:95)
- ^ Reed, A.W., Kāretu, T (editors), (2001). "The Reed Consise Māori Dictionary", (2001)
- ^ Wells (1989:44)
- ^ Jassem (2003:103)
- ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:258)
Bibliografi
sunting- Anderson, Gregory D. S. (2008), "The Velar Nasal", dalam Haspelmath, Martin; Dryer, Matthew S; Gil, David; Comrie, Bernard (penyunting), The World Atlas of Language Structures Online, Munich: Max Planck Digital Library, dicapai pada 2008-04-30
- Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56
- Gussenhoven, Carlos (1992), "Dutch", Journal of the International Phonetic Association, 22 (2): 45–47
- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107
- Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259
- Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
- Okada, Hideo (1991), "Phonetic Representation:Japanese", Journal of the International Phonetic Association, 21 (2): 94–97
- Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
- Wells, J.C. (1989), "Computer-Coded Phonemic Notation of Individual Languages of the European Community", Journal of the International Phonetic Association, 19 (1): 31–54